Spring naar inhoud


Zwart schaap in de familie

Beste Beatrijs,

Ik heb me altijd een buitenbeentje gevoeld in het grote gezin waar ik uit kom. Ik wilde dit helemaal niet en heb mijn leven lang pogingen gedaan ‘erbij te horen’. Ik heb me overdreven geprofileerd, me extra bewezen, buitensporige beslissingen genomen, kortom mezelf overschreeuwd. Alle pogingen ten spijt bleef ik me buitengesloten voelen, iemand die uitgelachen en bekritiseerd werd.

Onze ouders leven inmiddels niet meer. Voor mij een reden om me terug te trekken uit de ‘grote groep’ van familieleden. Individuele contacten met degenen met wie ik redelijk overweg kan onderhoud ik wel. Met een van de zussen ben ik niet langer ‘on speaking terms’ en in de familie denkt men dat dat de reden is waarom ik me afzonder. Door mijn familie word ik nog regelmatig (uitsluitend indirect) bekritiseerd om mijn oude gedrag, bijvoorbeeld vroegere woedeuitbarstingen. Men vreest dat dit elk ogenblik weer de kop kan opsteken. Zelf heb ik vroeger niet in de gaten gehad dat ik anderen met mijn gedrag heb benadeeld. Ik was en ben bezig mijn plaats in dit leven op deze aarde te vinden. Daardoor voel ik me al snel in het verdomhoekje zitten, als iemand me op mijn gedrag aanspreekt.

Hoe kan ik afkomen van het negatieve beeld dat mijn familie van me heeft?

Wanhopige vrouw

Een gezin is niets anders dan een stansmachine die stereotiepen produceert. De rollen liggen vast voor het leven. Hoe groter het gezin, hoe minder een persoon onder zijn of haar stempel uit kan komen. In het forum van de familie heerst over iedereen afzonderlijk een gemeenschappelijke opvatting: de een is een baasje, de ander een flirt, weer een ander een warhoofd of een slappeling of, mogelijk in uw geval, een driftkikker. De ene familie werkt meer met stempels dan de andere, maar geen enkele familie ontkomt er helemaal aan, omdat het een simpele manier is om de werkelijkheid overzichtelijk en begrijpbaar te houden. Daarom worden familiebijeenkomsten ook door velen als beklemmend ervaren. De familie beschikt over een armzalig en uiterst selectief geheugen, elke uitlating van een persoon wordt geïnterpreteerd in het licht van de historisch gegroeide consensus over die persoon, steeds herhaalt men dezelfde afgetrapte anecdotes die voor saillant of grappig moeten doorgaan.

U vraagt hoe u kunt afkomen van het negatieve beeld dat uw familie van u heeft en, lees ik tussen de regels door, dit kunt vervangen door een positiever beeld, namelijk van iemand die bezig is haar plaats in dit leven te vinden.

U vraagt het onmogelijke. Uw familie zal tot in lengte van dagen vasthouden aan het stempel dat u is toebedeeld: een dwarsliggend persoon met kuren. Voor een familie is het altijd prettig een zwart schaap onder haar leden te tellen – dat geeft ze iets om met elkaar over te praten. Het enige wat u doen kunt is uw schouders ophalen. U gaat om met de broers en zusters met wie u overweg kunt en de rest laat u zitten. Waarom zoekt u gezelligheid en waardering bij mensen, met wie u zelf kennelijk ook moeite heeft? Waarom die zucht naar erkenning? Ik vermoed dat u wilt dat hun de schellen van de ogen vallen en dat zij uw ware persoonlijkheid ontdekken. Vergeet het. Zij weten al twintig? dertig? veertig? jaar wie u bent.

Artikelen in Broers en zussen, Familie, Ouders en volwassen kinderen.

Gelabeld met , , .


17 reacties

Blijf op de hoogte, abonneer je op de RSS feed voor reacties op dit artikel.

  1. mevrouw Visser schrijft

    Bedankt voor dit stukje, het heeft mij zeker geholpen. Ik zoek elke keer weer contact om maar in een goed dag licht te komen. Dat mijn familie mij eindelijk gaat zien zoals ik werkelijk ben. Maar er is in mijn familie geen ruimte voor mij om mezelf te zijn. Ik denk erover na om daarom het contact te onderbreken. Maar het is moeilijk en eigenlijk wil ik er zo graag bij horen. Het maakt je echt kapot en is zonde van je energie.

  2. hemdjesverdriet schrijft

    Wat herken ik dit.Ik had een moeder die haar zoons aanbad.en haar dochters minachtte.altijd de waarheid met een hoofdletter sprak en geen tegenspraak duldde.Daarnaast was het een zeer origineel sprankelend moedig mens,dus de buitenwereld wist van niets.Pas toen ik in de 50 was,na de zoveelste manipulatie en kwaadsprekerij was ik er opeens klaar mee.Ik heb haar toen meegedeeld dat ik niet geloofde in breken,dat ik een of twee keer per jaar zou langs komen maar dat er van houden van geen sprake kon zijn.Antwoord:”ja ik heb altijd gezegd ik heb drie kinderen en een” Wonderlijk genoeg werd ze daarna bang voor me.Als ze me zag prees ze me de hemel in! Jammer,maar te laat Bij mij was de opluchting groot. Ik had voor mezelf gekozen zonder boos te worden.Mijn verstandhouding met mijn broers was en is uitstekend.Ik kon weer mezelf zijn in hun buurt juist ómdat het me niet interesseerde hoe mijn moeder over me dacht.Ik nodigde ze gelijk met vrienden bij ons thuis uit en daar zagen ze een heel andere persoon.Het stempel dat een jeugd zonder acceptatie door de mensen die van je zouden moeten houden en je geen veiligheid gegeven hebben is blijvend.Je blijft onzeker van je zelf en van je omgeving al ziet de buiten wereld dat niet.Ik denk dat je je familie in hun gelijk bevestigt als je breekt of smeekt.Leg de bal maar op hun deel van het veld.Jongens ik wil er graag bij horen,maar niet tot elke prijs zo’n houding.Niet in woorden,maar in uw houding Het komt vaak voor.Sommige families hebben kennelijk zo,n zwart schaap nodig heb ik begrepen.Bliksemafleider.Nou een bliksemafleider is van koper dacht ik neem die maar mee en laat ze het zelf een tijdje uitzoeken.Veel sterkte

  3. G schrijft

    Wat is dit Herkenbaar ,ik als het Zwarte Schaap, de rebelse zus met een eigen Wil in een groot gezin van 8 ‘brave’ kinderen.
    Ik heb jaren lang geprobeerd dit
    ‘Stempel’ te laten verdwijnen ,maar helaas .
    Ik ben nu 59 jaar oud en eindelijk op het punt gekomen voor mijzelf te gaan kiezen.
    Wat een Strijd !!!
    Zonde van mijn Energie !

  4. Jay schrijft

    Hier een zwart schaap dat het na enige observatie in de pubertijd zelf voor gezien hield. Ik heb bijna geen contact meer met het familiefront en de momenten dat ik er wel voor kies om contact te hebben, is er altijd wel iets of iemand waardoor ik spijt krijg van die beslissing. Het beklemmende benauwende van een familie is iets waar ik hard van weg ren. Eenzaam soms, vooral in een gezin waarbij mijn partner de ideale schoonfamilie heeft, maar het is het helemaal waard. De eenzaamheid is lang niet zo erg als het etiketje en bijbehorende behandeling van mijn familie.

  5. johanna schrijft

    wat een heerlijk duidelijk antwoord. Ook ik zou willen dat ik kon maken dat ze me zien zoals ik ben,inmiddels 53. Zie ze bijna nooit hoor, wordt tijd om ze helemaal nooit meer te zien. Liever moedertje ziel alleen op een eiland dan in contact met hele nare mensen die je zodra je je kont keert voor gek verklaren. Familie-een broeinest van onverwerkte shit Bah!

  6. Wiepke schrijft

    Ik ben hier even stil van….. had niet gedacht dat er zoveel zwarte schapen rond liepen. Ik voel je faak eenzaam en hoor kennelijk niet meer in de kring van moeder en 2 zussen. Telkens wordt ik keihard terug geworpen in m’n eenzaamheid en het gevoel er niet hij te horen. Zo ook gisteren. Lees ik facebook dat m’n moeder en 2 zussen het zoooo gezellig hadden bij the Chinese Light Festival in Ouwehand. En dit is niet de eerste keer dat ze fijntjes laten weten dat het weer zo gezellig was met zusje… en ik zie het met lede ogen aan en er bekruipt me dan een mengeling van verdriet/eenzaamheid/woede.
    Ik heb meerdere keren geprobeerd om de familie bij elkaar te houden (lees dat ik erbij mag horen).Telkens moest ik dan op het matje komen want…. “er moest eerst wel goed gepraat worden…. let wel…. in een hotel/restaurant want thuis kwam te dichtbij.

    Er over praten kan niet want alle pijlen worden direct op mij gericht…. “ja maar jij…..” en ben ik jaloers wordt er gezegd.
    Het zal wel in de familie horen want m’n moeder had ook zo’n verhouding mer haar moeder. En al zegt ze dat zij dat noooooit zou doen is het precies herzelfde waarbij nu niet zij maar ik aan de beurt ben.

    Ik ga hier gebukt van verdriet door en doe dan weer extra m’n best. Ga met m’n moeder op stap…. neem haar mee naar de schoonheidsspecialiste of lunchen. Nooit komt er iets terug. Geen belletje of appje helemaal niets.

    Toch durf ik het nog niet aan om de banden door te snijden al hangt alles aan een zijdendraadje

  7. Jamy schrijft

    Dank voor deze forum. Vrouw van 51 heel mijn leven klein en vernedert gevoeld, toen mijn zusje kwam was ik niet meer welkom thuis. Moest het huis uit en gauw volwassen worden heel mijn leven uitgekotst door alles en iedereen. Pas op latere leeftijd kwam ik achter “als je de basis niet hebt” zul je overal worden buitengesloten. Inmiddels alle contacten verbroken met de familie die er nooit was. Onzekerheid, verscheurt door het leven dit herstelt never nooit meer. Moet zo hard mijn best doen om ergens bij te horen, wordt overal buitengesloten of je bent voor spek en boon. Mijn hart huilt elke dag weer en hoe verwerk je dit? Een moeder die nooit naar om heeft gekeken ervoor gezorgd heeft dat er ook niemand je mag. Monsterlijk!

  8. zwart schaap schrijft

    Als mensen echt van je houden, gaan ze voor je door het vuur. Dan wil je conflicten opgelost hebben. Dan doe je het nodige om hoe dan ook te laten merken dat je van de ander houdt. Ik heb het niet over perfect zijn of geen fouten maken. Je kunt onbedoeld de ander kwetsen of niet gegeven hebben wat de ander nodig heeft. Dan nog wil je de boel in harmonie en zet je je daarvoor in. Het is voor mij nog steeds niet voor te stellen, maar kennelijk bestaat het weet ik uit eigen ervaring, dat een familielid of -leden zonder enige energie te steken in de relatie je de rug toe keren of je negeren. Conflicten niet uit de wereld willen hebben, geen aandacht voor wat er in je omgaat maar liever achter je rug om roddelen en negeren. Vooral denkend aan zichzelf, partij kiezen voor andere familieleden. Alleen blijf je dan achter: wat heb ik misdaan dat ik uit hun gratie val?

    Ik wilde ter ritueel wekelijks een kaarsje branden voor hen die mij de rug toe hebben gekeerd. Waarom? Misschien onnozel, maar omdat ik nog steeds van hen hou en wilde voorkomen er elke dag mee bezig te zijn. Totdat ik de gedachte diep in me op voelde komen: waarom steek je je energie in mensen die niet van jou houden?

    Juist.

  9. Jamy schrijft

    Op 27 april jl kwam mijn moeder te overlijden voorheen lag mijn moeder in het ziekenhuis voor zeker twee weken. Mijn zusje was hoofdcontactpersoon zij liet mij niks weten. Ik kreeg veel later te horen dat mijn moeder ernstig ziek in het ziekenhuis lag. Begin mei was de crematie in besloten kring zelfs hier was ik niet uitgenodigd. Ik ben verscheurd, emotioneel helemaal kapot mijn zusje en ik schelen 16 jaar ik ben en de oudste zus, toen zij ter wereld kwam moest ik het huis verlaten. Ik was 16 jaar zo groen als gras inmiddels 51 jaar. Ik was nooit welkom meer thuis, feestdagen werd ik nooit uitgenodigd was altijd per ongeluk vergeten. Dit draag ik mijn hele leven overal buiten worden gesloten niet gezien worden. Ik ga kapot!!!!

  10. Liefdevol schrijft

    Een.heel herkenbaar stukje en ook de reactie van Jau hierop. Op mijn zeventiende van huis gevlucht net als Jay, ook na observatie van mijn gezin in de puberteit. Een narcistische vader en een gehersenspoelde zwakke moeder die de mishandelingen van haar man toestond bij haar kinderen. Na onderzoek bleek later dat mijn vader daar wel 6 jaar voor had kunnen krijgen en mijn m oeder 1 jaar want zij heeft ons niet beschermd. Ik kom uit een gezin van 5 kinderen. Mijn iudste zus vluchtte op haar 17e, 2 jaar later volgde ik. Mijn oudere broer was ‘het gouden kind’, zoals ieder groot gezin met narcistische vader kent. Ik was het middelste en gevoeligste kind. Op mijn 40e kreeg dit voor mij een naam: HSP. Mijn oudere broer en zus pestten mij in mijn jeugd systematisch maar kwamen er mee weg. Vader was altijd aan het werk en mijn 17 jaar jongere moeder kon de opvoeding van 5 kinderen niet aan. Aan tafel vertelde zij de gebeurtenissen van de dag zoals zij die had beleefd zodat mijn vader ons kom straffen. Als jong meisje zag ik vroeg hoe anders het bij vriendinnetjes aan toe ging. Ik maakte mij zoveel mogelijk onzichtbaar thuis. Ik mocht mezelf niet zijn. Vaders wil was wet. Mijn hele jeugd liep ik op eieren waardoor ik nu onzeker ben en mij altijd buitengesloten voel. Natuurlijk kreeg ik een narcistische vriend want dat voelde vertrouwd. Hij ging vreemd en manipuleerde mij en dat kon want ik had niet geleerd voor mezelf op te komen en grenzen aan te geven. Tot ik koppig genoeg bleek om hem na 10 jaar te verlaten. Ik was altijd een beetje bang voor hem. Op mijn 50e begon ik over narcisme te lezen na een bezoek van een psycholoog. Ik ben niet meer gestopt met lezen. Alles uit mijn jeugd viel op zijn plek. Ik was een wrak maar ben weer aan het bouwen. Ik kon op afstand naar mijn jeugd kijken. Het grootste inzicht was wel toen duidelijk werd dat deze gezinssituatie zich generaties lang herhaalt.
    p zeker moment belde ik mijn moeder nadat ik haar 11 jaar geen contact te hebben gehad. Ik begreep haar nu beter. Mijn vader is al ruim 20 jaar dood en ik wilde mijn inzichten met haar delen. Toen ik haar een half jaar geleden belde gaf zij aan dat zij mij niet meer wilde zien. De reden? Er was teveel gebeurd. Er.was zeker veel gebeurd, zij had enorm gefaald in haar opvoeding. Het was ‘mijn keuze’ het huis te verlaten destijds. Ik kon haar antwoorden dat een 17 jarig meisje die beslissing niet zomaar neemt. Ik legde uit dat het niet een vrije keuze was maar dat ik geen keuze had en dat ik mezelf had ‘gered’. Ze is gehersenspoeld door mijn narcistische vader. Hij was zg. goed voor haar geweest. Dat was hij niet, zij liet zich haar hele huwelijk vernederen en beledigen en manipuleren door haar man. Haar eigen vader was ook een wrede narcist. Toen ik op mijn 17e het ouderlijk huis verliet zei mijn vader ‘eruit en er nooit meer in’. Ik ben diverse keren met hulpverleners naar huis gegaan om te praten maar daartoe was hij niet bereid. Nu begrijp ik het, toen niet. Een narcist doet niet aan zelfreflectie en als je een narcist verlaat is hij niet gewoon boos maar diep gekrenkt. Mijn spulletjes stonden gelijk in de garage, mijn jongere zus kreeg mijn kamer. Ik werd verstoten. Nu ruim 20 jaar later voelt het of ik opnieuw ben verstoten, nu door mijn moeder. Ze is niet bereid te praten. Ik ben zwart gemaakt en was ondankbaar. Leugens werden over mij verteld. De havo en mijn HBO heb ik zelf afgemaakt. Nooit heb ik daar van mijn moeder complimenten voor gekregen. Ik vertelde haar hoe trots ik was dat ik op eigen kracht alles goed had gehaald. Haar reactie? ”Ja je hebt het zelf gedaan’. Niet ‘goed kind, ik ben trots op je’. Ze wil mijn kinderen ook niet meer zien. Zij zijn nieuwsgierig naar hun oma. De oudste heeft haar gymnasiumdiploma net gehaald en kan het niet delen met haar oma. Ik heb alle reden om mijn moeder te haten. Mijn hele leven heb ik de warmte, liefde en aandacht moeten missen van ouders en later mijn moeder. Mijn ouders verdienden het niet kinderen te hebben. Zo zie ik het nu. Ik heb vaak overwogen er een einde aan te maken maar dat doe ik mijn lieve kinderen niet aan. Het erge is dat mijn kinderen geen familie zien. Nu hebben zij er geen erge last van maar het kan niet anders dan dat zij dat later gaan voelen. Ik geef alle liefde die ik ze kan bieden uiteraard. Ze zijn mijn alles. Ik moet leren leven met dit grote gemis, dit grote verdriet het zwarte schaap te zijn. Het troost mij jullie verhalen te lezen en te weten dat er vele zwarte schapen zijn die leven met intens soortgelijk verdriet.

  11. Sabine schrijft

    Hier nog een zwart schaap. Ik heb een aantal jaar geleden de familiepatronen doorbroken. Ik was het gevloek, gescheld, ruzies, jaloezie, waarin mijn Pa de voedingsbodem was meer dan zat. Alles achter de voordeur, daarvoor waren en zijn we het perfecte gezin. Mijn moeder kon me niet beschermen, mijn vader pestte en treiterde als zij er niet bij was. Nu ik borstkanker heb komen,die triggers weer binnen. Mijn zus, schold mijn moeder uit voor drankorgel, en ze ergerde zich dood.
    aan haar. Dezelfde zus, geeft mijn moeder nu een kus op haar wang en zegt Haiiii lieverd. Ik hoor aan haar toon dat het o zo nep is… Ik sluit met de woorden die zelf hebben gebruikt. Ik heb jou niet meer nodig als zus, donder maar op. De ena jongste zegt…, wie ben jij eigenlijk. En de oudste het interesseerd mijn geen donder. En nu zeg ik na zoveel jaren,..het kan mij ook niks meer schelen.

  12. Maria schrijft

    Eretitel: zwart schaap!
    Bijna elke familie heeft wel zo’n iemand, op wie anderen hun regels, wetten en frustraties projecteren. Ik ben het een eretitel gaan vinden en heb de moeite genomen en de kracht gevonden mijn eigen weg te zoeken in het leven, zonder de steun van de familie, maar ook zonder hun bemoeizucht en oordelen: vrijheid, blijheid! Dus denk vooral aan alle voordelen!

  13. Vlinder schrijft

    eindelijk kan ik het van een andere kant bekijken; ik zie hun verleden en heb het er bij neergelegd dat het nooit zo zal worden zoals dat ik het wil of hoort; met respect, compassie, liefde; altruïsme
    gisteren op Moederdag realiseerde ik me dat ik echt mijn innerlijke kind moet/kan voeden.
    Des te meer meer verwachtingen, des te meer teleurstellingen. zij gaan toch wel hun gang met hun conservatieve attitude..
    wat ik heb geleerd is, hoe meer authentiek je bent, hoe minder erg de groepsmentaliteit je raakt….natuurlijk altijd wel een beetje, maar het besef van zelfliefde en dat er zoveel andere mooie mensen bestaan is het waard om heel gelukkig te zijn

  14. S. schrijft

    Jeempig wat herkenbaar, en hebben jullie reacties mij gesteund! Mevrouw visser en de reactie van Hempjesverdriet is zo herkenbaar, en wat een enorm goede tip! Als mensen inderdaad niet van je houden, waarom zou je dan nog energie in ze steken. Waarom zou je nog de hoop houden dat het goed zal komen, en iedere keer weer de deksel op je neus krijgen. Waarom zou je jezelf in een goed daglicht willen zetten bij hun terwijl ze je toch weer naar beneden trekken of negeren en buitensluiten. Je zelfwaardering en zelfrespect gaat ervan kapot. Biologisch was het mijn familie maar mentaal niet.

  15. W schrijft

    De reacties zijn erg herkenbaar. Het elke keer moeten bewijzen (althans dat moet ik van mezelf) want ik wil er bij horen. Dan pakken ze mij weer op en dan gooien ze mij weer aan de kant. Alsof ik niets ben. Ik hou zo veel van ze allemaal. Van mijn broers(tjes) en mijn zusje. Mijn moeder en mijn vader. Ben 38 en ik weet niet beter dan dit gebeurt. Ik heb niks bereikt (niet wat zij willen), zij hebben het allemaal perfect en alles wat ik zeg is niet waar of lachwekkend. Ik weet het niet meer. Voel mij radeloos en alleen. Ook al heb ik mijn eigen gezin en hoop ik dat zij wel met liefde en respect met elkaar om blijven gaan.

  16. Plonie schrijft

    Lieve allemaal,
    Mijn coach waar ik bij terecht kwam om mezelf te helen, want je moet het uiteindelijk zelf doen en verwerken zei: je bent niet het zwarte schaap , maar het witte schaap in de zwarte familie. Wees er trots op, de enige “wraak” is gelukkig zijn met wie je bent. Niet aan tornen, ze zijn jaloers en stiekem willen ze ook wat jij allemaal doet, maar zijn er niet toe in staat of willen domweg niet ! Ik heb het gedaan, alle contacten verbroken met allen die niet van mij houden en je houdt ontzettend veel energie over voor de prachtige mensen en leuke dingen van het leven!! Zoals Beatrijs zegt: haal je schouders op en leef je LEVEN. Liefs voor allen die afgewezen zijn om wie ze zijn . Een mooi mens!

  17. Karin schrijft

    Voor mij was de biografie over Annie M.G. Schmidt van Annejet van der Zijl ‘Anna’ verhelderend. Deze Annie heeft zoveel erkenning, prijzen, aandacht, verdiensten en een soort adoratie in haar leven gekregen dankzij haar talent. Toch was dit tot op de dag dat zij stierf niet genoeg om het gebrek om erbij te mogen horen in haar jeugd, op te lossen. Verhelderend en troostend, deze biografie. Het ‘buitengesloten-zijn’ kan gewoon nooit ‘goed’ gemaakt worden. Het is onrecht zoals bijvoorbeeld een persoon die moet leven zonder benen. Waar eindigt de compassie met jezelf en verandert deze in zelfmedelijden. Waar je zelf zo onder kunt lijden. Het verlangen naar erbij te mogen horen zoals je als persoon bent. De verlangde geborgenheid, warmte en vertrouwdheid zijn illusies. Dat te aksepteren doet me pijn. Dat is de prijs die betaald moet worden, ook door de de familieleden die er wel ‘bijhoren’.
    Iedereen weet onderhand dat berichten op facebook of whatsappjes bedoeld zijn voor de glitter en de glorie, valse schijn.
    Zelf heb ik er het meeste last van als ik moe ben, me eenzaam voel en altijd als ik me afgewezen voel. Dus heb ik de sociale media de deur uitgedaan. Kranten lees ik toch wel en als ik iets wil weten stuur ik een mail of bel ik op. Ik troost mezelf en spreek mezelf vriendelijk toe. Zo heb ik, op m’n oude dag, mezelf een knuffel kado gedaan. Geef ik meer aandacht aan datgene wat me goed doet. Zoek afleiding. Maar vooral probeer ik de geborgenheid en het vertrouwen bij mezelf te vinden. Me eigen beste vriendje te zijn. En dat vind ik kicken/super/fijn.
    Ik heb lang nagedacht over wat ik zelf nog echt met de familie wil. Een afweging gemaakt en heb besloten om uit de strijd te blijven. Weg van de verwachtingen. Wel goed nagedacht over hoe dit aan te pakken. Ik kies, maak zelf de keuze, voor een enorme afstand. Een paar kleine contactmomenten houd ik, met altijd die afwijzingen erin besloten, omdat ik toch graag wil weten hoe het met ze gaat. Zo zij het.
    En gelukkig zijn er mijn vrienden en vriendinnen. En ook gelukkig…ik heb m’n beide benen nog!
    Bedankt voor het lezen en ik wens jullie het mooiste, het beste, het fijnste..



Sommige HTML is toegestaan