© Sjoerd van der Zee
Ik (student, 18 jaar) ben opgegroeid met volgens mij normale tafelmanieren: geen ellebogen op tafel, met mes en vork eten, punten naar beneden, niet boeren of smakken tijdens het eten. Laatst kreeg ik van iemand te horen dat het onbeleefd is om op warm eten te blazen. Eigenlijk vond ik dat onzin, en ik vroeg me af hoe belangrijk die regel was. Ander voorbeeld: toen ik een tijdje terug met een vriendin zat te te eten, gebruikte zij alleen haar vork, terwijl ze, kin in de hand, met haar elleboog op tafel steunde. Ik stoorde me hier redelijk aan en heb het haar ook verteld. Zij vond tafelmanieren onzin (ze heeft ze zelf niet geleerd en heeft ook geen vrienden die het belangrijk vinden). De discussie liep best wel heftig op, wat natuurlijk nergens op slaat, want het zijn ‘maar tafelmanieren’. Maar toch. Wat is eigenlijk het belang van tafelmanieren?
Met mes en vork
Beste Met mes en vork,
Mensen die tafelmanieren afwijzen denken – ten onrechte – dat de functie ervan is om het eten in gezelschap ingewikkeld te maken. Zij raken kopschuw bij de aanblik van een batterij messen en vorken bij een chic diner. En dat, terwijl de regels voor bestek even simpel als voor de hand liggend zijn: ‘de handel van buiten naar binnen afwerken’. Iemand die niet in staat is om deze regel onder de knie te krijgen, kan altijd nog imiteren wat de anderen doen, dus het is onnodig om bang voor vorken te zijn. Het basisprincipe van de tafelmanieren luidt dat men zijn disgenoten geen overlast moet bezorgen. Vandaar het verbod op slobberen, eten met de mond open, smakken, praten met volle mond. Mensen vinden dat vies, zowel om te zien als om te horen. Regels zoals geen ellebogen op tafel, niet je arm beschermend om je bord slaan, niet met bestek zwaaien, hebben te maken met de ruimte die je inneemt. Het is niet beleefd om andermans persoonlijke ruimte te schenden. In de lucht prikken of wijzen met een mes kan daarbij als een agressief gebaar worden opgevat. Weer andere tafelmanieren hebben met geduld te maken. Blazen op het eten, hoewel geen zware overtreding, geldt toch als minpuntje omdat het geluid maakt, soms met spuug gepaard gaat en omdat het eten erdoor verplaatst kan worden. Soep die van de lepel wordt geblazen geeft spattende soepdruppels – ook weer vies. Beter is het om even geduld te betrachten tot het eten te behappen valt.
Deze elementaire tafelmanieren plus correct mes- en vorkgebruik zijn nog steeds volop geldig. Het belang van tafelmanieren kan worden vastgesteld als ze ontbreken. Mensen die op een onzorguldige, onbeheerste manier alles naar binnen werken, zonder consideratie voor tafelgenoten, roepen afkeer op. In zakelijk-formele omstandigheden worden mensen keihard afgerekend op gebrek aan tafelmanieren. Een sollicitant die smak- en slurpgeluidjes maakt bij het koffie drinken krijgt domweg de baan niet. In de liefde gaat het al niet anders: ook al weet een aantrekkelijke verschijning menig hart te breken – als Adonis zich aan tafel ontpopt als een varken aan de trog, is de liefde even snel weer bekoeld.
Tafelmanieren kunnen iemand maken of breken. Denk bijvoorbeeld aan een zakenlunch of -diner. Als de wanhoop toeslaat bij de aanblik van de complete inhoud van een bestek-lade wordt het tijd er een boekje op na te slaan. Messen aflikken, iets dat tegenwoordig een modeverschijnsel lijkt te zijn, is overigens ook uit den boze. Het is niet nodig letterlijk met mes en vork te eten, het mes heeft een eigen functie, het is ook niet bedoeld om er iets onbekends mee uit elkaar te peuteren. Het is ook niet netjes om je eten weg te spoelen met een slok wijn of, God verhoede, cola. Dat noemt men metselen. Ook het zogenaamde plebsbestek (telefoon, sleutels van de SUV) hoort niet op tafel.
Leuke reactie van M. Helman. En waar ook.
Een Parijse chef-kok zei ooit: men is het eten verleerd. Men kan alleen nog maar slikken.
Vanaf al heel vroeg kreeg ik te horen dat ik netjes met mijn mondje dicht moest eten, niet praten met volle mond, niet slurpen, boeren etc. Het zijn vooral smakkende geluiden, die mijn eetlust nog weleens willen bederven, in geval van aanwezigen bij wie hun tafelmanieren te wensen overlaten. Ook het eten met mes, vork en lepel zijn mij al vroeg op correcte wijze geleerd. Nu kan ik zonder problemen in een restaurant eten. Zelfs een chic restaurant. Ik ben mijn ouders hier eeuwig dankbaar voor.
Jullie slaven van ‘regels’ kunnen NOOIT vrij zijn!
@ Kuan. Want vrijheid is eten zonder manieren? Tja, je kunt natuurlijk allerlei regels aan je laars lappen. In gezelschap eten als een varken, bij een sollicitatie verschijnen in je afgeharkte joggingbroek, etcetera. Ik vrees dat het geen extra vrijheden op zal leveren…integendeel.
Mijn moeder heeft haar best gedaan om mij tafelmanieren te leren, maar nu ik een nieuwe partner heb, blijk ik toch niet alles te weten. Hij lost dit heel leuk op. Zo heeft hij 4 kleinere lepels gekocht die netjes staan bij mijn eigen bestek. Zo hoef ik mijn mond minder ver open te doen en heeft hij minder “inkijk”