Beste Beatrijs,
Omdat ik een taal gestudeerd heb, word ik wel eens door mensen gevraagd een vakantiereservering te regelen of een paar zinnen te vertalen. Dat doe ik met plezier. Een tijdje geleden werd ik benaderd door de grootvader van de beste vriend van mijn zoon, die mij vroeg of ik een stukje tekst voor zijn hobbyclub wilde vertalen. Nadat ik had gezegd er wel naar te willen kijken, bleek het een vrij lang, zeer hobbyspecifiek verhaal te zijn. Uiteindelijk heb ik er vele uren aan gespendeerd. De doos rode wijn die mij in het vooruitzicht was gesteld, heb ik nooit ontvangen, maar wat erger is: de waardering voor de noeste arbeid bleef ook uit. Ik probeer deze kwestie als een leersituatie te zien: ik stel me inmiddels wat minder dienstbaar op. Toch heb ik, als ik de opa zie, steeds last van het gevoel onheus bejegend te zijn. Wat doe ik hiermee?
Onbezoldigd vertaalster
Beste Onbezoldigd,
Terecht hebt u zich voorgenomen u in de toekomst wat minder dienstbaar op te stellen. U beschikt over kennis/vaardigheden waar behoefte aan is, en natuurlijk wilt u in voorkomende gevallen hulp bieden, maar het moet niet te dol worden. Er moeten geen uren werk in gaan zitten. Als mensen u vragen voor een klusje dat er nogal arbeidsintensief uitziet, raad ik u aan uw uurtarief mee te delen. Vertalen is gekwalificeerd werk. Aarzel niet om vragen die uit uw omgeving op u afkomen in een zakelijk kader te plaatsen. Het is toch ook ongepast een bevriende boer gratis verse eieren af te troggelen of een bevriende kapster om een gratis knipbeurt te vragen? Wie geïnteresseerd is in de goederen en diensten die iemand te bieden heeft, informeert naar de prijs. Daar kunt u dan weer een vriendenprijsje of een gift van maken – als u dat tenminste wil. Zo niet, dan vraagt u de volle mep.
U ergert zich aan het uitblijven van waardering voor uw hobbyspecifieke vertaalwerkzaamheden (ongetwijfeld nare teksten van het gebruiksaanwijzingssoort). Vergeet de dankbare complimentjes. Die komen niet meer. Handel de situatie zakelijk af. Wanneer u ‘opa’ weer treft (u kunt hem ook opbellen), attendeer hem dan vriendelijk op het feit dat hij nog niet met zijn doos rode wijn over de brug is gekomen. Kans is groot dat ie dan beschaamd z’n excuses aanbiedt en zijn nalatigheid herstelt. Wie weet kan er zelfs nog een bedankje af.
Een zeer herkenbare situatie. Omdat ik vele jaren in Amerika heb gewoond, sprak ik natuurlijk behoorlijk Engels. Een kennis van de sportclub vroeg mij daarom om een artikel vanuit het Engels samen te vatten naar het Nederlands. Hij had al wel aangegeven dat er jargon in werd gebruikt, dus ik had me wel voorbereid op een uurtje vertalen. Wat hij er niet bij had verteld, was dat het om een artikel van 6 A4tjes ging. Meer dan een uurtje werk dus, maar ik had al ja gezegd. Ik voelde mij dus min of meer verplicht om mijn toezegging na te komen en ben een weekend lang in de pen gekropen. Het resultaat was goed, maar ‘dankzij nieuwe inzichten’ werd het niet geplaatst in het clubblad. Geen sorry, geen dank voor het harde werk, meer een mededeling. Daarna heb ik mij voorgenomen om het anders te doen: waarom zou ik het werk van een ander overnemen? Ik kan ook advies geven zodat de ander het zelf kan. Dit heb ik ook gedaan (andere situatie). Ik verwijs mensen nu naar de site van gratis vertalen, en adviseer om daar de teskt te vertalen. De vertaling is niet zo goed als dat je het zelf zou doen, maar het gaat veel sneller. En nederlandse teksten verbeteren, daar hebben ze mij niet voor nodig. Maar oh wat een herkenbare situatie.
ik krijg de vraag ook regelmatig, en ‘ik zal er even naar kijken’ is een goed begin. Het is namelijk geen ja zeggen. Als het dan een stuk blijkt van meerdere pagina’s dat meer dan een uurtje werk kost heb ik er naar gekeken en zeg is ‘sorry, maar dat gaat me echt heel veel tijd kosten’. Hetgeen dan leidt naar de plotselinge relatie dat het msschien helemaal niet zo belangrijk is of een of andere compensatie voor de erin gestoken tijd. Iets vragen wordt door sommige mensen vlot gedaan, nee leren zeggen is een onmisbare kunst.