Beste Beatrijs,
Ik stap op zaterdagmorgen in de trein van Amersfoort naar Zwolle. Het was druk en ik (man van 80) kon nog net een zitplaatsje bemachtigen. Een stuk of zes reizigers stonden en hingen in onze coupé. Onder hen een dame, die ik op diep in de 70 schatte. Niemand van de zittenden, allen jonger dan zij, stond voor haar op. Ter hoogte van Harderwijk hield ik het niet meer en bood haar mijn zitplaats aan, een aanbod dat zij met dankbaarheid aannam. Het vervolg van mijn reis is me niet al te zwaar gevallen (dank u!), maar nu mijn vraag. Volgens mijn echtgenote (78) aan wie ik later mijn belevenissen vertelde, had ik de omzittenden moeten aansporen voor deze dame op te staan. Aangenomen dat ik de durf daarvoor had opgebracht (niet dus, want ik deed het niet), vindt u dat ook? Hoe in zo’n geval te handelen?
Wilt u zitten? Ik kan staan
Beste Wilt u zitten,
Het is heel moeilijk om medepassagiers te wijzen op hun verantwoordelijkheden. Natuurlijk had een van hen zelf moeten opspringen om de oude dame een zitplaats aan te bieden. Maar als niemand het doet, wat dan? Iedereen denkt bij zichzelf dat er wel iemand anders in de coupé zit die meer in aanmerking komt om z’n plaats op te geven. De jongste zou het moeten doen, maar wie is dat? (En misschien heeft die jongere wel een onzichtbare kwaal, zodat ie eigenlijk ook niet in aanmerking komt). In deze situatie is niet duidelijk waar de verantwoordelijkheid ligt. Als u toevallig naast een evident jonger persoon had gezeten, had u hem of haar kunnen aanspreken. Maar een vijftiger kan natuurlijk ook best hoffelijkheid betrachten. U bent ten slotte zelf maar opgestaan, hoewel u als tachtigjarige natuurlijk het minst van de hele coupé hiervoor in aanmerking kwam. Het is heel raar dat niemand van de aanwezigen uw voorbeeld volgde en u zijn of haar plaats aanbood.
Uw echtgenote zegt dat u de plicht had om omzittenden op hun verantwoordelijkheid te wijzen. Ik ga niet zo ver. Ik zou in uw geval hetzelfde hebben gedaan als wat u deed (zelf opstaan), maar ik ben een vijftiger. Ik zou zelf geen veertigers, dertigers of twintigers gaan aanmanen om hun burgerplicht te doen. Hooguit een tiener. Iemand individueel aanspreken kan net, maar aan een amorf collectief vragen of één persoon zich wil opofferen lukt niet.
Of het incident wat u hebt meegemaakt typerend is voor deze tijd, weet ik niet. Ik denk dat er in de meeste gevallen toch wel iemand opstaat. Deze oude dame had echt pech, maar gelukkig was u daar met uw ridderlijkheid. Wat u eventueel had kunnen doen toen u eenmaal stond, is rechtstreeks aan een jongere vragen of u op zijn plaats mocht zitten. Waarschijnlijk had hij enigszins beschaamd aan uw verzoek voldaan. Maar het blijft vervelend om te moeten bedelen om compassie, dus ik begrijp best dat u dat niet deed.
Beste “Wilt U zitten”,
Ik ben nog vrij jong en als ik zie dat een oudere of iemand met – ik noem maar iets- een gipsbeen moet staan omdat ik (en anderen) zitten, dan sta ik op. Niet omdat ik het braafste meisje van de klas ben of wil zijn maar omdat ik wel enkele compassie op kan brengen. Anderen (snibbig) terechtwijzen zoals uw echtgenote suggereert is een riskante zaak. Het kan namelijk zijn dat de ander zit omdat hij/zij last heeft van een niet direct zichtbare kwaal (in mijn geval een luchtwegenaandoening).
Heb ik er last van, dan sta ik mijn zitplaats niet af. Gaat het om een snibbig/verwijtend/autoritair verzoek, dan is het tweemaal pech: geen zitplaats en een korte doch boze reactie van mijn kant.
Ik kan me nog herinneren dat ik zelf als ca, 15-jarige het behoorlijk irritant vond om te moeten opstaan voor een oudere. Dat ging dan over een busreis van een halfuur, en in mijn perceptie over het verschil tussen (voor mij) moeten staan en niks kunnen doen vs. kunnen zitten en je huiswerk maken en aan de andere kant (voor die oudere) kunnen zitten en uit het raampje kijken, vs. moeten staan en ook uit het raampje kijken.
Ik ben nu 64 en gelukkig goed ter been, en ik zal niet zo snel een jongere om zijn zitplaats benijden, maar ik kijk daar natuurlijk inmiddels wel iets genuanceerder tegenaan. En ik heb natuurlijk nooit een oudere gezien die echt slecht ter been was (als ik dat al had kunnen onderscheiden). Dus, tja, ik kan me inmiddels voorstellen dat sommigen wel moeite hebben met staan, maar om nou alle ouderen maar per definitie te laten zitten. nee. Ik kan in ieder geval perfect staan, en dat doe ik in voorkomende gevallen ook. Als we nou om te beginnen de regel eens beperken tot de gevallen waar de behoefte evident is? Dat werkt volgens mij zelfs bij Nedelanders.
ik sta zelf op voor ouderen en ik zie zat anderen het doen (jawel, zelfs in amsterdam). maar soms twijfel ik. bij een twijfelgeval is het een soort belediging je stoel aan te bieden. je zegt dan als het ware: “u ziet er flink oud uit”. dus bij twijfelgevallen bied ik het soms niet aan.
Nou, misschien zou het al een stuk schelen als iemand die echt niet kan staan, dat dan eens gewoon zegt! Een heleboel ouderen (in ieder geval ikzelf) kunnen gewoon staan, en waaom zouden ze dat dan ook niet doen?
Gewoon, de simpele vraag: Ik ben slecht ter been, is er iemand die wel goed kan staan?
Ik vind dat iemand van 15 die zijn huiswerk moet maken best mag zitten om dat te doen. Ik ben 64 en ik hoef geen huiswerk meer te maken, en ik kan prima staan. En iemand die dat niet kan, kan dat ook gewoon zeggen!
Ik kwam eens met een dame van 92 een overvolle coupé binnen. De vrouw snakte naar een zitplaatsje. Ik vroeg aan een groepje mannen van achter in de twintig of een van hen op wilde staan voor haar. Ik kreeg als antwoord: “Ik heb ook betaald voor mijn treinkaartje.” Vervolgens bleven ze rustig zitten. Gelukkig bood even daarna een jonge vrouw haar zitplaats aan.
Ik reis veel met de trein en mijn ervaring is dat 99,9% doodkalm blijft zitten. Zelfs kinderen worden door hun ouders niet meer gemaand op te staan.
toen mijn moeder 8 maanden zwanger was, werd een oudere dame boos op mijn moeder omdat ze niet uit zichzelf opstond. toen mijn moeder zei dat ze 8 maanden zwanger was antwoorde de dame: dat kan iedereen wel zeggen.
tja, mensen zijn nu eenmaal niet erg verdraagzaam. ik sta best wel op voor oudere mensen. als ze er beleefd om vragen wil ik het doen, en vaak ook uit mezelf. maar ik heb bijvoorbeeld een tijd met gekneusde tenen rondgelopen, en dan is staan in de bus erg pijnlijk, dus dan doe ik het niet.
en als iemand mij op een arrogante toon vraagt of hij mag zitten, dan hebben ze ook pech.
Mijn zwangere moeder is eens opgestaan voor een andere zwangere vrouw voor wie niemand opstond, met de goed verstaanbare woorden: “Ik sta voor u op, u bent in dezelfde omstandigheden als ik” – en toen stond er wel ijlings iemand voor mijn moeder op!