De functie van een achterflaptekst

Beste Beatrijs,

Ik ben een fervent lezer van boeken. Voordat ik begin lees ik altijd de tekst op de achterflap. Soms valt me op dat ook gebeurtenissen die in het laatste hoofdstuk pas plaatsvinden worden vermeld. Dit vind ik vervelend, want het haalt een deel van de spanning weg, als ik al weet wat er op het einde gaat gebeuren. Behalve de vraag of deze irritatie terecht is – er zijn ook trage lezers voor wie een dergelijke samenvatting wellicht handig is – vraag ik me af of hier niet bepaalde regels worden overtreden en of uitgevers hier over aangesproken kunnen worden.

Onthullende flapteksten

Beste Onthullende flapteksten,

Hoe beter het boek, hoe meer het bestand is tegen informatie vooraf.

Als het einde van een boek op de achterflap wordt vermeld, kunt u erop vertrouwen dat deze informatie geen afbreuk zal doen aan het genoegen dat het boek u te bieden heeft. Mededelingen over het verhaaltje, de plot of zelfs over de ontknoping zijn bedoeld om potentiële lezers een indruk te geven van wat ze kunnen verwachten, maar zijn voor het lezen zelf nauwelijks relevant. Dat Jezus ten slotte aan het kruis komt te hangen is voor Bach-adepten geen beletsel om jaar in jaar uit de Mattheus-passie te savoureren. Mensen die aan Anna Karenina beginnen weten doorgaans heel goed dat het allemaal niet best afloopt en dat de hoofdpersoon zich voor de trein werpt. Dat weerhoudt hen er niet van om toch met een open geest aan het boek te beginnen. Bij het lezen van literaire boeken gaat het niet zozeer om het einde, als wel om de weg naar het einde. De spanning over hoe het verhaal afloopt is maar een detail binnen de gehele leeservaring die zich op verschillende niveaus afspeelt. Je zou kunnen zeggen: hoe beter het boek, hoe meer het bestand is tegen informatie vooraf.

Tenzij het er al te dik bovenop ligt natuurlijk. Bij een genre als het boeketreeksromannetje is het einde al duidelijk voordat er een letter is gelezen – wat een achterflaptekst goedbeschouwd overbodig maakt – maar voor de liefhebbers is de totale voorspelbaarheid juist de reden om dit soort boeken ter hand te nemen. In het geval van thrillers en detectives zal de precieze aard van de oplossing nooit achterop het boek worden onthuld, want dan gaat het verrassingseffect teloor en uitgevers zijn niet zo dom om hun eigen glazen in te gooien. Aan de hand van de achterflap kunt u als lezer zo’n beetje afleiden wat u te wachten staat. De wervende adjectieven kunt u negeren, want die hebben weinig informatieve waarde. Maar een achterflaptekst maakt wel duidelijk of het om fictie of non-fictie gaat, wijst in de richting van drama of komedie, hedendaags of klassiek, literatuur of licht amusement. Als er een belangrijke wending van het verhaal wordt onthuld, kunt u ervan uitgaan dat in het boek een poging tot serieuze literatuur wordt ondernomen. Of die poging is geslaagd kan de lezer zelf beoordelen.