Beste Beatrijs,

De fopspeen is mijn kleindochter van drie en een half zo dierbaar. Hij vormt een eenheid met haar knuffel. Ze mogen mee naar buiten in situaties die doorstaan moeten worden. In huis mogen ze alleen in bed. En nu (heeft mijn dochter beslist): de knuffel mag blijven maar de fopspeen moet verdwijnen. Een ramp voor iedereen. Een fopspeen is een modern verschijnsel en werkt nog al eens als een boemerang voor het kind. Hoe kan dit goed worden afgewikkeld? In de vuinisbak gooien? Het kind hem zelf laten door knippen? Wachten totdat het kind zelf met een idee komt?

Afkicken van de fopspeen

Beste Afkicken,

Persoonlijk vind ik de fopspeen een rampzalig attribuut. Ouders maken hun kind afhankelijk van het onding en ze maken zichzelf tot een nog grotere slaaf van het kind dan ze toch al zijn. Behalve dat baby’s en peuters er buitengewoon dom uitzien met een speen, is het grote nadeel ervan dat ze hem altijd kwijt zijn en er dan om gaan zeuren. Als ouder kun je dan drie, vier (tien?) keer per nacht je bed uit om de fopspeen te zoeken in het kind z’n bedje. Natuurlijk hebben baby’s en peuters zuigbehoefte. Maar daarvoor heeft de natuur hen met een duim uitgerust. Die is altijd bij de hand en daar hebben ze hun ouders niet voor nodig. Het kind kan zichzelf troosten en doet daarmee de eerste stap op weg naar onafhankelijkheid. Met die ‘konijnentanden’ waar tandartsen altijd voor waarschuwen valt het reuze mee. Sinds de opkomst van de fopspeen is het aantal kinderen dat naar de orthodontist gaat om een beugel aangemeten te krijgen overigens alleen maar toegenomen.

Zoals 90 procent van haar generatiegenoten heeft ook uw kleinkind het giftige cadeau van de fopspeen mogen ontvangen en nu moet ze hem weer afgeven. Een heel gedoe – je zou wensen dat je er niet aan was begonnen. Met duimen gaat dat ontwennen veel makkelijker. Ouder roept: ‘Duim uit je mond!’ Kind gehoorzaamt (maar als hij troost nodig heeft of in bed ligt) kan hij toch lekker even z’n gang gaan. En kinderen weten op een gegeven moment heus wel dat duimen kinderachtig is, dus in sociale situaties gaan ze vanzelf al minderen.

U kunt uw kleinkind haar duimpje suggereren als alternatief – of krijgt u dan ruzie met uw dochter? Dat zelfstandig doorknippen van de speen door het kind lijkt me een onzinnig idee. Dat doet mij denken aan het kind uit vroeger tijden dat zelf de haarborstel of broekriem moest gaan halen, waarmee het vervolgens een aframmeling kreeg. Sadistisch dus. Als de speen nu ineens taboe wordt (en waarom eigenlijk? ik ken kinderen die er tot hun zevende, achtste mee zijn doorgaan en tot heel normale tieners zijn uitgegroeid), maar goed, als die speen er nu uit moet, zit er maar één ding op: zelf als moeder/vader kordaat de cold turkey methode toepassen: alle spenen weggooien en tegen de kleine zeggen dat het afgelopen is.