Spring naar inhoud


De adviesrubriek ‘Moderne manieren’ (2002-2023) ging over etiquette en verscheen iedere zaterdag in het dagblad Trouw (in de bijlage ‘Tijdgeest’), en op de site van Trouw. Deze website is het archief van de rubriek.

Deze site geeft advies om conflicten in het dagelijkse sociale leven op te lossen.Vraagstellers legden aan Beatrijs Ritsema een – doorgaans praktische – kwestie voor, waar ze vervolgens antwoord op kregen.

Artikelen in Etiquette.


Verjaardagen combineren

Beste Beatrijs,

Wij, een druk gezin met vier kinderen, vinden het vieren van verjaardagen steeds meer een last. Mijn man en ik hebben een gestaag uitdijende familie van opa’s, oma’s, ooms en tantes en verder nageslacht die verspreid over het land wonen en verwachten dat we elke verjaardag vieren en bezoeken. Ook als die vlak na elkaar vallen. Onze planning met het gezin en een eigen bedrijf laat dat niet altijd toe. We willen graag gedoe voorkomen in de trant van ‘ze komen wel bij jou en niet bij mij’.

Al met al overwegen we om de verjaardagen in ons gezin in één keer tegelijk te vieren, bijvoorbeeld op een zomers tuinfeestje met allerlei lekkers op de barbecue. Hoe brengen we deze boodschap het beste over en hoe kunnen we het bezoek van familieverjaardagen beperken zonder dat dit scheve ogen geeft?

Te veel verjaardagen

Beste Te veel verjaardagen,

Prima idee om voor uw eigen gezin af te stappen van afzonderlijke verjaardagen met familiebezoek en in plaats daarvan één keer per jaar een zomers tuinfeest te geven. Dit voornemen kunt u aan iedereen rondmailen of appen. Tip: noem het geen ‘gezamenlijk verjaardagsfeest’, anders voelt iedereen zich gedwongen om voor al uw gezinsleden cadeautjes mee te nemen. Noem het een zomers familiefeestje of familiebarbecue.

Wat de vele verjaardagen in uw familie betreft: u hoeft die zeker niet allemaal af te lopen. Het zijn er gewoon te veel. U hebt een groot gezin en een eigen bedrijf, dus het is logisch dat u niet voortdurend tijd kunt vrijmaken om het hele land door te reizen voor een verjaardag. Kies met beleid uit waar u naartoe gaat en welke u overslaat. Sommige zijn belangrijker dan andere. Op de verjaardag van uw ouders of schoonouders zult u niet willen ontbreken. Maar verjaardagen van kleine kinderen of neven of nichten zijn minder urgent. Bovendien hoeft u niet altijd voltallig te komen opdraven. Soms kan uw man zonder u gaan, al dan niet met een of meer kinderen. Een andere keer kunt u alleen gaan, al dan niet met een of meer kinderen. Of u gaat gewoon helemaal niet, als het niet uitkomt. U bent zelf de baas over uw tijd. U kunt altijd afzeggen bij de jarige: ‘Sorry, het komt niet uit deze keer, we zien je een andere keer wel weer’.

Artikelen in Familie, Verjaardag.


Vriend met vriendinnen

Beste Beatrijs,

Ik heb sinds een jaar een leuke vriend. We zijn beiden midden veertig. Ik ben 22 jaar getrouwd geweest en hij is mijn eerste relatie na mijn huwelijk. Hij is nooit getrouwd geweest en zijn relaties duurden nooit langer dan een jaar. Hij heeft een aantal vriendinnen die hij kent van zijn jarenlange Tinder-periode. Dit zijn vrouwen met wie hij een paar keer op date is geweest, maar uiteindelijk werd het geen relatie. Met een aantal van hen heeft hij frequent contact via sociale media. Ik ben daar niet blij mee. Ik heb geen Tinder-vrienden, omdat ik altijd een vaste relatie had voor hem. Natuurlijk heb ik wel mannelijke vrienden, maar met hen flirt ik nooit.

Ik vind het prima als hij vriendschap heeft met een vrouw. Maar ik vind het toch een gebrek aan respect voor mij dat hij contact houdt met vrouwen die hij kent van Tinder. Ook al begrijp ik dat hier vriendschappen uit kunnen voortkomen, omdat je op een bepaalde leeftijd als single toch best wel eenzaam kunt zijn. Wat vindt u? Mag je in een relatie vrienden blijven met je Tinder-dates? Of ben ik overdreven jaloers?

Moeite met Tindervriendinnen

Beste Moeite met Tindervriendinnen,

In een relatie mogen geliefden bevriend zijn met wie ze willen. Het doet er niet toe waar iemand die vrienden (vriendinnen) heeft opgedaan. Dat kan in het café zijn of op Tinder. Dat maakt niet uit. Uw vriend heeft af en toe contact met vriendinnen die hij via Tinder heeft ontmoet, maar met wie hij geen relatie (meer) heeft, en met wie hij ook nu geen relatie wil. Dat heeft hij tegen u gezegd. Ik zou zeggen: vertrouw uw vriend, want als u hem onder druk gaat zetten om die contacten op te zeggen, schaadt u uw eigen relatie. Uw vriend zal vinden dat u bang bent voor niks en het is gewoon heel vervelend als uw relatie met hem in het teken van jaloezie komt te staan. Ga ervan uit dat uw vriend u trouw is, tot het tegendeel blijkt.

Artikelen in Liefde en relaties, Vrienden en kennissen.


Collega wil veganistisch restaurant

Beste Beatrijs,

Binnenkort gaan we met de hele afdeling uit eten. Een van de collega’s heeft een veganistische lifestyle. Zij kan daar soms wat drammerig in zijn. Bij de keuze waar we gaan eten zal zij ongetwijfeld aandringen op een veganistisch restaurant. De overige collega’s willen geen gezeur en zullen dan akkoord gaan.

Recent is onze afdeling naar een tweedaagse cursus geweest, waarbij op beide dagen op haar verzoek veganistisch eten is geserveerd. Een collega beklaagde zich later bij mij dat twee dagen groente knagen wel wat veel was. Ik vind het ook nogal ver gaan dat een hele groep zich aan één persoon moet aanpassen. Wat moeten we doen? Een veganistisch restaurant nemen of een regulier restaurant waar ook veganistische gerechten op de kaart staan?

Verplicht veganistisch?

Beste Verplicht veganistisch,

U hebt als afdeling net twee dagen veganistisch eten achter de rug. Nu staat er iets feestelijks te gebeuren met alle collega’s en dan is wat meer keuzevrijheid wel gepast. Als de veganistische collega een maaltijd bij haar thuis organiseert, mag zij die zo veganistisch inrichten als zij wil (zij hoeft geen rekening te houden met gasten die liever vlees of hompen kaas eten), maar in een restaurant past het haar niet om haar eetvoorschriften dwingend aan de hele groep op te leggen.

Als er een restaurant beschikbaar is met (naast vegetarische en omnivore) ook veganistische opties, dan komt zo’n restaurant veel meer in aanmerking voor een personeelsetentje dan een zuiver veganistische zaak. Bijna alle restaurants serveren tegenwoordig ook vegetarische én veganistische gerechten. Het is voor bezoekers ook heel makkelijk om van tevoren van een aantal restaurants even de menukaart via internet op te slaan en te checken of de veganisten ook aan hun trekken kunnen komen, zodat iedereen tevreden kan zijn.

Artikelen in Collega's, Eten en drinken, Horeca.

Gelabeld met .


‘Mmm…’ zeggen aan tafel

Beste Beatrijs,

Mag je ‘mmmmmm…’ murmelen wanneer je eet en het smaakt je? Mijn tafelgenoot doet het thuis, op visite bij anderen en in een restaurant. Graag de regels hiervoor (of uw persoonlijke mening).

Geluiden aan de dis

Beste Geluiden aan de dis,

Een ‘Mmmm’-geluid maken mag één keer per maaltijd en niet vaker.

Artikelen in Eten en drinken.

Gelabeld met .


‘Wat heeft dat gekost?’

Beste Beatrijs,

Als mijn man en ik iets kopen, of het nu een grote of kleine aanschaf is, bijvoorbeeld een auto of nieuwe dekbedden of een fruitschaal, vragen mensen om ons heen altijd hoeveel we ervoor betaald hebben. Mijn man geeft dan eerlijk antwoord, maar dit ergert mij heel erg, omdat ik vind dat dit andere mensen niets aangaat. Ben ik ouderwets of raar om er zo over te denken?

En? Wat kost het?

Beste En? Wat kost het,

Zelf kunt u doen alsof u het niet meer weet. Zeg tegen mensen die naar de prijs van uw aankoop informeren: ‘Ach, ik heb toch zo’n slecht geheugen voor getallen, ik weet het gewoon niet meer. Ik zal het straks even nazoeken in mijn administratie, dan laat ik het je wel weten.’ En vervolgens vergeet u dat natuurlijk, net zoals de nieuwsgierigen ook onmiddellijk zullen vergeten dat ze wilden weten wat iets kostte.

Misschien kan uw man deze tactiek ook toepassen, maar als hij geen probleem heeft met het noemen van prijzen, moet u hem maar laten begaan. Zo erg is het ook weer niet om de kosten van iets te vermelden, ook al is het risico dat dit tot een buitengewoon vervelend gesprek leidt in de trant van dat ‘dit bedrag veel te veel geld was en dat u het daar en daar voor de helft van de prijs had kunnen krijgen’. Mensen willen zich altijd graag superieur voelen en een makkelijke manier om dit zalige gevoel binnen te halen is om te beweren dat een ander ergens te veel voor heeft betaald.

Artikelen in Etiquette.

Gelabeld met , .


Alleen duurzaam speelgoed

Beste Beatrijs,

Mijn man en ik zijn erg met duurzaamheid bezig, daarom geven we onze kinderen het liefst tweedehands speelgoed, dat er wel schoon en ongebruikt uitziet, bij voorkeur van hout en zonder batterijen. Probleem is dat onze ouders voortdurend met plastic rommel komen aanzetten. Naast de impact op het milieu van dit batterijspeelgoed worden we ook niet blij van de irritante muziekjes die eruit opwellen. Afpakken kan niet, als het eenmaal is gegeven en we willen niet zuur zijn. Ook waarderen wij natuurlijk de goede gebaren en vrijgevigheid van onze familie. Daarom zeggen we toch maar ‘Dank je wel’ en ‘Wat leuk!’ terwijl we eigenlijk denken: kun je nou niets anders – beters – bedenken? Kunnen we onze wensen kenbaar te maken of moeten we onze kritiek voor ons houden?

Duurzame kindercadeaus

Beste Duurzame kindercadeaus,

U kunt dit onderwerp zeker aan de orde stellen met uw ouders. Niet wanneer zij net een plastic cadeau hebben gegeven aan uw kinderen, maar op een ander moment, wanneer er geen cadeaus in zicht zijn. Het gesprek moet ook niet beschuldigend van toon zijn (‘Jullie geven alleen maar plastic rotzooi!’), maar open en informatief over uw voorkeuren. U kunt uw ouders uitleggen dat

  • uw kinderen al heel veel speelgoed hebben en dat het niet nodig is om van elke keer dat grootouders de kleinkinderen zien een cadeaumoment te maken;
  • het vervelend is om steeds speelgoed weg te moeten geven of weg te gooien, iets wat u nu moet doen, omdat anders uw huis te vol wordt;
  • uw gezin duurzaamheid belangrijk vindt en probeert om de hoeveelheid plastic wegwerpspullen te reduceren door ze niet meer aan te schaffen;
  • u als ouders allergisch bent voor speelgoed dat elektronisch lawaai produceert;
  • er ook speelgoed verkrijgbaar is van natuurlijke materialen of tweedehands dat minder schadelijk is en geen lawaai geeft.

Probeer tot afspraken te komen dat uw ouders één keer per jaar, als er een verjaardag is bijvoorbeeld, iets onverantwoordelijks van plastic mogen kopen voor de kleinkinderen en dat ze voor de rest alleen duurzame cadeautjes geven of beter nog: helemaal geen cadeaus meer of alleen heel kleine cadeautjes, zoals stoepkrijt, bellenblaas of een schetsboek. Er zijn andere manieren om een fijne verhouding met de kleinkinderen op te bouwen dan alleen cadeautjes geven.

Artikelen in Cadeaus, Kinderopvoeding, Ouders en volwassen kinderen.


Commentaar op overgewicht

Beste Beatrijs,

Ik (man, zestiger) krijg regelmatig van mijn omgeving te horen dat mijn buik te dik is. Het klopt dat ik overgewicht heb, maar het is heel moeilijk om een goed dieet te vinden en mijn eigen grenzen te bewaken, wanneer het om afslaan van zoetigheid of alcohol gaat. Ik doe mijn best om af te vallen, maar zie voorlopig weinig vooruitgang. Ik vind het vervelend dat mensen hun mening over mijn uiterlijk zo makkelijk geven zonder rekening te houden met mijn gevoelens. Hoe moet ik hiermee omgaan zonder kwaad te worden en me niet zo gekwetst te voelen?

Te zwaar

Beste Te zwaar,

Het is lastig om ‘pesten’ te omschrijven, omdat er zoveel uiteenlopend gedrag onder valt, maar één van de dingen die er zeker onder vallen is het hardop benoemen van in het oog lopende afwijkingen van een esthetische standaard. Bijvoorbeeld dat iemand een hazenlip heeft, heel lang is (‘Is het koud daarboven?’) kaal is of andere lichamelijke details. Dus ook overgewicht. Het is heel eenvoudig: mensen dienen zich te onthouden van negatieve reacties op andermans uiterlijk. Dit is nooit onder geen enkele omstandigheid gepast. Er is maar één gepaste reactie: erover zwijgen. Onder geen beding mogen onbekenden, vrienden of familieleden commentaar leveren op uw overgewicht, laat staan grapjes erover maken. Alleen uzelf kunt hierover beginnen.

Als uw vrienden en familie deze elementaire omgangsvormen niet uit zichzelf vertonen, zijn ze u aan het pesten. Zelfs als ze het niet opzettelijk doen, valt het nog onder pesten en zult u hen expliciet moeten voorhouden om daarmee op te houden. Zeg tegen hen: ‘Zou je me een plezier willen doen?’ Hopelijk zeggen ze dan ‘Ja’. Zeg vervolgens: ‘Ik zou het fijn vinden, als je geen commentaar meer geeft op mijn overgewicht. Ik weet allang dat ik te dik bent en ik wil het niet nog verder ingewreven krijgen.’ Als u een vleugje vinnigheid wil toevoegen: ‘Ik begin tegen jou toch ook niet over je … pokdalige huid/ kalkoenennek/ harige kuiten/ kromme rug (wat dan ook)’.

Artikelen in Aanspreken en begroeten, Taalgebruik.

Gelabeld met .


Vriend scant vrouwen

Beste Beatrijs,

Als ik met mijn vriend over straat loopt, vangt zijn blik alle vrouwelijke billen op! Ik heb het hier niet over een vluchtige blik op voorbijgangers. Mijn vriend scant elke vrouwelijke achterkant die voor hem loopt of met de rug naar hem toe staat. Hij draait zich soms zelfs om om het beter te kunnen zien. Ik heb hem hierop aangesproken en hij zei dat hij het niet bewust deed. Hij merkt het zelf niet eens! Hij kan niet controleren wat hij onbewust doet en hij voelt zich er ook niet verantwoordelijk voor. Ik heb op dit soort momenten helemaal geen zin meer in zijn gezelschap. Ik voel me er ongemakkelijk bij. Is dit normaal mannelijk gedrag?

Vriend scant vrouwen

Beste Vriend scant vrouwen,

U hebt twee keuzes: ofwel u negeert voortaan waar de blik van uw vriend precies naar toe dwaalt en u sluit zich welbewust af voor wat u dwars zit, ofwel u maakt een eind aan de relatie, want het lijkt er niet op dat uw vriend zijn leven in dit opzicht zal beteren. Tenslotte hebt u al tegen hem gezegd hebt dat u zich hieraan stoorde en hij haalde zijn schouders op over uw klacht. Of hij zijn kijkgedrag niet kan of niet wil veranderen maakt niet uit. Het belangrijkste is dat hij altijd op die manier naar vrouwen zal blijven kijken, ook na zijn tachtigste nog, dus u kunt beter ophouden met proberen hem te veranderen op dit punt en een andere man zoeken die minder monomaan op vrouwelijke billen is gericht dan uw vriend. Die mannen bestaan ook.

Artikelen in Liefde en relaties.


Te veel ouderlijke levenslessen

Beste Beatrijs,

Ik ben een meisje van 15. Mijn ouders doen hun best om mij op te voeden tot een zelfredzaam persoon. Gelukkig ga ik genoeg met mensen om (ik spreek regelmatig met vrienden af, ik zit in een orkest, ik pas regelmatig op bij anderen thuis) waardoor ik genoeg ervaring opdoe en zo steviger in mijn schoenen kom te staan. Alleen ben ik iemand die veel piekert en af en toe in tranen ben vanwege lastige situaties in mijn dagelijks leven. Mijn ouders willen me dan helpen door te vertellen wat ik het beste kan doen en over hun ervaringen. Ook als ik helemaal niet heb gevraagd om advies, geven ze het toch. Blijkbaar begrijpen ze niet dat ik soms gewoon even wil huilen of even boos wil zijn zonder ouderlijke bemoeienis. Ze geven ook onnodige adviezen. Toen ik laatst geen zin had om naar een feestje te gaan, barstte mijn vader meteen los door te zeggen dat ik beter wél kon gaan, omdat ik dan sociale contacten opbouw. Alsof ik dat niet zelf kan bedenken. Hoe kan ik mijn ouders vertellen dat ze geen levenslessen in mijn gezicht hoeven te smijten bij alles wat ik zeg?

Te veel levenslessen

Beste Te veel levenslessen,

Dit is nu precies de reden waarom het fenomeen ‘bokkige tiener’ zo wijdverspreid is. Jij hebt last van (in jouw ogen) overbezorgde ouders die elke kleine rimpeling in het leven van hun dochter aangrijpen om je te vertellen hoe je dit kunt oplossen en die voor hun levenslessen ruim putten uit hun eigen ervaring. Jij ervaart deze bemoeizorg als verstikkend en je zou willen dat je ouders je met rust lieten.

Bedenk dat het een instinctieve reactie van liefhebbende ouders is om hun kinderen te helpen bij problemen, hen adviezen te geven voor oplossingen en dat ze alles zullen doen wat in hun macht ligt om ervoor te zorgen dat hun kind dat het ergens moeilijk mee heeft zich beter voelt. Deze combinatie van helpen en opvoeden is een automatisme dat ouders hun leven lang blijven vertonen. Het is voor ouders ondoenlijk om alleen maar te luisteren, als hun kind ergens over tobt en zich verder van advies te onthouden. Voorstelbaar raak jij hier geïrriteerd door. Op jouw leeftijd weet je best wat een goede manier van leven is (je hebt tenslotte al vijftien jaar opvoeding achter de rug) en je kunt ook prima zelfstandig besluiten nemen over dingetjes die je dwars zitten. In deze leeftijdsfase is het belangrijk om te oefenen met autonomie en los te komen van je ouders. De oplossing ligt dus bij jezelf en niet bij je ouders. Probeer wat minder toe te geven aan het uiten van emoties over van alles en nog wat. Als je een lastige situatie meemaakt, hoef je niet meteen in tranen uit te barsten. Bij tranen raken ouders gealarmeerd en schieten ze in de help-modus. Je kunt een lastige situatie ook even parkeren en er op je kamer rustig over nadenken. Schrijf het desnoods op in een dagboek. Boosheid en verdriet zijn vaak vluchtige emoties die je prima zelf kunt verwerken zonder ouderlijke bemoeienis. Door het minder uiten van emoties (overdreven gezegd: een pokerface te vertonen) neem je wat meer afstand van je ouders. Dit vinden ouders trouwens best vervelend: hun openhartige, mededeelzame kind verdwijnt van het toneel en maakt plaats voor een bokkige tiener. Maar het loskomen van ouders gaat onvermijdelijk gepaard met wat minder emotionele uitwisseling. Daarom raad ik je ietsje meer bokkigheid aan, tenminste wanneer het over kleine, dagelijkse strubbelingen gaat. Wanneer je met belangrijke dilemma’s of conflicten te maken hebt, moet je die natuurlijk wel met je ouders bespreken.

Artikelen in Tieners.