Beste Beatrijs,
Een brief kun je op elk willekeurig tijdstip posten. Wil je iemand telefonisch bereiken, dring je binnen in het domein van de ander met een verzoek om op te nemen (wat niet altijd gebeurt). Dus telefoneer je niet, wanneer je de ander niet wilt storen: als het om werk gaat, niet buiten werktijd; als het om bijpraten gaat, niet omstreeks etenstijd of na bijvoorbeeld 21:30 uur. Een e-mail schrijven en verzenden kan dag en nacht. Maar hoe zit het met app-berichtjes? Wat vereist de etiquette? Schrijf en verzend je wanneer je wilt en is het aan de ander om te ontvangen en openen wanneer zij/hij wil? Of is app-berichtjes sturen gebonden aan dezelfde eisen als de telefoon?
Regels voor appjes
Beste Regels voor appjes,
Als instant communicatiemiddel staat een app-bericht dichter bij de telefoon dan bij de mail. De belangrijkste regel is om tussen elf uur ’s avonds en acht uur ’s ochtends geen appjes te sturen (tenzij tussen geliefden), omdat veel mensen hun mobieltjes ook als wekker gebruiken en niet midden in de nacht wakker willen worden van piepjes van binnenkomende app-berichten. Overdag persoonlijke appjes sturen (als mensen werken) kan in het algemeen wel, omdat mensen deze altijd op een later tijdstip kunnen beantwoorden. Zakelijke appjes ’s avonds versturen gebeurt ongetwijfeld ook aan de lopende band, tenzij er op het werk is afgesproken dat app-verkeer buiten werktijden ongewenst is.
Dit soort beleeftheidsregels zijn totaal niet meer effectief wanneer je ook contacten in andere tijzones hebt.
De meeste telefoons hebben hier technische oplossingen voor bedacht, zoals do-not-disturb. Je kunt het vaak heel genuanceerd instellen, en zelfs sommige contacten wel doorlaten voor bijvoorbeeld noodgevallen.
Of wat grover, probeer vliegtuigmodus. Dan staat hij wel aan maar komen er geen berichtjes binnen en kan niemand je bellen. Er zijn zelfs apps die deze functionaliteit automatisch in-en uitschakelen op bepaalde tijdstippen.
Op mijn telefoon, niet het laatste model, kan ik het geluid uitzetten en toch een wekker instellen. Ik ben vaak ’s avonds nog tot laat wakker en stuur dan ook wel eens een app dan wel e-mail, uiteraard zonder de verwachting dat mensen meteen reageren. Het internet gaat door alle tijdgrenzen heen. Dat is anders bij telefoneren: daar moet direct op worden gereageerd. In vergelijking met vroeger (pre-internet) is de tolerantie daarvoor kleiner geworden; ik app mensen soms met de vraag of het schikt als ik ze nu even bel…
Mensen kunnen gewoon op hun telefoon met Niet Storen aangeven dat ze in een bepaald tijdvak geen meldingen van berichten of telefoontjes willen krijgen en toch hun telefoon als wekker gebruiken, dus je kunt gewoon appen wanneer je wil. De ontvanger ziet het dan vanzelf ’s morgens.
Bij je profielgegevens in je whatsapp kun je op de regel vermelden ‘liefst bellen’ of ‘geen appverkeer tussen 22.00u – 08.00u’ of iets dergelijks.
De etiquetteregels rondom fysiek aanbellen of telefoneren naar een vaste lijn zijn een stuk nauwer omdat de zender oplegt dat er een signaal binnenkomt. Dat is bij appverkeer simpelweg niet het geval.
Bij mail- en appverkeer beschikt de vervanger over een mute-knop en zelfs volledig geautomatiseerde nacht-standen met in te stellen begin- en eindtijdstippen, waardoor de keuze of berichten direct binnenkomen ook bij de ontvanger ligt. Wat mij betreft is het dan ook zeker geoorloofd om met deze middelen op elk tijdstip een bericht te sturen.
Geachte mevrouw Ritsema,
Met zeer veel plezier lees ik, als 19-jarige student, uw etiquette adviezen als we etiquette boeken en betracht deze tevens toe te passen. Ik ben benieuwd naar uw visie op het volgende. Zoals ook al in andere reacties is geschreven, heeft vrijwel iedere smartphone een ‘niet-storen’ functie. Deze zijn steeds gedetailleerder wat betreft bijvoorbeeld het wel doorlaten van een, kortgezegd, noodgeval telefoontje. Daarom lijkt het mij redelijk om tot later in de avond/nacht WhatsAppjes te sturen.
Hoe kijkt u aan tegen deze technologische mogelijkheden in het kader van uw etiquette advies?
Ik denk dat veel ouderen (laten we zeggen 50-plus) werken met het idee ’telefoontje kan aan of uit (dwz op vliegtuigmodus)’. De finesses van verschillende functies ’telefoneren, appjes, e-mails, sociale media notificaties, push-berichten’, waarvan de geluidjes allemaal apart aan en uit gezet kunt worden, ontgaan hun. Aan de andere kant zullen deze mensen waarschijnlijk een gewone wekker gebruiken om wakker te worden en niet hun mobiele telefoon, die ze ergens in de kamer laten liggen, in ieder geval niet bij hun bed. Dus dan kunnen er app-berichten gestuurd worden, zoveel als een zender wil. Toch heb ik een paar keer vragen gekregen van jongere mensen die geërgerd zijn, als ze ’s nachts wakker worden van piepjes van binnenkomende appjes. Vandaar dat ik terughoudendheid adviseer bij het sturen van nachtelijke appjes.
Ik vind de reacties van: men kan toch “niet storen instellen” “de meldingen aanpassen” “de telefoon op stil/vliegtuigstand zetten” uitgaan van het verkeerde standpunt. Als in: de ontvanger moet maar zorgen dat mijn berichten niet vervelend aankomen. Dat is niet netjes.
Als je mensen buiten de normale tijden berichten stuurt kan het storen en het kan vragen oproepen of dat nu zo dringend is. Is het nu echt zo moeilijk om dat bericht gewoon te bewaren tot de volgende ochtend? Maak een notitie desnoods, maar wacht gewoon tot een tijd dat je ook mag verwachten dat je antwoord krijgt.
Ik vind de typering van 50 plussers wel een beetje generaliserend. Ik ben 60, en ik, en met mij zowat iedereen die ik ken, gebruiken hun telefoon, compleet met een heleboel apps, voor van alles en nog wat. Toen de 50 plussers wat jonger waren, waren de mobieltjes er al, of waren in sterke opmars. En je kunt inderdaad allerlei instellingen aanpassen zodat je op de tijden die je aangeeft geen meldingen krijgt van berichtjes. Ik ben 60 en ik weet dat :)