Beste Beatrijs,
Ik ben eigenaresse tevens gastvrouw van een restaurant in een middelgrote stad. Van de week werd ik aangesproken door een drie-persoonstafel. Men had een perfecte avond genoten, het eten was heerlijk, maar of ik nooit meer ‘smakelijke voortzetting’ wilde zeggen, want dat kon echt niet. Ik heb de middelbare hotelschool doorlopen, veel ervaring in de horeca, maar hier heb ik nog nooit van gehoord. Is er iets mis met ‘smakelijke voortzetting’ of ‘smakelijk eten’ en zo ja, wat moet je volgens de etiquette dan wel zeggen?
‘Tast toe’ soms?
Beste ‘Tast toe’
‘Smakelijke voortzetting’ is inderdaad een uitdrukking om te vermijden. Dat zouden mensen niet tegen elkaar moeten zeggen, ook obers en serveersters niet tegen hun klanten. Het is een loze opmerking, waar niets van uitgaat, een onaangenaam cliché. Komende uit de mond van een restauranteigenaar zou deze goedbedoelde wens ook nog kunnen wijzen op onzekerheid: ‘Ik hoop maar dat u het lekker vindt, want je weet maar nooit wat de kok er nu weer van gemaakt heeft.’ Als restauranteigenaar zou u zo zeker van uw zaak moeten zijn, dat u tegen uw gasten niet de hoop hoeft uit te spreken dat ze het lekker vinden. Natuurlijk is het lekker! U weet toch wel hoe u een smakelijke maaltijd moet bereiden? En als ze klachten hebben, dan hoort u het wel.
Om dezelfde reden is de vraag ‘Heeft het gesmaakt?’ ook overbodig, en wordt door klanten vaak als irritant ervaren, zeker wanneer de ober na elke gang controleert of de gasten het wel lekker hebben gevonden. Klanten gaan die terugkerende vraag beschouwen als vissen naar complimentjes, en dat ergert. Niet doen dus! Ga ervan uit dat het goed is. Als de klant bijzonder tevreden is, zegt hij het uit zichzelf wel. Als hij ontevreden is, ook. Als-ie niks zegt, is alles in orde.
De uitdrukking ‘eet smakelijk’ is iets minder erg, omdat dit als alternatief geldt voor ‘alstublieft’ of als sein dat iedereen mag beginnen met eten. ‘Eet smakelijk’ kan in een restaurant wel worden gezegd, maar liefst niet meer dan één keer per avond (dus niet na elke gang opnieuw). Verder kan de ober of serveerster gewoon ‘alstublieft’ zeggen. Dat betekent hetzelfde, maar klinkt wat neutraler.
Naar aanleiding van de opmerking van gasten in een restaurant die verzochten de gastvrouw nooit meer smakelijke voortzetting te zeggen het volgende.
Toen ik vertrok uit een café in Brugge zei ik: “Prettige voortzetting” tegen de heren die daar zaten.
Een oude heer die wel begreep dat ik uit Nederland kwam, vroeg me of ik wist wat dat betekende.
Hij zei: “Dat betekent bij ons prettige voortplanting”
Kwamen de gasten misschien uit België?
Dan zal je smakelijke voortzetting in een ander licht moeten bezien.
U veroordeelt (m.i. terecht) de “smakelijke voortzetting” en ook de vraag “heeft het gesmaakt”. Dat laatste motiveert u echter niet helemaal goed (en de vraagstelster had het allemaal op de hotelschool moeten leren, maar dit ter zijde).
Als de bediening de vraag stelt is het veel te laat. Men behoort, nadat de cliënt zich daadwerkelijk aan het eten heeft gezet (en dus na de preparatoire handelingen) naar de tafel te komen om te informeren “of alles naar wens is”. Dat is de juiste vraag op het juiste moment want het verlaagt de drempel voor de klant om het eerlijk te zeggen als er iets niet helemaal naar zijn zin is en wel op een moment dat er nog iets aan gedaan kan worden.
‘Wij zetten ons niet voort, wij planten ons voort, en als wij dat doen, doen wij dat op bijzonder onsmakelijke wijze!’
Bij de Koninklijke Landmacht lunchen wij met mensen van verschillende werkplekken op de kazerne in dezelfde eetzaal. Soms schuiven er mensen aan terwijl wij al aan het lunchen zijn. Als ik van tafel ga omdat ik weer aan het werk moet wens ik mensen een smakelijke voortzetting. De collega’s zetten hun maaltijd voort en ik wens ze toe dat het smaakt. Niets mis mee.