Beste Beatrijs,
De laatste jaren maken mijn vrouw en ik (beiden 65-plus) veel gebruik van e-mail, zowel in zakelijke context, in ons vrijwilligerswerk, als bij het corresponderen met (naaste) familieleden, vrienden en kennissen. Naar ons gevoel is er wel iets van waarde verloren gegaan, nu brieven vrijwel in onbruik zijn geraakt en vervangen door dit vluchtiger medium. Maar brieven kun je nauwelijks meer van iemand verwachten, en ook wijzelf zien het voordeel in van het veel snellere contact en de kostenbesparing, factoren die vooral tellen in correspondentie met het buitenland.
Wel is het ons opgevallen dat het zowel in zakelijke als persoonlijke e-mails buitenissig lijkt te worden om een zekere hoffelijkheid te betrachten. Afhankelijk van de aangeschrevene beginnen wij nog steeds met: ‘Lieve’, ‘Beste’ of ‘Geachte’, en eindigen met ‘Vriendelijke groeten’, of iets dergelijks. Omdat de aan ons gerichte berichten veelal niet van een aanhef zijn voorzien, of beginnen met ‘dag Piet’, ‘Hoi’, of ‘Hoi Marie’, vragen wij ons af of we zelf nog wel op de oude voet moeten doorgaan. Het kan hem toch niet zitten in de te verwaarlozen tijd die het vergt om nog iets van zulke briefgewoontes in stand te houden? Het lijkt erop dat beleefdheid niet passend wordt geacht in de e-mail-wereld, en zelfs geforceerd vermeden. Onnodige verkilling, of beelden we ons dat maar in?
Heimwee naar de brief
Beste Heimwee,
Ik betreur zelf ook het verdwijnen van de brief als communicatiemiddel. De brief is toch een wezenlijk ander medium, reflectiever, bedachtzamer en niet te vergeten tastbaarder. Die mailtjes verdwijnen in het elektronisch niets, terwijl het herlezen van een oude brief meteen een wereld oproept.
Nu ja, uw vraag ging over de e-mailconventies. Persoonlijk vind ik wel degelijk dat e-mails, ook al zijn ze informeler, globaal hetzelfde stramien moeten volgen als brieven. Dus met een aanhef en een afsluiting, geen type-, spel- of grammaticale fouten, met normale interpunctie en hoofdlettergebruik graag. Maar ja, ik ben journalist. Ik houd van het geschreven woord, of dit nu met de hand of via een toetsenbord tot stand komt, en ik vind het er mét in achtneming van de regels mooier uitzien dan zonder. Gezien de overweldigende hoeveelheid voorbeelden van het tegendeel, ben ik in dit opzicht waarschijnlijk professioneel gedeformeerd.
Ik raad u aan om toch gewoon uw eigen standaarden te volgen. Dus als mensen u mailen: ‘hé ouwe knakker hoest ermee?’, dat u dan terugmailt: ‘Beste Karel, Dank voor je bericht…’ enzovoort. E-mail is uiteindelijk evenals een brief iets persoonlijks. Ook in een e-mail laat u iets van uzelf zien, hoe u bent, hoe u zich uitdrukt, wat uw stijl is. Schrijf e-mails die bij u passen en doe niet mee aan een of andere (niet eens bestaande) norm van slonzigheid of aan de breed in praktijk gebrachte hupsakee-stijl. En probeer u niet teveel te ergeren. Het is geen teken van verkilling, maar van te ver oprukkende informaliteit – die zie je op veel meer fronten in de maatschappij. Men probeert met die losheid eerder een toffe indruk te maken dan een kille.
Het interessante is zelfs, dat uit wetensch. hersenonderzoeken is gebleken, dat de mens tijdens mailen een ander deel van de hersenen gebruikt, dan tijdens het met de hand schrijven. Als taaldocent dienen mijn leerlingen zowel het één als het ander onder de knie
te krijgen, omdat het twee versch. vaardigheden blijken te zijn en mensen het één soms
beter doen dan het ander. Beide vormen zijn van belang m.i.