Beste Beatrijs,
Ik word wel eens uitgenodigd voor een etentje bij mensen thuis. Wat ik de laatste tijd vaker meemaak is dat de schalen niet op tafel staan, maar dat de gastvrouw in de keuken de borden opschept voor de gasten, zoals het de gewoonte is in restaurants. Voor mij (vrouw van 73) is het meestal te veel. Ik moet alle zeilen bijzetten om het gebodene naar binnen te werken. Eist de beleefdheid dat je het bord tegen heug en meug leeg eet? En welke regels gelden bij de – zeer gastvrije – Pakistani?
Eetdwang
Beste Eetdwang,
Nee, de beleefdheid eist zeker niet dat u braaf uw bordje leeg eet! Als u bent uitgenodigd door mensen bij wie u eerder hebt meegemaakt dat zij uw bord te vol opscheppen in de keuken, kunt u van tevoren de gastvrouw aanschieten en vragen of zij u wat minder wil geven, omdat u een kleine eter bent. Als het ondanks uw waarschuwing nog steeds te veel voor u is, laat u het gewoon liggen.
Ook als u bij Pakistani bent uitgenodigd, hoeft u niet meer naar binnen te werken dan u op kunt. Omdat ik me niet kan voorstellen dat een Pakistaanse gastvrouw de borden in de keuken opschept (dat afgemetene is typisch iets voor westerse restaurants), kunt u van de schalen die op tafel staan een heel klein beetje nemen. Als men aandringt op meer eten of ongevraagd uw bord gaat volladen, zegt u: ‘Het is heerlijk, maar nee, dank je wel, ik ben alweer wat ouder, ik heb niet meer de eetlust van een jong veulen.’ Ook hier geldt: wat u niet op kunt, laat u rustig liggen en u herhaalt zonodig uw beleefde weigering. Niemand kan u dwingen meer te eten dan u zelf wil.
In Oosterse en Arabische culturen is het vaak, in tegenstelling tot Nederland, niet de bedoeling dat u uw bordje leeg eet. Een leeg bord zou kunnen impliceren dat u nog niet genoeg gehad heeft en dat de gastheer/vrouw in zijn gastvrijheid tekort is geschoten.
Mijn ouders waren een jaar of 30 geleden in Turkije en daar bleef men maar door schenken als het glas leeg was. Een bodempje laten staan was kennelijk de bedoeling om aan te duiden dat je genoeg gehad had.
Dat is weer anders in China, Japan, India en Mongolië bijvoorbeeld waar verspilling een taboe is en je dus wel je bord leeg moet eten.
Mijn ouders zeiden vroeger tegen mij als kind: wat je zelf opschept moet je opeten, wat een ander voor je opschept dat mag je opeten.
Die regel vond ik zelfs als kind al heel eerlijk en ik heb hier ook eigenlijk altijd aan vastgehouden.
Overigens heeft Floris een goed punt. Zoek op internet naar de regels van het land waar de gastheer/gastvrouw uit komt. Ik kom nooit aan op een feest van Indiase vrienden zonder wat te eten mee te nemen om te delen, maar bij een Nederlander zou ik dat niet doen om de gastvrouw niet te beledigen.