Laatst zat ik aan te hikken tegen een bord sperziebonen. Nou ja, bord is overdreven, het ging om een portie van ik schat honderd gram. Voor een volwassene is dat te weinig groente-inname, maar ik had ook een maïskolf op, een paar plakken aubergine en wat Turks brood. Een allesbehalve copieuze restjesmaaltijd en toch kreeg ik die sperziebonen niet weg. Ze smaakten me niet, ze stonden me tegen. Zout erover hielp niet, wilskracht aan de dag leggen ook niet, dus gooide ik ze met schuldgevoel en al de vuilnisbak in. Vervolgens het dessert: een sappige nectarine, waar ik dan wel gretig mijn tanden in zette.

Niet dat ik me hoefde te verbeelden dat ik de maaltijd alsnog gezond afsloot. ‘Suiker met een schilletje eromheen’ hoorde ik een tijdje geleden voedseldeskundige Martijn Katan schamperen over fruit. Volgens hem is fruit vooral gezond, wanneer het gegeten wordt in plaats van andere dingen zoals gevulde koeken of vlaflips. Als je een appel op hebt, heb je minder behoefte aan (minder ruimte voor) een reep chocola. Om dezelfde reden van maagvulling kun je beter één sinaasappel in z’n geheel eten dan er drie uitpersen en het sap drinken. Sowieso zijn alle vruchtensapjes enorme caloriebommen om met een grote boog omheen te lopen. Maar een nectarine in plaats van een redelijke hoeveelheid sperziebonen heeft niets met gezondheid en alles met zelfbedrog te maken. Dat is gewoon vals spelen.

Als er een halve avocado op je bord ligt, mag er vast geen slavink bij.

Ik weet best hoe het zit, zo ingewikkeld is die voedingsleer niet, toch heb ik een moeizame verhouding met groente. Ik eet het uit plichtsgevoel, omdat het er nu eenmaal bij hoort, niet omdat ik het speciaal lekker vind. Oké, van asperges, vooral de eerste keer in het seizoen, kan het water me in de mond lopen. Avocado met de juiste graad van rijpheid vind ik ook een delicatesse, maar ik vermoed dat die groente of vrucht (wat is het eigenlijk?) te veel vet bevat om het zedige stempeltje ‘gezond’ te mogen dragen. Als er een halve avocado op je bord ligt, mag er vast geen slavink bij, want dan wordt de vetlimiet alweer overschreden.

Tomaten? In alle varianten van rauw tot en met geroosterd, heerlijk. Sla, ook prima, maar vooral dankzij de vinaigrette. Bloemkool en witlof: lekker door het vette kaassausje, dus eigenlijk ook verkeerd. Niet-opgeleukte worteltjes, rauw of gekookt, spruitjes, bleekselderij – ik eet het, maar ik heb er nooit op een enthousiaste manier zin in, zoals ik zin kan hebben in andijviestamppot, maar daar zitten aardappels en spekjes in. Dus eet ik, net als de rest van Nederland, te weinig groente naar de maatstaven van het Voedingsbureau.

Bij De Correspondent las ik een interview met een andere voedseldeskundige, Jaap Seidell, die had vastgesteld dat slechts één procent van de Nederlandse kinderen de dagelijks benodigde hoeveelheid groente consumeerde. Dat komt doordat er geen groente zit in het Nederlandse standaardontbijt en –lunch. En alles bij het avondeten binnen krijgen lukt nooit. Ik stelde me voor dat ik de dag zou beginnen met een bordje gestoomde broccoli in plaats van een volkoren boterham met kaas, sinaasappelsap en koffie en het wurgde me in de keel. Seidell wil warme schoollunches instellen, maar ja, dat helpt in Groot-Brittannië ook niet.

Hoe deden ze dat in vroeger tijden, toen niemand had gehoord van een gebalanceerd dieet met de nadruk op groente, toen ze vier boterhammen met jam naar binnen schrokten als ze honger hadden, en niemand zuchtte onder dikheid? Heel simpel. Het grootste deel van het inkomen werd noodzakelijk aan voeding besteed. In deze tijd gaat hooguit 15 procent van het inkomen naar voeding. En voor die miezerige 15 procent zijn de keuzemogelijkheden duizelingwekkend gevarieerd. Geen wonder dat de sperziebonen er weleens bij inschieten.

Je moet er toch niet aan denken: stappen zetten in de richting van echtscheiding, tijdelijk bij een goede vriend op de bank slapen, een advocaat in de arm nemen en ineens komt er een ambtenaar van de gemeente over de vloer die je wijst op de mogelijk desastreuze effecten van dit voornemen. Niets persoonlijks, hoor, het hoort gewoon bij de procedure die gevolgd moet worden in het kader van het gemeentelijk preventiebeleid echtscheiding.

In de gemeente Amersfoort/Vathorst rijzen de scheidingscijfers de pan uit. Weliswaar nog niet zo hoog als in poel des verderfs Amsterdam, maar bedenkelijk genoeg om overheidsmaatregelen voor te stellen ter ontmoediging ervan. In de Volkskrant pleit rechtssocioloog en alimentatiespecialist Bregje Dijksterhuis er zelfs voor om ‘een prijskaartje te hangen aan het breken van een huwelijkscontract’. Oftewel een financiële straf, zoals bij het overtreden van de snelheidslimieten of het dumpen van rotzooi op straat. Fijne preventie wordt dat. Lily en Dirk-Jan zien af van hun voorgenomen scheiding omdat ze de boete niet kunnen betalen. Daar zal hun huwelijk van opknappen.

Terwijl de overheid steeds meer terugtreedt op gebieden, waar ze tot voor kort allerlei nuttige taken vervulde, zoals onderdak en verzorging bieden aan hulpeloze bejaarden of bibliotheken en zwembaden overeind houden, meent ze zich nu, althans in het geval Amersfoort, op het privé leven van burgers te moeten storten. De preventie zou niet gericht moeten worden op onhoudbare situaties (huwelijken die in het teken staan van huiselijk geweld, drugs- en alcoholmisbruik, verziekte verhoudingen), maar op ‘ondoordachte en ongeïnformeerde scheidingen’. Deze frivole vorm van echtscheiding brengt disproportioneel veel ellende met zich mee. In de eerste plaats zijn kinderen natuurlijk het slachtoffer: heen en weer gesleep tussen twee huizen, loyaliteitsconflicten, slechtere schoolresultaten, criminaliteit, gedrags-, en psychische problemen. En voor de exen: het risico van een voortetterende vechtscheiding, alimentatieruzies en algehele financiële achteruitgang.

Voorlichting over met name de financieel nadelige consequenties van echtscheiding zou twijfelende echtgenoten ertoe moeten aanzetten hun beslissing te heroverwegen en het toch nog eens een tijdje te proberen met elkaar. De portemonnee ligt nader aan het hart dan de liefde tenslotte. Uit een Brits onderzoek onder tweeduizend gescheidenen bleek nota bene dat 54 procent spijt had van z’n scheiding. Dat zal hier niet anders liggen. Zoveel onnodige, frivole echtscheidingen! Met een beetje heilzame preventie moet dat cijfer toch naar beneden te krijgen zijn.

Degene die iets niét wil heeft altijd voorrang op degene die het wél wil.

Deze instrumentele benadering van de echtscheidingsproblematiek gaat ervan uit dat huwelijkspartners die zich als kip zonder kop in het verderf dreigen te storten met een tikje rationeel tegengas van de gemeente weer bij zinnen en op het rechte spoor gebracht kunnen worden. Maar te betwijfelen valt of de frivole echtscheiding wel bestaat. Zelf ken ik er geen voorbeelden van. Ik ken wel mensen die spijt hebben van hun scheiding, al hebben ze vooral spijt dat ze in eerste instantie met die persoon getrouwd zijn. Spijt van de verkeerde partnerkeus en van de daaruit voortvloeiende scheiding. Er zijn ook mensen die inderdaad liever in hun huwelijk waren blijven zitten (en spijt hebben), maar die te maken hebben met een ex die juist heel erg blij is dat hij/zij ervan af is. Zoiets valt evenmin te redresseren. Degene die niét wil wint altijd van degene die wél wil. De figuur van twee exen die allebei een, vijf of desnoods tien jaar later spijt hebben van hun scheiding komt nooit voor. Natuurlijk niet, want niets staat hun in de weg om het alsnog met elkaar aan te leggen, als ze zo’n spijt hebben.

De frivole scheiding is iets wat door buitenstaanders of door een patroniserende gemeente wordt waargenomen. Betrokkenen zelf weten maar al te goed dat ze onheil over zichzelf en hun kinderen afroepen, maar tenminste één persoon wil koste wat kost eruit. Heel treurig, maar gelukkig bestaat die vrijheid.