Beste Beatrijs,
Af en toe lunch ik met een vrouwelijke (oud)collega. We werken nog steeds bij hetzelfde bedrijf maar op verschillende afdelingen. Ik vind het dan heel gezellig om even bij te kletsen en het doet me goed om te weten hoe het met haar en haar gezin gaat. Die lunches zijn heel leuk en en net lang genoeg om het wederzijdse reilen en zeilen uit te wisselen. Er is echter één maar, tegen het eind van de lunchpauze nodigt ze me standaard uit om in het weekend eens bij haar thuis langs te komen. Zij meent deze uitnodigingen serieus en wil dan ook direct een datum prikken. De ene keer is het de nieuw aangelegde vijver die ik moet komen bewonderen en de ander keer is het een verjaardagsvisite waar ze me voor uit nodigt. Ik beschouw haar als een aardige collega, leuk genoeg om tussen de middag een half uurtje mee door te brengen, maar ik heb absoluut niet de behoefte om privé met haar om te gaan en om mijn kostbare vrije tijd aan haar te besteden. Tot nu toe heb ik de boot af kunnen houden door me te verstoppen achter diverse smoezen en leugentjes (waar ik mij overigens behoorlijk schuldig over voel) en ik ben dan ook bang dat ik dit niet lang meer vol kan houden.
Moet ik haar voor de vorm toch een keer thuis opzoeken of moet ik haar op een subtiele manier duidelijk maken dat ik het contact alleen wil beperken tot deze lunchpauzes?
Leugenachtige collega
Beste Leugenachtig,
Dit is het probleem van de niet-corresponderende wensen/behoeften. De een wil meer dan de ander. De een wil liefde of een diepe vriendschap, de ander vindt een kopje koffie eens per maand wel genoeg. Dit soort situaties komt zo vaak voor dat er een pasklare formule of eenvoudig recept voorhanden zou moeten zijn om eraan te ontsnappen. Want niemand wil verstrikt raken in sociale netten die hem niet aanstaan. Welnu, dit recept bestaat en het heet: de slappe smoes.
U past het zelf al toe, want u schrijft over ‘smoezen en leugentjes’ waarachter u zich verschuilt. Voor degene die een initiatief wil afwijzen is ‘de slappe smoes’ de enig mogelijke reactie, want het is uiterst onhoffelijk om tegen iemand te zeggen dat zijn/haar gezelschap niet op prijs wordt gesteld. Dat kan echt niet. Het klassieke voorbeeld is dat van het meisje dat op de vraag van een jongen of ze zaterdag met hem uit eten wil gaan, antwoordt: ‘Dat kan helaas niet, want zaterdag was ik altijd mijn haren.’ Deze smoes is zo slap dat hij bijna beledigend is, maar de jongen weet nu wel dat het geen zin heeft haar ooit nog te benaderen. In uw geval moet u gewoon doorgaan met de tactiek van de slappe smoezen, net zolang tot het muntje valt. U kunt het ook iets breder maken door te zeggen dat u het in het weekend veel te druk hebt voor sociale afspraken (familieverplichtingen, man wil niet, kinderen eisen tijd, zieke ouders, met de hond weg, verbouwingen, maakt niet uit). Als u het algemeen stelt (‘altijd in het weekend’) dan weet uw collega op een gegeven moment ook wel dat het er gewoon niet in zit.
U hoeft zich hier niet schuldig over te voelen, want de slappe smoes is de correcte manier om toenaderingspogingen af te wijzen van mensen aan wie u verder geen verplichtingen hebt.
Waarom zou de vraagstelster niet gewoon kunnen zeggen dat ze het heel gezellig vindt om af en toe samen te lunchen, maar dat ze het graag daarbij wil laten?
Eerlijkheid boven alles maar in dit geval toch maar liever de smoes tot ze het door heeft of, beter nog, de lust verliest. Daar ben ik het (door schade wijs geworden) mee eens. Iemand stelt zich open en kwetsbaar op, wil jou in haar huis uitnodigen, je aan haar vrienden voorstellen want zo prettig vindt ze het contact en dan zeg jij ‘nee bedankt’. Afgewezen worden is pijnlijk. Mensen trekken zich terug, worden verdrietig of boos. We kennen allemaal de stekende (buik)pijn van een sociale afwijzing. Pijn die langer blijft dan de meeste fysieke pijnen.