Spring naar inhoud


Kinderen bedanken niet

Beste Beatrijs,

Al jaren worden mijn man en ik uitgenodigd op de verjaardagen van neefje/nichtjes, de kinderen van mijn mans zuster. Wij gaan daar met plezier naar toe, het zijn leuke kinderen, maar bedanken voor een cadeautje is er nooit bij. Meer dan een gemompeld ‘O, leuk’ kregen we nooit te horen. Nu de kinderen groot zijn (de oudste is 21) en liever geld ontvangen, worden de bedragen groter. Het stoort ons nu nog meer dat er nooit iemand bedankt. Soms lukt het ons niet naar de verjaardagen te gaan en dan sturen we een envelop met geld. Ook daar horen we nooit iets op. We willen graag weten of de envelop met inhoud is aangekomen, dat lijkt me redelijk. Mijn man zegt dat we moeten ophouden met die cadeaus, maar dat vind ik weer zo rigoureus. Wat te doen?

Bodemloze put

Beste Bodemloze put,

Voor cadeautjes moet worden bedankt. Dat is een ijzeren regel. Ouders kunnen niet vroeg genoeg beginnen met het installeren van deze omgangsvorm. Als kinderen vanaf hun tweede jaar stelselmatig door hun ouders worden gesouffleerd (‘zeg eens: “dankjewel”!), dan is de gewoonte omstreeks hun zevende meestal wel geautomatiseerd. Kan het niet mondeling, dan moet het schriftelijk door middel van een bedankkaartje of -mailtje.

Jarenlang hebt u zich de gebrekkige omgangsvormen van deze kinderen laten aanleunen. Zij bedankten u noch in persoon, noch op schrift. U had veel eerder de ouders erop moeten attenderen dat hun kinderen tekort schieten in elementaire beleefdheid: ‘Vond Christophe zijn klappertjespistool niet leuk?’ ‘Jawel hoor, hoezo?’ ‘Nou, hij zei niet eens: dank je wel!’ Nu is het rijkelijk laat om er nog een punt van te maken. Uw man heeft gelijk. Maak een eind aan uw gulle gaven. Als de kinderen of hun ouders informeren waarom de geldstroom is opgedroogd, kunt u zeggen dat u dacht dat er geen prijs op werd gesteld omdat u nooit een reactie kreeg.

Artikelen in Cadeaus, Kinderopvoeding.

Gelabeld met .


Ellendige vliegreizen

Beste Beatrijs,

Over een paar weken gaan wij met vakantie. En elk jaar zie ik op tegen de vliegreis, vooral tegen de medepassagiers. Vorig jaar zat er iemand achter mij met zijn voet langs mijn stoel naar voren gestoken zodat ik als ik uit het raam wilde kijken, tegen die blote voet aankeek. Dat vond ik zeer onsmakelijk. Dat zijn toch geen manieren? Eigenlijk is alles aan vliegen irritant, van de lange wachtrijen op Schiphol tot het gemier in het vliegtuig: te veel en te grote stukken handbagage die iedereen meesleept, het gezeur met die kinderen die constant tegen je rugleuning zitten aan te trappen, de uitgestrekte benen in het middenpad, het opstaan van de mensen zodra het vliegtuig is geland. Ze staan dan een kwartier  in het middenpad tegen je stoel te duwen en in je nek te hijgen. Mensen zijn zo onbeschoft en meteen op hun tenen getrapt als je er iets van zegt.

Hoe kan ik een vliegreis aangenamer voor mezelf maken? Hoe wijs ik een ander erop dat hij zich niet moet gedragen alsof hij alleen in het vliegtuig zit?

Irritante medepassagiers

Beste Irritante medepassagiers,

Iedereen, inclusief uzelf, wil op een koopje naar verweg. Bijgevolg heeft de vliegtuigindustrie zich door het sardienblikje laten inspireren. Als u minder last van medepassagiers wil, moet u er meer geld tegenaan gooien. U neemt dan een lijnvlucht van een dure maatschappijen in plaats van een goedkope chartervlucht aan de randen van de nacht, of u gunt uzelf het comfort van de business class.

In de toeristenklasse intussen, waar het toch wel weer op uit zal draaien, kunt u een regelrechte inbreuk op uw lichaamsruimte best redresseren. Aan de passagier die zijn blote voet tussen de rugleuning van uw stoel en het raampje wrikt vraagt u vriendelijk of hij die voet wil weghalen. Ook het kind dat in uw rugleuning trapt kunt u vragen, desnoods via de ouders, of hij daarmee op wil houden. Maar verder zult u het moeten verdragen allemaal. U kunt geen mensen gaan corrigeren voor het geschreeuw van hun kinderen, te veel handbagage of te vroeg opstaan. U beschikt vast over een reservoir van mildheid ergens diep verborgen in uw persoon. Boor dat aan! Houd voor ogen dat u niet de enige bent met een hekel aan benarde omstandigheden in een vol vliegtuig. Heb medelijden met uw medepassagiers, vooral met de kinderen onder hen, zoals u medelijden met uzelf hebt. Leg van tevoren een extra dik mentaal stootkussen tegen irritatie aan en bereidt u zich erop voor dat het weer een verschrikkelijke vlucht zal worden: een grote aaneenschakeling van ellende en ergernis, veroorzaakt door onbeschofte medereizigers. Hoe afschuwelijker het eruit ziet in uw fantasie, hoe meer het uiteindelijk mee zal vallen.

Artikelen in Reizen.

Gelabeld met .


Betalen voor verjaardag

Beste Beatrijs,

Een vriendin heeft mij uitgenodigd om haar verjaardag te komen vieren in een bepaald restaurant. Zij heeft aangekondigd de wijn te zullen betalen. Haar gasten worden dus geacht om op eigen kosten een prijzig diner te gaan nuttigen. Aangezien ik een studente ben die aan het eind van elke maand de dubbeltjes om moet draaien, valt dit restaurant buiten mijn horizon. Nadat ik de jarige job had gemeld dat ik krap bij kas zit, kwam ze met een ander voorstel: een restaurant dat iets minder prijzig zou zijn. Maar ook een etentje in het goedkopere restaurant zou nog steeds een rib uit mijn lijf zijn. Heeft een jarige het recht om mij op deze kosten te jagen?

Dure verjaardag

Beste Dure verjaardag,

U hoeft zich nooit verplicht te voelen om in te gaan op uitnodigingen waarvoor u zelf de kosten moet dragen (restaurants, concerten of wat voor excursies dan ook). Dit zijn geen echte uitnodingen (want dan zou de gastheer/vrouw betalen), maar vrijblijvende voorstellen om iets gezelligs te ondernemen. Tegen een vrijblijvend voorstel kunt u ja of nee zeggen afhankelijk van zin en financiële draagkracht. Als u geen geld hebt, dan zegt u luchtig: ‘Sorry, geen geld!’

Artikelen in Etiquette, Verjaardag, Vrienden en kennissen.

Gelabeld met .


Voet tussen de deur

Beste Beatrijs,

Steeds neem ik me voor om mensen die aanbellen om mij ‘een blijde boodschap’ te brengen of iets anders te verkopen, vriendelijk te bedanken en de deur te wijzen. En steeds lukt het me niet om rustig en vriendelijk te blijven tijdens zo’n gesprek. Ik houd er altijd een naar gevoel aan over als de deur weer dicht is en ik weer aan het werk ga. Hoe kan ik resoluut, maar ook vriendelijk en beleefd, duidelijk maken dat ik niet geïnteresseerd ben in datgene wat men mij wil aansmeren, zonder dat ik me vervelend voel nadien.

Voet tussen de deur

Beste Voet tussen de deur,

Om te beginnen zegt u, precies zoals u zich had voorgenomen: ‘Nee, dank u wel, ik heb geen belangstelling.’ Het is geoorloofd de aanbeller in de rede te vallen, terwijl hij zijn verhaal afsteekt. Als men doorgaat met praten, luistert u niet wat ze zeggen, maar u herhaalt: ‘Dank u wel, ik ben niet geïnteresseerd,’ eventueel aangevuld met: ‘Veel succes en nog een prettige dag.’ Vervolgens sluit u langzaam de deur onder het prevelen van ‘Nee, dank u, echt niet, dank u wel, goedemiddag.’

De kern van de zaak is dat u zich afsluit voor wat de ander te zeggen heeft, dat u nergens op ingaat en alleen maar op een beleefde manier uw eigen mantra afspeelt als een kapotte grammofoonplaat. Op zo’n manier neemt de uitwisseling niet meer tijd in beslag dan pakweg twintig seconden. Houdt uzelf na afloop voor dat er geen enkele reden is om uzelf vervelend of schuldig te voelen. De tegenpartij is begonnen met visjes uitgooien. Dat is hun goed recht, maar u bent niet verplicht om toe te happen en zij zijn er geheel en al op voorbereid om bot te vangen. In plaats van uw humeur te laten bederven door garen-en-bandverkopers of zieltjeswinners die ook maar hun werk doen, moet u zichzelf feliciteren dat u dit zo kordaat en beleefd hebt weten af te houden. Hoe sneller u afpoeiert, hoe beter, want daarmee bespaart u niet alleen uzelf maar ook de tegenpartij tijd en energie.

Artikelen in Communicatie, Visite.

Gelabeld met .


Eenzaam in gezelschap

Beste Beatrijs,

Vorige week mijn vrouw en ik bij kennissen op bezoek voor een avondje. Aan het begin gaat het prima zoals altijd. Fijne mensen, bij wie ik me opgenomen voel in een warme sfeer van gezelligheid. Maar zonder waarneembare overgang gebeurt er iets ongrijpbaars. De drukste praters krijgen de overhand en zij gaan de inhoud van de groepsgesprekken bepalen. Rustige en bescheiden mensen worden in een isolement gemanoeuvreerd. En dat overkomt mij altijd. Soms begin ik wel eens iets te vertellen, maar binnen twee zinnen wordt er luidruchtig overheen gepraat en voel ik de zinloosheid van het af willen maken van mijn verhaal. Naar niemand wordt er écht geluisterd. De mensen die even stil zijn, staan eigenlijk alweer in de startblokken om weer een eigen verhaal te gaan spuien. En zodra die op gang is, komt de volgende er alweer overheen: ‘Ja, maar bij mij thuis…’ of ‘Wat ik heb meegemaakt…’ Iemand uit laten praten is er niet bij. En tijdens zo’n kakofonie van door elkaar heen geklets wil ik ineens weg. Dan heb ik een enorme behoefte aan stilte en voel ik weerzin tegen het gezelschap. Ik ga trouwens nooit halverwege weg. Ik zit het altijd uit en zeg bij het afscheid: ‘Bedankt voor de gezellige avond’.

Met mijn vrouw kan ik dit niet bespreken, want zij is zelf een van de hoofdrolspelers. Is het vreemd om je eenzaam te voelen temidden van een groep bekenden? En wat doe je daar aan?

Eenzaam in gezelschap

Beste Eenzaam in gezelschap,

Uw ervaring zal veel mensen bekend voorkomen, al maakt dat het gevoel er maar zo’n beetje bij te bungelen niet minder pijnlijk. Het zijn altijd dezelfde aandachtsjunkies die het toneel domineren met hun ellebogenwerk en de andere aanwezigen reduceren tot zwijgende ja-knikkers. Bij centraal gevoerde groepsgesprekken is deze rolverdeling bijna onvermijdelijk. Er zou een voorzitter aan te pas moeten komen om de spreek- en luistertijd eerlijker te verdelen. Veel reden om jaloers te zijn op de conversatiehaantjes m/v is er trouwens niet, want ook zij worden steeds onderbroken door concurrenten. Er bestaat geen schaarser goed dan aandacht en mensen gaan tot het uiterste om dit voor zichzelf te verwerven. Voor u zou het een oplossing kunnen zijn om uzelf af te wenden van het groepsgesprek of wat daar voor doorgaat, en proberen een tweegesprek te voeren met een andere zwijger. Decentraliseren dus. Hoe groter het gezelschap, hoe makkelijker het uiteenvalt in kleine groepjes. In een groter gezelschap kunnen mensen eenvoudig van positie wisselen, ergens anders een stoel aanschuiven en een eigen initiatief in de conversatie ontplooien. Maar als u met een overzichtelijke groep op gefixeerde plaatsen in een kring zit, dan kunt u geen kant op. In die configuratie zult u altijd ten onder gaan in het verbale geweld van degenen die alleen zichzelf willen horen praten, onder wie kennelijk ook uw vrouw. Misschien moet u zich wat vaker onttrekken aan dit soort bijeenkomsten en uw vrouw alleen laten gaan. U kunt uw gezelligheid beter zoeken in gesprekken met een of twee anderen. Liefst mensen met wie u een en ander gemeenschappelijk hebt: vrienden bijvoorbeeld.

Artikelen in Festiviteiten, Vrienden en kennissen.

Gelabeld met , , .


Tegelijk beginnen

Beste Beatrijs,

Een verjaardag in het gezin vieren wij altijd op de dag zelf vanaf 15.00 uur ’s middags. Dit om alle nichtjes en neefjes, vriendjes en vriendinnetjes de kans te geven met elkaar te spelen. Sommigen komen vroeg, anderen laat, allemaal prima. Ik zorg in ieder geval altijd voor een maaltijd. Wat mij ergert is als mensen beginnen te eten voordat ik aan tafel zit. Ik moet soms een paar keer heen en weer lopen. Is het echt teveel gevraagd even te wachten? Kan ik daar iets van zeggen? Vriendelijk?

Niet wachten op de gastvrouw

Beste Niet wachten op de gastvrouw,

Wel zeker kunt u hier iets van zeggen! Niet als correctie achteraf, maar als wenk van tevoren: ‘Jongens, even wachten met eten tot iedereen aan tafel zit, alsjeblieft!’ Het is des te makkelijker om dit te zeggen omdat er allerlei kinderen aanwezig zijn. U spreekt dan zogenaamd tot de kinderen aan tafel, maar in een moeite door houdt u ook de volwassenen bij de les. U kunt ook met uw man (indien aanwezig) afspreken dat hij het gezelschap aanmaant om zich in te tomen, wanneer ze zich op de lekkernijen dreigen te storten

Artikelen in Eten en drinken, Verjaardag.

Gelabeld met .


Blijven betalen

Beste Beatrijs,

In onze familie stellen we altijd met elkaar een bijdrage vast voor een gemeenschappelijk cadeau aan broers en zussen bij verjaardagen of jubilea. Na vele jaren van alleen zijn heeft onze schoonzus, bepaald niet onbemiddeld, nu besloten haar bijdrage te halveren met als argument dat ze weduwe is. Misschien ligt er in wezen een andere reden aan ten grondslag? Wij vinden dat onze overleden broer/ zwager hiermee als het ware wordt vergeten en dat doet ons pijn. Voor ons horen hij en zij nog altijd bij de familie. Natuurlijk beslist onze schoonzus zelf wat ze bijdraagt, maar is onze zienswijze te verdedigen?

Betalen voor twee

Beste Betalen voor twee,

Uw schoonzuster is al jaren weduwe. De andere broers en zusters hebben dus nog wel hun wederhelft. Voor de hand ligt dat uw schoonzuster de helft betaalt van wat andere stellen bijdragen aan gemeenschappelijk cadeaus. Er is geen reden dat zij ook het aandeel van haar overleden man zou moeten betalen. Of uw schoonzuster wel of niet bemiddeld is doet niet terzake. Uit het feit dat uw schoonzuster nog steeds verjaardagen en andere festiviteiten bezoekt van de familie van haar overleden man blijkt al voldoende dat uw overleden broer/ zwager niet wordt vergeten. Noch door haar, noch door de rest van de familie. Zij hoeft de gedachtenis van haar man niet te bewijzen door zijn aandeel in de cadeaukosten te betalen, want hij is er niet meer. Tenslotte komt de familie op de dag die eens de verjaardag van betreurde overledene was of op de dag dat hij zijn zoveelste huwelijksjubileum zou hebben gevierd ook niet bij de verweduwde schoonzuster langs met een gemeenschappelijk cadeau ter felicitatie.

Artikelen in Broers en zussen, Cadeaus.

Gelabeld met .


Agressieve studenten

Beste Beatrijs,

Sinds kort werk ik (vrouw, 40) met veel plezier als docent aan een universiteit in de Randstad. Een belangrijk deel van mijn werk is het geven van onderwijs aan studenten. Erg leuk om te doen, maar waar ik van schrik is de directe en soms brutale manier waarop ze me bejegenen. Het geven van uitleg over de stof en het beantwoorden van vragen verloopt meestal soepel, maar wanneer er iets onplezierigs aan de orde is (vermeend plagiaat, een fikse onvoldoende), krijg ik ongenoegen, woede, soms zelfs scheldpartijen over me heen, omdat ze zich door mij benadeeld voelen. Doorgaans lukt het me wel om voldoende autoriteit uit te stralen, maar met hun verbale agressie kan ik moeilijk omgaan. Ze zijn ontzettend kritisch over alles behalve over hun eigen houding en werk. Hoe pak ik het het beste aan? Vriendelijk en zakelijk blijven luisteren? Of juist de studenten afkappen en het gesprek beëindigen? Of autoritair van de toren blazen? Ik blijf het lastig vinden, het gaat tenslotte om (vrijwel) volwassen mensen.

Getergde docent

Beste Getergde docent,

Heel onaangenaam, die agressie van studenten die maar al te goed weten hoe ze voor zichzelf moeten opkomen. Velen van hen zijn van de middelbare school niet anders gewend dan leraren onder druk te zetten voor een hoger cijfer. Er valt niet een heel simpel recept voor te geven, maar u moet in ieder geval onthouden dat u de baas bent. Geef niet toe aan het gedram van studenten uit angst voor hun woede. Zodra u zich door hen laat intimideren, kunt u het verder wel vergeten en lopen ze over u heen.

Plagiaat is natuurlijk een heel zware aantijging waar ook zware sancties op staan, en studenten zullen er alles aan doen om zichzelf daarvan vrij te pleiten. Luister dus goed naar hun verdediging en weeg hun argumenten. Hetzelfde geldt voor het gesputter van studenten die protesteren tegen onvoldoendes. Misschien brengen ze iets in het midden, wat u bij nader inzien redelijk vindt. Maar als u bij uw aanvankelijke oordeel blijft, dan maakt u, zodra er niets nieuws meer wordt aangevoerd, een eind aan het onderhoud onder verwijzing naar  de regels. U zegt: ‘Het spijt me vreselijk voor je (zeg eventueel ‘u’, als de stemming echt onaangenaam wordt), maar mijn beoordeling ligt vast. Ik volg de regels van het examenreglement en als je het er niet mee eens bent, kun je een klacht indienen bij de klachtencommissie.’

Verlies nooit uw zelfbeheersing. Vertel hen rustig dat u begrijpt dat ze dit vervelend vinden, maar dat er voor hen toch niets anders opzit dan zich neer te leggen bij uw beoordeling. Als docent moet u de kwaliteitsstandaarden van de academische opleiding kunnen garanderen.

Artikelen in Scholen en verenigingen.

Gelabeld met .


Afspraak maken

Beste Beatrijs,

Op feestjes of recepties krijgen mijn vrouw en ik soms een uitnodiging van kennissen of collega’s. Als iemand bijvoorbeeld zegt: ‘We zouden het leuk vinden als jullie eens bij ons op bezoek zouden komen,’ dan wachten wij altijd tot de uitnodiger zijn of haar agenda trekt om een afspraak te maken. Maar dat gebeurt niet altijd. Moeten wij dan zelf initiatief nemen tot het maken van een concrete afspraak of is dat aan de uitnodigende partij?

Agenda’s trekken

Beste Agenda’s trekken,

Vlieg er niet op af alsof iemand u een gebraden haan aanbiedt. Mogelijk betreft het hier een conventionele uitnodiging waarmee spreker alleen maar welwillendheid beoogt uit te stralen: ergens in de toekomst kan er een bezoek plaatsvinden, maar dat kan best nog heel lang duren. Meteen de uitnodiger aan z’n woord houden maakt dan een al te gretige indruk. Anderzijds kan de sfeer van het gesprek zo enthousiast zijn dat er wel degelijk sprake is van een reële uitnodiging. Meestal merkt u dat vanzelf wel. Als u niet zeker weet wat de ander bedoelt, dan zegt u: ‘Nou, dat lijkt me een leuk idee, we horen wel wanneer je een afspraak wil maken.’

Artikelen in Traditionele etiquette.

Gelabeld met , .