Beste Beatrijs,
In cafés bestel ik wel eens met ‘Mag ik een pilsje?’ of ik zeg bij de bakker: ‘Mag ik een halfje bruin?’ Ik ga ervan uit dat dit een beleefde formulering is, maar het personeel reageert regelmatig met ‘Ja, dat mag’, alsof ze mij toestemming geven. Ik vind ‘Doe mij…’ of direct ‘Een pilsje’ te commanderend. Is ‘Mag ik …’ normaal en reageert het personeel verkeerd of kan ik beter wat anders zeggen?
Iets bestellen
Beste Iets bestellen,
Er is niets mis met ‘Mag ik …’, als u iets bestelt in een winkel of in de horeca. Het is tamelijk flauw om deze zegswijze letterlijk te nemen en ‘Ja, dat mag’ te antwoorden. Waarschijnlijk is dit een poging tot humor van het personeel, maar dan wel humor van de meest zouteloze en clichématige soort. Als u deze uitwisseling wil vermijden en toch op een beleefde manier wil bestellen zonder commanderende toon, kunt u het beste meteen ter zake komen. Kijk degene die de bestelling opneemt vriendelijk aan en zeg zonder vraagteken: ‘Een halfje bruin graag’, ‘Een pilsje graag’ of ‘Een onsje extra belegen kaas graag’. Weerhoud uzelf ervan om uw bestelling te laten volgen door de zinsnede ‘En neem er zelf ook een!’
Het is wat anders dan wanneer de dokter of de verpleegkundige tegen ons zegt : U mag zich uitkleden!
Meest bespottelijk maar vriendelijk bedoeld verzoek ooit.
Want als wij niet aan dit verzoek voldoen is er wel een.probleem!
Ik heb onlangs een artikel over iets gelezen wat er een beetje op leek.
Het was het verschil tussen Duitse en Nederlandse collega’s en hoe je het beste een zin formuleert als het op samenwerken aankwam. Het was wel een beetje mierenvrijen, iets teveel op de details gericht, maar het was dan ook voor Duitsers die zich in Nederland goed wilde aanpassen en in de kantoren geen conflict wilde creëren, door als ‘bazig’ gezien te worden, want dat gebeurde kennelijk toch al snel door het accent.
In Duitsland zouden ze zeggen; ‘Katrien, mag het raam dicht, alsjeblieft?’ of ‘Katrien, wil je het raam dichtdoen, het is koud.’
Katrien weet dan, dat de bedoeling is dat zij het raam dicht moet doen, dat is haar net gevraagd.
In Nederland zeggen ze sneller; ‘Het is koud’ en kijken dan naar het raam en Katrien. Of; ‘Kan er iemand het raam dichtdoen?’ of “Staat er toevallig een raam open, ofzo?”
Op die manier kan Katrien, die naast het raam zit, zelf de conclusie trekken en het raam dichtdoen als ze dat wil en heeft dan absoluut niet het gevoel dat ze iets ‘in opdracht van’ doet.
Niet iedereen werkt op die manier, maar vooral in een kantoor waar veel korte en snelle opdrachten gegeven worden (werk dit uit, berg dit op, maak dit af, geef dit aan mij, kom even mee, dit moet om 5 uur af zijn) is het in Nederland handiger om zoveel mogelijk zacht-geformuleerde en vrije suggesties te doen, in plaats van duidelijk te zeggen wat je van de persoon wil.
Als er kritiek en feedback is, moet het wel duidelijk zijn en dan mag je lekker je gang gaan, maar vele, kleine alledaagse dingen zoals ‘Kun jij ophouden met dat piepen van je stoel?’ wordt niet gewaardeerd.
Dan liever; ‘Wat piept er zo irritant? Oh..je stoel..ik vroeg het me al af..” Dan mag de persoon zelf concluderen; ‘Ik pak liever een andere stoel, volgens mij stoor ik de rest.’ En dat hebben ze dan zelf gedaan, niet omdat iemand ze zei dat ze een andere stoel moesten pakken.
Een glas bier alstublieft;
Alternatief: “ik wil graag x / ik zou graag x willen”. Ik ben bang dat het personeel even ‘flauw’ zou reageren op “heeft U x?”… Iedereen kent waarschijnlijk het mopje van het konijn dat bij de bakker om worteltjestaart vraagt?
Wat Lilith zegt klopt helemaal. In Nederland houden we niet van een zichtbare hiërarchie. Dat uit zich onder andere door formuleringen. Ik geef zelf leiding maar ik zeg altijd “wil jij dit of dat voor mij doen”. Het is geen vraag maar een opdracht, maar door het zo te formuleren kan mijn medewerker zeggen “ja hoor” en dan komt dat minder dwingend over dan “doe dit en dat a.u.b.”.
Zo ook in de winkel: door te vragen “mag ik” stel je je als klant op gelijke voet met de verkoper. Je laat dus zien dat je jezelf niet boven de verkoper plaatst door een opdracht te geven. Eigenlijk is die manier van vragen dus bedoelt om respectvol te zijn. Het risico bestaat inderdaad dat grappenmakers zeggen “ja, dat mag”, maar dat kan je gewoon negeren.