Spring naar inhoud


‘Gezondheid!’ bij niezen

Beste Beatrijs,

Oprispingen en flatulentie worden in sociale situaties steevast genegeerd om opgelatenheid te voorkomen. Ik stoor mij aan mensen die bij niezen altijd ‘Gezondheid!’ zeggen en hiermee aandacht vestigen op deze fysieke reflex. Is mijn ergernis gegrond (en valt niezen evenzeer onder de bovengenoemde categorie van onwenselijke lichamelijke reacties) of heeft mijn collega gelijk, als zij zegt dat het juist vriendelijk is iemand ‘gezondheid’ te wensen als hij of zij niest?

Allergisch voor ‘Gezondheid!’

Beste Allergisch,

Wie ‘Gezondheid!’ na een nies zegt, reikt een verbaal zakdoekje aan. De kreet kan beter achterwege blijven, omdat niezen niet als communicatie is bedoeld en dus ook geen reactie nodig heeft. ‘Gezondheid!’ zeggen is een onuitroeibaar cliché, dat net als de vreugdeloze aansporing ‘Eet smakelijk’ helemaal nergens goed voor is. Het kost echter meer energie om je te ergeren aan deze hartelijk bedoelde nietszeggendheid dan om het gelaten over je heen te laten komen.

Artikelen in Taalgebruik, Traditionele etiquette, Ziekte.


8 reacties

Blijf op de hoogte, abonneer je op de RSS feed voor reacties op dit artikel.

  1. Freek Kinkelaar schrijft

    Wat een onzin; qua niezen kan ik me nog een voorstelling maken, maar iemand smakelijk eten wensen lijkt me een kwestie van opvoeding. Wat een troosteloos iets om een maaltijd zwijgend te beginnen…

  2. Bastiaan Baron de Roy van Flippensteijn schrijft

    Geachte heer Kinkelaar,

    Mag ik u er op wijzen dat ‘eet smakelijk’ zeggen onbeleefd is aangezien u hiermee twijfelt aan de kwaliteit van het gerecht.

    Met vriendelijke groet,

    Bastiaan Baron de Roy van Flippensteijn

  3. Tania Dubois schrijft

    Werkelijk? Het is gewoon een wat platvloerse Hollandse aansporing, wijkt op zich weinig af van het Franse “bon appétit”, wat disgenoten een goede eetlust toewenst, of het Engelse “enjoy”, nog leuker: geniet!
    Interessante discussie ….

  4. Freek Kinkelaar schrijft

    Eet smakelijk is een prettige, algemene wens voorafgaand aan een maaltijd. Er is weinig platvloers aan te bespeuren, of het moet het idee zijn dat het een gemeenplaats is. Het zegt helemaal niets over de kwaliteit van het gebodene. Een ober in een 5 sterren restaurant zegt het ook, dus dat lijkt me een vreemde conclusie. I do agree: “enjoy” is more fun…

  5. Johan van Witten schrijft

    Als het als wens wordt uitgesproken (smaken verschillen immers!) tot de andere tafelgasten is er toch niets ergs aan? Ik wens iemand toe dat het hem of haar smaakt, en dat staat toch los van de feitelijke toestand van het eten? Etiquette gaat toch over het veraangenamen van intermenselijke contacten? Als ik iemand iets toewens, moet dat toch goed zijn? In dit verband stoor ik me overigens wel aan mensen die “veel geluk” zeggen terwijl ze eigenlijk “veel succes” bedoelen, bv als ik een examen moet doen. “Eet smakelijk” is gewoon een verplicht nummer.

  6. Overdreven schrijft

    Niezen is zoiets triviaals, ik zie niet in waarom je daar aandacht aan zou moeten schenken. Ik doe het niet en verlang het ook niet van anderen. Etiquette is er inderdaad om de omgang met elkaar te veraangenamen maar deze geste valt voor mij in de categorie ‘Totaal inhoudsloos’. En hoe vaak moet je een verkouden persoon gezondheid toewensen voor het vervelend wordt? Ik word zelf wrevelig als ik verkouden rondloop en al zes keer “Gezondheid!” heb gehoord.

  7. Sociaal schrijft

    Ik vind het wel sociaal het te zeggen en snap niet waarom mensen zich eraan kunnen ergeren?
    Ik heb ooit gehoord dat het uit de middeleeuwen stamt dat men gezondheid zegt. Vroeger dacht men dat als iemand nieste diegene dan zijn ziel uitnieste, door gezondheid te zeggen werd dit tegengehouden. Daarom zeggen mensen ook nog steeds dankje erna.
    Natuurlijk is dit onzin dat je je ziel uitniest, maar waarom eraan ergeren als het goed bedoeld is! (irritatie bij verkoudheid dat het om de minuut word gezegd is begrijpelijk).

  8. Greet schrijft

    Ik snap niet wat er verkeerd aan is om ‘Eet smakelijk’ te zeggen. Ik zie het ook niet als een verplicht nummertje. Na het eventuele gebed zegt de gastheer of gastvrouw ‘Eet smakelijk’ ten teken dat de maaltijd daadwerkelijk begonnen is. De overige disgenoten wordt daarmee een aangename en smakelijk maaltijd toegewenst.



Sommige HTML is toegestaan