Sommige tegenstanders van de Nipt (niet-invasieve prenatale test) spreken van genocide, wanneer zij willen waarschuwen tegen de praktijk van selectieve abortus op bijvoorbeeld foetussen met Downsyndroom. Vorige week circuleerde er een petitie, medeondertekend door een aantal bekende Nederlanders onder wie Willeke Alberti, Herman Finkers, kunstenares Tinkebell en filmmaker Eddy Terstall, waarin minister Schippers werd opgeroepen om deze simpele bloedtest níet standaard aan te bieden aan iedereen die zwanger is.

Meer dan een geldkwestie is dit eigenlijk niet, want bij zwangeren vanaf 35 jaar worden prenatale tests en vruchtwaterpuncties al jaren vergoed. Het enige verschil zou zijn dat nu ook vrouwen onder de 35 de mogelijkheid krijgen aangeboden voor een simpel testje om bepaalde aandoeningen van de vrucht op te sporen. Niet alleen het Downsyndroom overigens, ook een paar andere zeldzame chromosomale afwijkingen en spina bifida. Geen big deal deze uitbreiding, zou je zeggen, maar ineens wordt prenataal onderzoek in eugenetische sferen getrokken. Hoe meer zwangere vrouwen na een voor hen verkeerd uitgevallen testresultaat tot abortus besluiten, hoe sneller het Downsyndroom als zodanig uit het straatbeeld verdwijnt en uit de hele maatschappij. Dit zou een verlies van diversiteit betekenen, en het zou de huidige ouders van Down-syndroomkinderen in staat van beschuldiging stellen, omdat zij een – vermijdbare – claim op zorgvoorzieningen leggen.

Dat Herman Finkers zo’n petitie ondertekent kan ik volgen, want hij is katholiek en katholieken hebben een probleem met abortus tout court. Maar ik kan niet begrijpen hoe iemand kan instemmen met abortus in het algemeen, zoals in de wet vastgelegd, en tegelijk tegenstander zijn van het aborteren van foetussen waar iets mis mee is. Abortus is altijd een persoonlijke keus van de vrouw. Niemand anders is bevoegd in dezen, medeburgers niet en de overheid ook niet. Toch deinzen vertegenwoordigers van de kunst- en amusementswereld niet terug voor een oproep om de zwangerschapsbegeleiding zo in te richten dat alleen vrouwen die het zelf kunnen betalen een testje kunnen laten doen, terwijl arme vrouwen willoos moeten afwachten wat het lot voor hun in petto heeft, zodat de maatschappelijke diversiteit niet wordt aangetast. Waar halen ze de brutaliteit vandaan om zich met de persoonlijke voortplantingskeuzes van vrouwen te bemoeien?

Imperfectie was de standaard en zal ook altijd de standaard blijven.

Is er in deze wereld nog wel plaats voor mensen die wat minder perfect zijn? vraagt de EO zich retorisch af in de serie ‘De laatste Downie’. Het is zo’n soort vraag die vooral meewarig hoofdschudden opwekt. Wie een beetje om zich heen kijkt ziet alleen maar imperfectie: lelijkheid, kaalheid, heel veel dikte, kinderen met ADHD, doven, blinden, mensen die lijden onder schizofrenie of depressie, mensen in rolstoelen met epilepsie, dwarslaesies of andere handicaps, aangeboren of opgedaan na ongelukken, mensen met geamputeerde ledematen, oorlogstrauma’s of gehavend door kanker, hart- en vaatziektes, en steeds meer dementen, omdat iedereen zo ongelooflijk oud wordt. Al deze imperfectie is op individueel niveau voorzienbaar noch vermijdbaar en iedereen, zowel getroffenen zelf als omstanders en naasten, zal zich op een of andere manier moeten verstaan met de wreedheid van het toeval. Imperfectie was de standaard en zal ook altijd de standaard blijven. Geen enkele reden om beducht te zijn dat er een toekomst van perfectie ophanden is.

De EO moet trouwens worden nagegeven dat er niet alleen zonnige, hartverwarmende Downies aan het woord kwamen die succes bereiken als vakkenvuller in de supermarkt. Er werd ook een achtjarig meisje getoond dat alleen maar in een met matrassen beklede box heen en weer kon rollen. Niet praten, niet zitten, niet lopen, niet zelfstandig eten. De ouders volvoerden de zorgtaken blijmoedig, maar het waren wel beelden die zwangere vrouwen op hun knieën zullen doen smeken om een Nipt. Liever genocide plegen dan de kans lopen op zo’n leven. Het leven van de ouders wel te verstaan. Een geaborteerde foetus (zwakzinnig of geniaal) wordt later nooit gemist.

Deze week weer een nieuw woord geleerd: bezonning. Het klinkt als een term uit de wereld van ingenieurs en architecten en dat is ook zo. Bij de Rijdende Rechter had een man, die te weinig rendement haalde uit zijn investering van zonnecollectoren, de gemeente gedaagd omdat die weigerde om een aantal zonsverduisterende bomen voor zijn huis te kappen. Bij voorbaat een kansloze zaak, want je moet wel van heel goeden huize komen om als burger te kunnen winnen van gemeentelijke bureaucratische procedures. Toch boekte de aanklager een deelsuccesje, zij het op een ander punt dan de rendementskwestie waar het hem om te doen was. Bij de diverse metingen was ook gebleken dat een van de gewraakte bomen zo dicht op het huis van de klager stond dat er te weinig zonlicht binnenkwam.

Hier viel ook het woord bezonning. En in de uitspraak die voor aanklager negatief uitpakte kreeg de gemeente de suggestie mee om zich wat die ene boom betreft coulant op te stellen. Nieuwsgierig geworden googelde ik ‘bezonning’ en ontdekte dat er een TNO-norm bestaat die voorschrijft dat er jaarlijks gemiddeld gesproken ten minste twee uur zonlicht binnen moet vallen ergens in een huis, gemeten op de vensterbank. Dat wil zeggen tussen 19 februari en 21 oktober, want in de winter valt er niks te eisen. Het is een TNO-norm voor architecten om zo’n beetje in het achterhoofd te houden, het is niet iets waar je als individuele burger een gemeente op kunt afrekenen.

Hinderlijke bomen horen bij de meest voorkomende strijdpunten tussen buren. Bittere vetes worden uitgevochten over kappen en snoeien. De boomkapadepten hebben het niet makkelijk in deze tijd van milieubehoud en groenadoratie. Bomen zijn levende organismes die vaak ouder zijn dan de huizen, waarbij ze in de buurt staan. Zelfs in hun eigen tuin mogen mensen niet zomaar een boom omhakken zonder een ingewikkeld vergunningsparcours te doorlopen en vaak wordt toestemming geweigerd.

De zon streelt en vervangt het fysieke contact dat hoogbejaarden toch al moeten ontberen.

In feite gaat de strijd tussen het verlangen naar een (groen) uitzicht en het verlangen naar zonlicht. Een gebouwde omgeving zonder groen erin is een desolate steenwoestijn, de huizen in een boomloze straat altijd goedkoper dan in een lommerrijke straat. Toch ligt het niet zo simpel. Hoewel ik me gelukkig prijs met mooie, oude bomen in mijn straat zucht ik in het zomerseizoen onder het opdringerige gebladerte dat de zon wegfiltert. Het is potdorie ’s winter lichter in huis dan ’s zomers. Als ik met het pistool op de borst moest kiezen tussen wonen in het bos en wonen in de woestijn, zou ik de woestijn nemen. Beter om in de verte te kunnen kijken dan opgesloten te zitten tussen woudreuzen. Het zal wel te maken hebben met de menselijke voorkeur voor de savanne: uitzicht op de horizon, hier en daar wat bosschages, een waterstroompje en daarboven de zon.

Nergens wordt de primaire behoefte aan zonlicht zo geschonden als in verzorgingshuizen voor ouderen en gehandicapten. Als je daarin terecht komt kun je pech of geluk hebben. Laatst was ik op bezoek bij een oude vriend die wegens invaliditeit naar een aanleuntoestand had moeten verkassen. Comfortabel en ruim genoeg, maar op het noorden, dus nooit een sprankje zonlicht. Een grot met de thermostaat op 24 graden.

Veel oude mensen in tehuizen hebben geen energie meer om nog wat van hun leven te maken en geen behoefte om erop uit te trekken. Ze zijn prima tevreden om een beetje in het zonnetje te suffen. In de zon zitten in je eigen huiskamer geeft een gevoel van welbehagen. De zon streelt en verwarmt en vervangt het fysieke contact, dat hoogbejaarden toch al moeten ontberen. Als er ergens normen voor bezonning zouden moeten gelden, dan in de bejaardenvoorzieningen. En als er bomen in de weg staan: kappen die handel.