Beste Beatrijs,
Verschillende mensen in mijn vriendenkring worstelen met depressie of andere psychische klachten, waarvoor ze professionele hulp krijgen. Ik wil graag met hen meeleven. Met een drukke baan en gezin heb ik vaak geen tijd om te gaan wandelen of voor andere activiteiten en is een belangstellend appje sturen of even bellen het meeste wat ik te bieden heb.
Een gesprek voeren met een depressief persoon slurpt mijn energie. Ik vind het heel naar voor vriend Henk dat hij dwanggedachten heeft en voor vriendin Marja dat ze het verlies van haar vader niet kan verwerken, maar ik hoor de verhalen steeds opnieuw en ik heb het idee dat het henzelf niet verder brengt, terwijl het mij doodmoe maakt. Hebt u tips hoe ik bekenden met een depressie kan steunen zonder dat het mij mijn levenslust kost?
Geen luisterend oor
Beste Geen luisterend oor,
Als u er tegenop ziet en zich vervolgens ergert tijdens de gesprekken met uw depressieve vrienden, raad ik u af om die gesprekken te voeren. Uw vrienden hebben heus wel in de gaten dat u het contact alleen maar plichtmatig onderhoudt, dus u kunt het beter achterwege laten. Ze zullen wel andere mensen in hun omgeving hebben, die zich om hen bekommeren en die beter met hen overweg kunnen. Geef toe dat het te moeilijk voor u is om gesprekken te voeren met iemand die lijdt aan psychische problemen. Geef toe dat u er niet tegen kunt om steeds dezelfde verhalen aan te horen. In plaats daarvan kunt u uw bekenden beter af en toe een hartelijk kaartje of een meelevend appje sturen. Op die manier laat u wel uw betrokkenheid zien, maar omdat het een eenzijdig gebaar is zonder directe uitwisseling bent u er nauwelijks tijd aan kwijt.
Als ‘ervaringsdekundige’ die zoals uw vrienden was, weet ik hoe belangrijk het is om mensen door dik en dun te steunen/gesteund worden. Met mensen die zoals u reageerden, heb ik gauw gebroken en nooit meer gesproken. Ook niet toen het beter ging. De vrienden die me wel hebben gesteund, raak ik niet meer kwijt gelukkig. Wat vervelend voor u dat u moe wordt van de problemen van uw vrienden. Ik hoop van harte dat u niet zelf in een dergelijke situatie komt. Iemand met een depressie kan niet verder kijken, zit letterlijk en figuurlijk in een put waarin de blik niet naar buiten gericht kan worden en dat is verschrikkelijk. Het is een hel waar iemand doorheen gaat. Ik hoop dat ze echt goede vrienden hebben die hen wel steunen.
Vooral het advies om geen interesse te veinzen maar oprecht te zijn is een sterk punt in de reactie, zoals ik dit lees. Waar heb je anders (goede) vrienden voor als zij jou niet hun waarheid kunnen zeggen? Mogelijk zetten vrienden je daar juist mee in je kracht, in plaats van wat oppervlakkiger vrienden die slechts met je mee praten en medelijden met je hebben.
Misschien hebben de vrienden juist minstens zoveel aan de kijk op hun leven van een goede vriend die zelf niet deze problemen heeft en hen goed kent, als aan de interactie met hun eventuele therapeuten.
En ik hoop dat in de vriendschappen – misschien minder vaak; iedereen heeft het druk – er ruimte is voor een leuke en prettige activiteit, zoals een bakje koffie, die wandeling waar de briefschrijver het over heeft, of een leuk (cultureel) uitje. Het gaat om de kwaliteit lijkt me.
Meeleven of medeleven mag er ook uit bestaan, en lijkt mij het fijnste, om gewoon de relaties voort te zetten zoals deze waren toen de diverse vrienden wat beter in hun vel zaten. De intensiteit daarvan varieert wel vaker gedurende het leven, maar dat zegt niets over de kwaliteit er van.
Dit geschreven hebbende, hoop niet dat het vervelend overkomt dat ik me wel afvraag hoe diep de vriendschap gaat bij de briefschrijver, wanneer deze alleen in goede tijden onderhouden kan worden.
Het is inderdaad heel erg moeilijk om voortdurend dezelfde jammerklachten te moeten aanhoren als je daar zelf geen enkele voorstellingsvermogen bij hebt.
Vaak is je eerste gedachte dan: “Mens, stop met jammeren en ga eens iets leuks voor je zelf doen.”
Als je al bij voorbaat weet dat je geen enkele roeping tot sociaal werker hebt, dan is het beter om persoonlijke contacten met mensen die psychische klachten hebben te mijden. Jouw ongeïnteresseerdheid doet meer kwaad dan goed.
Niemand vraagt om een burn-out of een depressie en als je pretendeert een vriend te zijn, dan accepteer je ook de zwakke momenten van je vrienden.
Sommigen zijn daar ontzettend goed in, anderen hebben daar geen geduld voor.
Maar iedereen kan dat kleine stukje menselijkheid opbrengen om mensen die het moeilijk hebben op hun eigen manier te steunen, hetzij door een kaartje, bloemetje, SMS’je of een kort telefoongesprek. Ales is beter dan later berouw hebben dat je helemaal niks hebt gedaan.
Heel eerlijk gezegd vind ik dit te treurig voor woorden. Er wordt verwezen naar een vriendenkring, maar ik betwijfel of de schrijver/ schrijfster wel zo’n goede vriend/vriendin is. Het is juist fijn voor mensen met o.a. depressieve klachten om het verhaal (over een overledene bijvoorbeeld) keer op keer kwijt te kunnen. Ik heb zelf in de praktijk ervaren hoe dat helpt. Een appje of kaartje vind ik in het geval van vrienden maar een armzalig surrogaat. Ik weet niet of het een “sign of the times” is, waarbij iedereen zich steeds meer in zijn eigen bubble terugtrekt, het tijdperk van IK, maar ik vind het echt triest te lezen dat vrienden het te druk hebben (lees: geen zin hebben) om daadwerkelijk steun te verlenen. Ik ben blij dat ik andere mensen in mijn vriendenkrijg heb dan deze schrijver/schrijfster.
Als reactie op Leontine wil ik even zeggen dat ‘keer op keer kwijt te kunnen’ iets voor de therapeutische hulp/psycholoog is.
Doorsnee mensen zijn niet voorbereid op heftige verhalen over trauma en het schrikt mensen af, die initieel willen helpen.
Ik ben zelf ver over mijn eigen grenzen gegaan, uit beleefdheid, bijv. omdat een kennis maar niet kon stoppen over haar trauma. Zij herhaalde het vaak, soms met geschreeuw en gehuil.
Het is twee jaar geleden, maar de details over het zweterige, plakkerige, omgekamde haar op het grijsbleke gezicht van haar moeder dat in het mortuarium onder het laken vandaan kwam, lijken wel in mijn schedel gekerfd, door het herhalen, herhalen, herhalen, herhalen, herhalen. Het is alsof ik het zelf gezien heb, ik kon het niet meer loslaten en werd er heel angstig van.
Ik weet nu dat ik geen therapeut ben, en ik wil het ook niet zijn.
Je mag spreekwoordelijk met mij in het ondiepe zwembad zitten en daar zal ik mijn best doen om te luisteren, te helpen en je op te vrolijken.
Maar ik ga niet in het diepe bad met je zwemmen als je lood in je schoenen hebt, want ik krijg je niet terug naar het oppervlakte, diepe zwembaden vereisen een professionele badmeester.
Net zoals de brievenschrijver, kosten negatieve gesprekken mij veel energie. Ik weet ook vaak niet zo goed hoe ik moet reageren. Als de gesprekken continu negatief zijn, dan is dat heel lastig voor mij en ik begrijp de weerstand van de brievenschrijver om dan nog af te spreken heel goed.
Ik heb daarentegen ook zelf in een depressie gezeten. Het belangrijkste medicijn dat bij mij werkte is eigenlijk gewoon leuke dingen doen. Ook al vind je er op dat moment niets aan. Je hart vooral luchten bij de psycholoog, die als het goed is de juiste dingen aanreikt. Continu blijven hangen in het negatieve heeft absoluut geen zin.
Misschien kunt u voorstellen om in plaats van een gewoon bezoek, een activiteit te ondernemen. Naar een museum, iets sportiefs, naar een film of concert. Dan kunt u ook een goede vriend zijn zonder dat de energie bij u weg wordt gezogen.
Wat ik mis in de reacties is dat niemand tips geeft als de schrijver wel een goede vriend wil zijn maar merkt dat het niet vanzelf komt.
Probeer bijvoorbeeld de vriend in kwestie eens uit te nodigen om te komen eten. Niet een speciaal diner maar gewoon een doordeweekse maaltijd met uw gezin. Dit kost nauwelijks extra tijd, de vriend in kwestie hoeft even niet aan de eigen problemen te denken en uw kinderen zien hoe belangrijk het is om voor andere mensen te zorgen.
Gaat u nooit wandelen met het gezin, een uurtje in het bos wandelen? Nodig ze gerust uit mee te gaan. Terwijl de kinderen in de boom spelen is er ook tijd voor het zwaardere deel van het gesprek, maar zo duurt het niet zo lang dat u zich er onaangenaam bij gaat voelen.
Het voelt in het begin misschien raar om mensen uit te nodigen in uw dagelijkse gewoontes zonder daar echt iets van te maken. Maar in mijn ervaring is dit iets dat mensen met depressie juist nodig hebben om te zien dat de wereld zo slecht nog niet is.
Ik bedoel zeker niet dat elke gezinsactiviteit ineens een therapeutische activiteit moet zijn. Maar eens in de maand doet uw gezin zeker geen kwaad en geeft u de mogelijkheid om 1 van die vrienden te tonen dat u wel om ze geeft, precies zoals ze zijn, niet alleen op feestjes en dinertjes.
Ik begrijp het probleem van de vraagsteller goed, maar heb ook in de positie van zijn/haar vrienden verkeerd. Voor sommige mensen is het gewoon echt heel moeilijk om dit soort gesprekken te voeren. Ze weten misschien niet wat de juiste vragen of reacties zijn, omdat ze zich de situatie van de hulpbehoevende partij niet goed kunnen voorstellen. Voor anderen kosten diepgaande gesprekken überhaupt veel energie, omdat ze wat introvert zijn. Wat de reden ook moge zijn; het maakt je wat mij betreft niet direct een slechte vriend.
Bovendien hoeft niet elke vriendschap in alle mogelijke vriendschappelijke behoeften te voorzien. De vraagsteller is niet de vriend waarbij je moet aankloppen voor een emotioneel gesprek, maar misschien wel degene die je helpt als je praktische hulp nodig hebt, of die je motiveert als je weer bepaalde activiteiten wilt ondernemen.
Ik zou het (in de positie van de steunbehoevende vriend(in)) fijn vinden om te horen dat de vraagsteller er graag voor me wil zijn, maar dat hij/zij dit soort gesprekken moeilijk vindt. Probeer er voor hen te zijn op een manier die voor jullie allebei prettig is. Een (persoonlijke!) kaart of een appje kan dan best veel betekenen. (Misschien ook een generatie-dingetje, jongere mensen krijgen zelden briefpost, dus een kaart is vaak juist speciaal. Zeker als er zichtbaar moeite in is gestoken)
Ik heb een vriendin die ernstige psychische problemen had. In het verleden belandde ik goedbedoelend regelmatig in de rol van onbetaald maatschappelijk werker waar men tegenaan klaagde. Uitputtend inderdaad. Als ik eens wat had was er overigens niemand beschikbaar. Ik heb ervan geleerd. Klaar ermee. Ik heb betreffende vriendin eerlijk verteld dat ik niet de persoon ben om zware gesprekken mee te voeren. Wat ik wel kon bieden is afleiding door leuke activiteiten. Dat nam ze graag aan.
Ik denk verder dat mensen met echt zware problemen meer nodig hebben dan een vriend/in kan bieden, en zeker geen goedbedoelde maar vaak onnozele adviezen. Ik vergelijk het met een serieuze lichamelijk aandoening. Iemand met longontsteking heeft een arts nodig, geen simplistische gewauwel over een wandeling en een kopje kruidenthee. Met gebrek aan interesse zet je iemand ook niet in z’n kracht, integendeel.
De inzender beschikt blijkbaar niet over tijd om activiteiten te ondernemen én niet over motivatie voor intensieve gesprekken, dus heeft Beatrijs een prima advies gegeven.