Beste Beatrijs,

Ik ben de trotse moeder van een peuter van bijna 3 jaar. Mijn man en ik vinden het niet gepast dat een klein kind een volwassene bij de voornaam noemt. Daarom leren wij onze dochter dat zij vrienden en bekenden van ons ‘oom’ of ‘tante’ en minder bekenden ‘meneer’ of ‘mevrouw’ noemen met daarachter dan de voornaam of de achternaam van de betreffende persoon. Mijn zus en een goede collega van mijn man vinden dat onzin en willen dat onze dochter hen alleen bij de voornaam noemt. Wij vinden dat pertinent niet goed. Wij hebben tegen mijn zus en de collega al gezegd dat als ze geen tante en oom genoemd willen worden, wij onze dochter leren dat ze dan maar ‘mevrouw’ en ‘meneer’ moet zeggen. Een nog groter schrikbeeld voor deze twee volwassenen.

Nu is het nog niet echt een probleem voor onze dochter. Die zegt gewoon ‘tante’ tegen mijn zus en ‘oom’ tegen die collega. Maar als dochterlief wat ouder is en deze twee blijven aandringen dat het niet hoeft, vrezen wij dat we een conflict krijgen met onze dochter. Een verwant punt van ergernis is dat leeftijdsgenootjes van mijn dochter mij gewoon bij mijn voornaam noemen. Dat mag ook van hun ouders, die zijn hierin niet zo ‘ouderwets’ als ik . Zoals u zult begrijpen vind ik dat dus ook niet gepast en stoort het me. Maar ja, het zijn hun kinderen en die voeden zij op zoals het hen goeddunkt, daar heb ik mij niet mee te bemoeien. Of toch wel?

Wat moeten kinderen zeggen?

Beste Wat moeten kinderen,

Op zichzelf is het heel goed dat u uw kind leert om volwassenen beleefd aan te spreken. Dit ligt alleen ingewikkelder dan vroeger, toen alle kinderen automatisch alle volwassenen met ‘meneer, mevrouw, tante, oom’ en vooral ‘u’ aanspraken. Veel volwassenen laten zich tegenwoordig met de voornaam en met ‘jij’ aanspreken. Dat is hun eigen keus, die u moet respecteren. Dat is dus niet de beslissing van het kind (of van de ouders van dat kind), maar van de aangesprokene zelf. Als uw zuster door haar nichtje bij de voornaam wil worden aangesproken, dan heeft haar wens formeel gesproken voorrang boven die van u, al stelt uw zuster zich wel erg rigide op, gezien uw voorkeur voor het in ieder geval familiaal correcte ‘tante’. Dat de collega geen ‘oom’ wil horen is begrijpelijker. Tenslotte ís hij geen oom van uw dochter. En als hij ook geen ‘meneer Voor- of Achternaam’ wil heten, dan moet u zich neerleggen bij het gebruik van de voornaam.

De belangrijkste boodschap die u aan uw kind moet meegeven is dat ze al vousvoyerend aan volwassenen moet vragen hoe zij hen moet noemen. De een wil nu eenmaal dit, de ander wil dat, een kind kan van tevoren niet weten hoe het zit. Zelf hebt u een sterke voorkeur voor ‘mevrouw’ en ‘u’. Dat is uw goed recht. U bent volledig gerechtigd om van de leeftijdsgenootjes van uw dochter de een of andere beleefdheidsvorm te vragen. Daarmee doorkruist u niet andermans opvoeding, want dit betreft de relatie tussen u en andere kinderen. Net zoals u gerechtigd bent om vriendjes van uw kind te verbieden om in de kamer te voetballen. Als ze dan zeggen: ‘Thuis mag het wel’, dan zegt u: ‘Maar hier mag het niet’.

Bedenk dus hoe u door kinderen aangesproken wil worden: ‘mevrouw Zus, tante Zo’ (al moet u in geval van ontbrekende bloedbanden uitkijken met ‘tante’), eventueel ‘moeder van’. Maak een keuze en deel dit aan de kinderen mee, zonodig aan hun ouders.