↑
Spring naar inhoud

Boek: ‘Moderne manieren’ door Beatrijs Ritsema

Moderne manieren
Wegwijzers in het menselijk verkeer

door Beatrijs Ritsema

Op maandag 25 oktober 2004 verscheen Beatrijs’ nieuwste boek: Modere manieren. Het is een bloemlezing uit al haar eerder gepubliceerde vraag-en-antwoorden in de adviesrubriek “Moderne manieren” in Trouw. Niemand weet meer hoe het hoort. Deze verzuchting – voor het eerst uitgesproken door de oude Babyloniërs (vlak voor ze elkaar niet meer konden verstaan) – klinkt ook vandaag nog even fris als altijd.

Meestal blijven zorgen over verwildering en verval voorbehouden aan senioren, maar nu toont zelfs een jonge politicus als Balkenende zich ongerust over de waarden en de normen. De bevolking verkeert in verwarring. Hoe te reageren op onheuse bejegening door een voorbijganger? Is voordringen tegenwoordig toegestaan in de supermarkt? Hoe zit het met de schoonmoederetiquette? En moet je een complimentje geven als de vriendin van je dochter zich nieuwe borsten heeft laten aanmeten?

Op al deze vragen weet Beatrijs Ritsema het antwoord. Sinds 2000 geeft zij in haar rubriek ‘Beste Beatrijs’ (eerst in HP/De Tijd, later in Trouw) adviezen aan lezers die worstelen met vragen op het gebied van correct gedrag.

Moderne manieren. Wegwijzers in het menselijk verkeer bevat een selectie van deze dilemma’s en hun oplossingen. Alle terreinen van het dagelijks leven komen aan de orde. Van familie, vrienden, buren en werk tot liefde en overspel. Haar adviezen zijn in de eerste plaats praktisch, maar laten zich ook lezen in de traditie der epicuristen en stoïcijnen.

U kunt het boek in de boekhandel kopen of bestellen via Internet (zie BOL).

Misschien een leuk idee om aan iemand cadeau te doen?

Titel: Moderne manieren
Auteur: Beatrijs Ritsema
Uitgever: Bert Bakker
ISBN-nummer: 9035127420
Prijs: € 12,95

Artikelen in Boeken.

rev="post-353" Geen reacties

Door Beatrijs Ritsema – maandag 25 oktober 2004 22:59

Ongewenste reisgenoot

Beste Beatrijs,

Mijn ouders (70-plus) hebben een vakantieweek naar Malta gepland met een vriendin. Ze verblijven in een hotel. Een ander bevriend echtpaar zou ook meegaan maar heeft zich weer teruggetrokken, omdat het reisje voor hen in een verkeerde tijd viel. Dit echtpaar was van plan hun inwonende zoon (35) mee te nemen die een ingewikkelde persoonlijkheid heeft (schizofrenie). Mijn ouders waren daar niet erg blij mee.

Toen dit echtpaar zich afmeldde, dachten mijn ouders dat de zoon dan vanzelf ook thuis zou blijven. Maar nee. Het is nog steeds de bedoeling dat hij meegaat. In plaats van zich op hun vakantie te verheugen, zien mijn ouders er nu tegen op. Moeten ze zich erbij neerleggen of kunnen ze tegen de ouders zeggen dat ze liever zonder hun zoon gaan? Risico is dat de vriendschap dan bekoelt.

Zoon op sleeptouw?

Beste Zoon op,

Mensen spreken een vakantie af in onderling overleg. Eensgezindheid over wie er tot het reisgezelschap hoort is een aanvangsvoorwaarde. Je kunt je reisgenoten niet zomaar een kind in de maag splitsen. Schizofreen of niet doet niet ter zake. Dit kon al niet toen het echtpaar nog meeging, maar het kan helemaal niet, nu het echtpaar zelf thuisblijft. Uw ouders moeten maar tegen hun vrienden zeggen dat zij niet zo’n aardigheid hebben in een vakantie met iemand die zij niet zelf hebben uitgezocht. Als de vriendschap daardoor averij oploopt, is dat spijtig, maar het is al te dol wanneer je omwille van de lieve vrede andermans kind op sleeptouw zou moeten nemen.

Artikelen in Ouders en volwassen kinderen, Reizen, Vrienden en kennissen.

Gelabeld met .

rev="post-1777" Geen reacties

Door Beatrijs Ritsema – vrijdag 22 oktober 2004 16:43

Vriendin weinig kunnen zien

Beste Beatrijs,

Door omstandigheden kan ik mijn vriendin maar eens in de twee weken ontmoeten. Ik vind het best moeilijk daar mee om te gaan. Hebt u een idee wat het makkelijker kan maken?

Ik mis haar zo

Beste Ik mis haar,

Schrijf haar een mooie brief en wacht op de postbode. Als ze van u houdt, schrijft ze terug en daarna bent u weer aan de beurt. Zo vliegt de tijd voorbij.

Artikelen in Liefde en relaties, Post.

Gelabeld met .

rev="post-1747" Geen reacties

Door Beatrijs Ritsema – vrijdag 22 oktober 2004 12:59

Bij achternaam noemen

Beste Beatrijs,

Op de bridgeclub is een heer die met zijn voornaam (‘Frans’) wenst te worden aangesproken en niet met zijn achternaam (‘Jansen’).Wil je hem toch met zijn achternaam aanspreken, dan wil hij ‘Meneer Jansen’ worden genoemd en niet ‘Jansen’. Dit is volgens de etiquette, aldus betrokkene. Maar bij sportwedstrijden noemen radio- of tv-verslaggevers toch ook dikwijls alleen de achternaam van de spelers? Wat is correct?

Is een bridger een meneer?

Beste Is een bridger,

Uw bridgeclubgenoot heeft om twee redenen gelijk. In de eerste plaats omdat mensen zelf mogen bepalen hoe ze worden aangesproken. En in de tweede plaats omdat hij het standaardmodel voor aanspreekvormen volgt. De tijd dat men mensen alleen met de achternaam aansprak (‘Zeg Jansen, wil je nog een biertje?’) is voorbij. Dat is ouderwets en er zit iets neerbuigends in. Vooral hogergeplaatsten deden dat tegenover hun ondergeschikten. Tegenwoordig gaat het anders. Men kan kiezen uit twee mogelijkheden: de voornaam in combinatie met tutoyeren of ‘Meneer Achternaam’ in combinatie met ‘u’ zeggen.

Het voorbeeld dat u geeft over sportverslaggevers heeft niets met aanspreken te maken. Daarin heeft iemand het over een derde persoon. In de krant schrijft men gewoonlijk: ‘Balkenende heeft dit en dat gedaan’, maar als journalisten met de premier spreken, dan zeggen ze: ‘Meneer Balkenende’ en ‘u’.

Artikelen in Aanspreken en begroeten, Communicatie.

rev="post-80" Geen reacties

Door Beatrijs Ritsema – vrijdag 22 oktober 2004 00:32

Oma noemt iedereen dik

Beste Beatrijs,

Mijn oma is een lieve dame van 85 jaar. Hoewel ze veel houdt van haar kleinkinderen, heeft zij een onhebbelijke gewoonte: ze is geobsedeerd door gewicht, figuur en uiterlijk. Een tijdje geleden was ze op het feestje voor mijn 18de verjaardag en hoorde ik haar luidkeels vanuit de keuken tegen mijn moeder zeggen dat ik toch wel een buikje had. Dit vond ik kwetsend, ik ben helemaal niet dik en ik sport regelmatig. Mijn moeder is de afgelopen twee jaar heel erg afgevallen, maar volgens mijn oma zijn moeder en ik allebei toch wel erg dik. Zelfs op mijn vriendinnen en het overige bezoek had ze openlijke aanmerkingen. Ik durf in haar buurt niets meer te eten, omdat ze dan commentaar geeft dat ik niet zo veel moet eten.

Ik krijg hier genoeg van en ik heb mijn moeder voorgesteld dat ik eens hierover ga praten met oma. Maar mijn moeder ziet het nut hier niet van in en zegt dat oma haar dan elke dag gaat bellen om te vragen of het echt waar is wat ik zeg. Kunt u mij misschien vertellen hoe ik dit het beste kan aanpakken, want ik wil natuurlijk ook mijn oma niet kwetsen.

Oma ziet (dikke) spoken

Beste Oma ziet,

Heel eigenaardig gedrag van je oma. En vervelend voor de omstanders. Aannemende dat je oma niet aan dementie of iets dergelijks lijdt, denk ik dat je hier best over met haar kunt spreken. Roep oma niet op het matje (zo van: ‘Oma, u zegt altijd dat ik te dik ben, en dat bevalt me niks, wilt u daar mee ophouden?’), maar voer het gesprek op een informatievragende manier: ‘Oma, er is iets wat ik niet begrijp. Waarom bent u zo gefascineerd door hoe dik of hoe zwaar iedereen is? Het lijkt wel of u de mensen om u heen alleen beoordeelt in termen van hun lichaamsgewicht. Hoe komt dat?’ Als ze niet begrijpt wat je bedoelt, ga je het uitleggen en dan som je alle voorbeelden op die je je kunt herinneren.

Het gesprek dat je voert gaat dus niet over de (vermeende) dikheid van al die mensen, maar je vraagt naar de bronnen van die obsessie. Waarom let ze daar zo op? Waarom begint ze daar steeds over? Is het voor haar een bron van ergernis? Heeft ze er persoonlijk last van als iemand te dik is? In de loop van het gesprek kom je dan vanzelf toe aan de kwestie ‘zijn deze mensen ook inderdaad allemaal te dik?’ (nee dus). Maar als dat volgens je oma wel degelijk het geval is, kun je haar vervolgens proberen uit te leggen dat, ook al zijn die mensen te dik, ze het nog steeds niet leuk vinden om daar door anderen mee om hun oren te worden geslagen.

Desnoods kun je dikte met ouderdom vergelijken. ‘Oma, u bent 85 jaar. U zou het ook onprettig vinden als mensen tegen u zouden zeggen: “U bent wel oud, hè? 85 jaar is niet niks, dat kun je ook wel zien: rimpels overal, de vellen hangen erbij, veel haar is er niet meer over en de ogen staan waterig. Nee, de ouderdom maakt mensen niet aantrekkelijker.”

Dat laatste gaat misschien een beetje ver voor een kleinkind om tegen haar oma te zeggen – ook al zeg je het niet zelf, maar doe je net alsof iemand anders dat zou kunnen zeggen. Maar het kan geen kwaad om dit in je achterhoofd te houden, omdat het wel de juiste parallel is. Mensen horen andermans uiterlijk niet af te kammen. Die regel geldt voor iedereen, of je nu 15 jaar bent of 85.

Artikelen in Grootouders en kleinkinderen, Verjaardag.

Gelabeld met , .

rev="post-1623" Geen reacties

Door Beatrijs Ritsema – vrijdag 22 oktober 2004 00:05

Verplicht goed doel op verjaardag

Beste Beatrijs,

Vorige week waren wij op verjaardagsvisite bij mijn zwager. Aan het begin van de avond werd hij opgebeld door zijn kleindochter en na het gesprek riep hij de kamer in: ‘Willen jullie Marieke sponsoren voor een aids-actie?’ Niemand reageerde. Later op de avond ging mijn zwager met papier en potlood in de hand (ik dacht dat hij drankjes ging opnemen) een voor een de gasten langs en zei: ‘Wat geef jij voor Marieke?’ Ik zag sommigen even moeilijk kijken, maar toch greep iedereen naar z’n portemonnee. Deze manier van geld ophalen stond me zo tegen, dat ik toen het mijn beurt was, zei: ‘Ik maar even niet’. Hij bleef voor me staan en zei hardop, zodat iedereen het kon horen: ‘Wat? Geef jij niets voor je achternichtje, wat lullig zeg!’ Ik was sprakeloos, zo niet de dame die naast mij zat, een vriendin van mijn zuster, die direct vinnig zei: ‘Dat mag jij helemaal niet zeggen, je moet de mensen wel vrij laten!’

Zo is het natuurlijk, het gaat me uiteraard ook niet om die een of twee euro. En als het kind er zelf had gestaan was het nog anders geweest, maar als we allemaal op verjaardagen op zo’n agressieve manier gaan collecteren voor onze kleinkinderen, dan is het eind zoek. Ben ik kinderachtig of misschien zelfs lullig of is het gewoon onfatsoenlijk om je gasten zo onder druk te zetten?

Hier met de poen!

Beste Hier met,

U hebt zonder meer gelijk en het was dapper van u om en plein public te weigeren om mee te doen. Mensen horen hun familie en vrienden geen geld afhandig te maken, ook niet uit naam van een (klein)kind. Niet voor eigen gewin en ook niet voor liefdadigheidsdoeleinden. Niet in persoonlijke contacten en ook niet op grotere (feestelijke) bijeenkomsten. Het uitmelken van familie, vrienden en buren is voorbehouden aan jonge kinderen zelf die meedoen aan de kinderpostzegelactie of die door hun sport- of hobbyclub erop uitgestuurd worden om lootjes te verkopen.

Het staat iedereen vrij zijn eigen goede doelen te kiezen om financieel te ondersteunen. Wie z’n vrienden en familie onder druk zet om geld op te hengelen, begeeft zich op het terrein van de afpersing.

Artikelen in Schoonfamilie, Verjaardag.

Gelabeld met .

rev="post-309" Geen reacties

Door Beatrijs Ritsema – vrijdag 15 oktober 2004 22:07

Dochter helpt niet mee in huishouden

Beste Beatrijs,

Sinds vier jaar ben ik (man, 58) co-ouder van mijn nu 14-jarige dochter. Ze is de halve week bij mij en de andere halve week bij haar moeder die om de hoek woont. Mijn dochter dekt de tafel en ruimt af, en doet af en toe een boodschap. Sinds begin dit jaar heb ik een chronische spierziekte, waardoor ik mijn armen veel minder goed kan gebruiken. Koken, de afwasmachine in- en uitruimen, boodschappen doen, de was doen, enzovoort vergen veel meer tijd en energie dan tevoren. Soms vraag ik mijn dochter om me te helpen om de afwasmachine in te ruimen, of iets naar boven te dragen, maar het gebeurt moeizaam. Mijn dilemma is dat ik haar niet te veel taken wil voorleggen, maar anderzijds ook wel vind dat ze soms wat meer kan bijspringen. Maar wat is redelijk? En hoe pak ik het aan? De boodschappen laat ik al bezorgen en ik heb een hulp voor het schoonmaakwerk. Ik heb uitgelegd wat mijn makke is en ik probeer er over te praten.

Mijn dochter werkt niet mee

Beste Mijn dochter werkt niet,

Ik denk dat uw dochter het moeilijk te aanvaarden vindt dat u een serieuze, chronische ziekte hebt. Een veertienjarige ziet haar of zijn ouders bij voorkeur als sterk en machtig. Anders heeft het ook geen zin om je tegen hen af te zetten. Te beroerd zijn om een vinger uit te steken is een uitdrukking van onafhankelijkheid bevechten. Zo van: ‘Jij wil dat ik de aardappels schil? Mooi niet, ik ben nu even met wat anders bezig, bekijk het maar.’ Door zich zo op te stellen houdt zij de illusie in stand dat haar vader helemaal niet ziek en zwak is. Dat die klusjes u echt moeilijk vallen vindt zij te bedreigend om over na te denken.

Allemaal begrijpelijk, maar het wordt voor uw dochter toch tijd om uit haar niets-aan-de-hand-droom te ontwaken. En afgezien van de bijzondere omstandigheden van uw ziekte, is het hoe dan ook goed als kinderen meewerken in het huishouden. Mensen die met elkaar onder een dak wonen delen de verantwoordelijkheid voor het algemeen belang, kinderen niet uitgezonderd. Het aandeel van uw dochter in uw mini-huishoudinkje van drie dagen per week zal moeten toenemen. Ze zal zich meer moeten inzetten dan voor uw ziekte nodig was, mogelijk meer dan bij haar moeder of meer dan andere veertienjarigen in andere gezinnen. Er zit niets anders op. U schrijft dat u er met haar over gepraat hebt, en ik concludeer: blijkbaar niet voldoende. Uw dochter is er niet van doordrongen dat u pijn hebt en dat bepaalde handelingen u zwaar vallen. Vertel haar dit dan nog maar een keer, met meer nadruk en met meer details. Zeg dat u niet zielig wil doen, maar dat ze toch zal moeten meewerken, wilt u haar nog met plezier over de vloer hebben. Stel in overleg een lijstje op van werkzaamheden die ze voortaan automatisch zou moeten doen, zonder dat u er elke keer om hoeft te vragen. Het is voor kinderen (voor iedereen trouwens) prettiger om een vast takenpakket te hebben dat ze op een zelfgekozen tijdstip kunnen uitvoeren, dan voortdurend op afroep beschikbaar te moeten zijn.

Artikelen in Kinderopvoeding, Ziekte.

rev="post-1078" Geen reacties

Door Beatrijs Ritsema – vrijdag 15 oktober 2004 21:25

Hoe de telefoon opnemen?

Beste Beatrijs,

Ik ben een vrouw van veertig jaar en ik noem mezelf liever niet ‘mevrouw’.

U hebt weleens geschreven: ‘De tijd is voorbij dat een voornaam verborgen werd gehouden als al te intieme informatie voor onbekenden.’ Maar ik heb redenen waarom ik niet tegen iedereen ogenblikkelijk de combinatie van mijn voor- en achternaam kwijt wil. De telefoon opnemen met mijn volledige naam gaat mij tegenstaan, maar alleen mijn achternaam noemen is ook zo bot. Als ik mezelf voorstel aan onbekenden, wil ik ook liever niet meteen mijn volledige naam noemen. Maar ik kan geen beleefde oplossing bedenken. Alleen de voornaam of alleen de achternaam vind ik geen probleem, het gaat mij om de combinatie. Dat vind ik vaak teveel informatie. Hoe moet ik dit aanpakken?

Zuinig op mijn naam

Beste Zuinig op,

Als u niet uw voor- en achternaam in een adem wil noemen, dan noemt u een van beide. U kunt de telefoon opnemen met alleen uw voornaam – dat doen heel veel mensen. Of alleen met uw achternaam, daar is ook niets op tegen. Je hoort het vrouwen steeds vaker doen en het is niet bot. Als u belt met instanties of bedrijven kunt u zelfs beter alleen met uw achternaam werken, al dan niet voorafgegaan door ‘mevrouw’. Bij het uzelf voorstellen aan een ander moet u onder het handen schudden wel voor- en achternaam noemen, maar u kunt uw voornaam een beetje inslikken of mompelen, terwijl u uw achternaam helder en duidelijk uitspreekt. Op zo’n manier verstaan de mensen uw voornaam niet, dringt alleen uw achternaam tot hen door, en zullen ze u met ‘u’ aanspreken.

Artikelen in Aanspreken en begroeten, Telefoon.

rev="post-2538" Geen reacties

Door Beatrijs Ritsema – vrijdag 15 oktober 2004 00:24

Receptie als “vrouw van”

Beste Beatrijs,

Ik heb een druk gezin met vier schoolgaande kinderen. Daarnaast werk ik parttime, doe vrijwilligerswerk en heb ook een aantal hobby’s. Mijn man heeft een eigen zaak en bekleedt een paar bestuursfuncties in de politiek en in het bedrijfsleven. Daar horen nogal eens uitstapjes en recepties bij, waarvoor ik ook word uitgenodigd. Meestal heb ik geen zin om mee te gaan als ‘de vrouw van’. Ik houd toch al niet van receptiepraat en ik kom daar alleen oppervlakkige kennissen tegen. Vaak heb ik dan geen zin om voor zo’n uitje oppas te regelen. Laatst ben ik op verzoek van mijn man in plaats van de hele dag mee op stap, alleen ’s avonds bij een diner aangeschoven. Toen ik iemand hoorde opmerken dat ik vorig jaar ook al ontbrak, heb ik gewoon gezegd dat ik geen zin heb in dergelijke uitstapjes en dat het aan mijn man te danken was dat ik die avond wel aanwezig was. Mijn man vond het prachtig dat ik het zei, al geloof ik niet dat iedereen er gecharmeerd van was. Om dezelfde reden neem ik ook geen bloemen aan als ‘de vrouw van’ die altijd thuis is als haar man vergadert, want ík heb toch geen prestatie geleverd?

Geen recepties voor mij

Beste Geen recepties voor mij,

Nee, u hoeft zeker niet voortdurend met uw man mee naar dineetjes en recepties, die aan zijn werk of bestuursfuncties zijn gelieerd en waar u zelf weinig te zoeken hebt. Maar als men u vraagt waarom u zo zelden meekomt of waarom u pas ’s avonds verschijnt, terwijl de excursie al de hele dag bezig is, dan is het aardiger om te zeggen dat u het heel druk hebt met vier kinderen en wat voor andere bezigheden u nog meer hebt. Het klinkt behoorlijk cru om te zeggen dat ‘u er geen zin in hebt’. Daarmee zegt u eigenlijk dat u iedereen die daar wel aanwezig is, niet de moeite waard vindt om mee om te gaan. Misschien is dat wel de waarheid, maar dat vinden die mensen niet leuk om te horen. Waarom zou u hen willen beledigen? Zeg liever dat u geen tijd hebt. Verder is het ook uitgesproken onaardig om een bosje bloemen te weigeren. Daarmee schoffeert u degene die de bloemen aan u moet overhandigen en veroorzaakt u ongemak bij de rest van de aanwezigen. Als u niet aan rituelen wil meedoen, moet u dat van tevoren aan de organisatie laten weten, en niet het ritueel zelf saboteren.

Artikelen in Collega's, Festiviteiten, Huwelijk en scheiding.

Gelabeld met .

rev="post-1932" Geen reacties

Door Beatrijs Ritsema – vrijdag 8 oktober 2004 23:45