Porno heeft geen beste reputatie, maar kwalijke effecten zijn niet wetenschappelijk aantoonbaar. De Volkskrant berichtte onlangs over de geruststellende resultaten van een grootscheeps Deens-Nederlands onderzoek onder 3600 jongeren: het consumeren van porno leidt niet tot seksuele losbandigheid, het leidt niet tot prostitutiebezoek en ook niet tot groepsseks. Ja, dúh, dacht ik, toen ik dit las, natuurlijk niet! Zo simpel zitten mensen niet in elkaar. Iemand die een brute geweldsfilm heeft bekeken krijgt geen aanvechting om de buurman te martelen en iemand die een wellustige ontmoeting tussen twee dames en een heer heeft gadegeslagen hoeft ook niet op zoek naar een eigen trio. Hij heeft z’n beloning in de vorm van een orgasme toch al gehad? Hanneke de Graaf, onderzoekster bij de Rutgersstichting, meent dat bij het porno-onderzoek te veel aandacht uitgaat naar mogelijk negatieve invloeden, terwijl het volgens haar interessant zou zijn om ook eens naar de positieve effecten te kijken.
Die voordelen lijken me nog niet zo makkelijk boven water te krijgen. Afgezien van de spaarzame stellen die samen naar porno kijken om in een beetje in de stemming te komen voor het maken van een nummertje is porno toch vooral een kwestie van masturbatie. En masturbatie is een eenzame bedoening. Het enige raakpunt tussen soloseks en seks-met-een-ander is het orgasme – voor de rest hebben die twee activiteiten niets met elkaar te maken. Porno en masturbatie vormen een gesloten circuit, een zelfvoorzienend systeem, waar niemand anders aan te pas hoeft te komen, en daarmee betoont de eenzame rukker zich onafhankelijk in zijn eigen universum. Vanuit een functioneel oogpunt ondervindt niemand schade, er wordt zuiver genot gegenereerd, tot zo ver alleen maar winst.
Toch kan ik me niet voorstellen dat een stevige pornoconsumptie géén effect zou hebben op de rest van iemands leven. Al was het maar omdat de tijd die aan porno wordt besteed niet aan andere (nuttiger? verheffender?) dingen besteed kan worden. Een man met een pornohobby zal zich genoodzaakt zien om die in het geniep te beoefenen, omdat weinig vrouwen het leuk vinden om hier getuige van te zijn. Met discretie en door de ander z’n privacy te gunnen kan die gêne worden opgevangen, maar dit doet niets af aan de fundamentele schaduwzijde van porno: outsourcing van de opwinding.
Porno draait om het opwekken van lust die nodig is om een orgasme te bereiken. Met prikkelende beelden voor je neus gaat dit makkelijker dan zonder. Een seksuele beginneling heeft wellicht genoeg aan een plaatje van een blote borst, maar meer ervaring brengt de noodzaak van zwaardere stimuli met zich mee om tot het vereiste niveau van bewustzijnsvernauwing te geraken. Iemand met een hoge pornoconsumptie stelt zichzelf bloot aan ladingen beelden die hem meerdere keren per week op een efficiënte manier aan zijn gerief brengen. Hij kan zichzelf onderwijl exact zo betasten als hem bevalt. Zo’n orgasme achter de laptop met overweldigende porno is een fluitje van een cent.
Echte seks vergt moed, omdat er vaak wat mis gaat, terwijl soloseks altijd een happy ending heeft.
Vergeleken daarmee is het bereiken van een orgasme tussen de lakens met een echt persoon heel wat lastiger. Het is veel moeilijker om jezelf door lust te laten benevelen met iemand naast, onder of op je, die net even iets verkeerd doet, een afleidende moedervlek heeft of rare geluidjes begint te maken. Echte seks vergt moed, omdat er vaak wat mis gaat, terwijl soloseks altijd een happy ending heeft. Ook vrouwen doen trouwens aan outsourcing van de opwinding – als ze vibrators gebruiken. Makkelijk klaarkomen zo, maar hoe groter de gewenning aan vibratororgasmes, hoe moeilijker het wordt zonder mechanisch hulpmiddel.
De minder prettige effecten van bovenmatige pornoconsumptie en vibratorgebruik zouden heel goed kunnen liggen in de sfeer van teleurstellende, want minder opwindende, echte seks. Rutger Lemm schreef in het lentenummer van VN over zijn pornoverslaving. Eerder schreef hij in NRC Next in een hartbrekend eerlijk stuk dat hij eigenlijk zelden of nooit klaarkwam met een meisje in bed. Zijn falen op het gebied van simpele recht op en neer seks weet hij aan een mogelijk te feministische opvoeding (zijn prioriteit lag bij het plezier van het meisje). Dat lijkt me een dubieuze conclusie. ‘Porno is de theorie, verkrachting de praktijk’ luidde destijds de feministische leus. Dat klopt niet. Het zou moeten zijn: ‘Porno is de theorie, impotentie de praktijk’.
