Beste Beatrijs,
Mijn zus – die elders woont – moest hier in de buurt zijn en nodigde me uit daarna samen iets te gaan drinken, zij wilde me trakteren. We gingen naar een gezellig restaurant aan een recreatieplas. We genoten van elkaar, het lekkers en het mooie weer. Toen de serveerster langs kwam, maakte mijn zus een praatje met haar en vervolgens bestelden we nog wat. We bleven heerlijk lang zitten, maar aan alles komt een eind. M’n zusje rekende af en… ik merkte dat ze geen cent teveel gaf, dus: geen fooi! Ik vond dat enorm vervelend. Het meisje had ons goed en gezellig geholpen, het gebak was prima, ik vond dat ze wel een extraatje verdiende. (Ik ken bovendien de ergernis van mijn eigen bij-verdienende kinderen over al die ‘zunige Hollanders’!) Was mijn gêne hierover onnodig, of mocht de (jonge) serveerster toch iets verwachten van ons?
Bereidwillige fooien-gever
Beste Bereidwillig,
Een fooi was in dit geval prima op z’n plaats geweest. De horeca is een traditionele fooienfuik, waar mensen in een gezellige stemming geld spenderen voor eten en drinken dat thuis veel goedkoper is. Obers en serveersters verdienen weliswaar een salaris, maar het baantje is niet echt een vetpot, het werk is tamelijk zwaar en extraatjes zijn altijd welkom. Met het geven van een fooi kan de klant zijn waardering uitdrukken voor de kwaliteit van de dienstverlening. Als ie niet tevreden is, geeft ie niets. Uw zuster geeft blijkbaar principieel geen fooien (misschien omdat ze het een rechts gebaar vindt?) – hoe dit ook zij, u had er zelf een paar euro bij kunnen leggen uit uw eigen portemonnee. Dat had uw zuster vast niet erg gevonden en de serveerster was blij geweest.
Bladerend op het Internet zat ik in ene op Uw site te lezen in een stukje over fooi geven in een restaurant.
Het is al jaren niet meer juist om fooi te geven en dat is sinds de horecaprijzen jaren geleden met 10 tot 15% zijn opgehoogd om de fooi [en dus de afhankelijkheid] af te schaffen. Voor die tijd was het dan ook gebruikelijk om op de rekening te zetten inclusief [wat ook voorkwam] of exclusief. Hetzelfde geldt trouwens ook voor taxiprijzen, deze zijn ook altijd inclusief en daarop afgestemd.
Ik ben het grotendeels eens met je reactie aan de bereidwillige fooiengever. Maar toch een aanvulling. Sinds 1968, de invoering van de btw, heft de fiscus ook btw over fooien; die werden gesteld op 15%. sindsdien mocht de horeca de prijzen verhogen met dat bedrag. in de nota zit dus al 15% fooi inbegrepen. Tot voor kort stond dat ook op de nota. ‘niets geven’ hoeft dus niet te betekenen dat je ontevreden bent. Nee, je vindt de standaardfooi dan voldoende. Met de hoge prijzen die de horeca de laatste tijd berekent, hoor je ook steeds meer dat men die standaard voldoende vindt. daar waar men pint bij het afrekenen heeft het verhogen van de nota tot een rond bedrag ook niet veel zin. De serveerster krijgt daar naar alle waarschijnlijkheid niets van. Tot zover deze aanvulling.
Met belangstelling lees ik vaak uw rubriek. Ik vind er over het algemeen veel ‘logische’ wijsheid in zitten en ben blij dat ook afgeweken kan worden van de over het algemeen gebruikelijke etiquette.
Ik wil echter even reageren op het antwoord aan de ‘bereidwillige fooiengever’. Sinds de invoering van de euro zijn de prijzen in de horeca dusdanig gestegen, dat van ‘normale’ prijzen amper meer sprake is t.o.v. het guldentijdperk. Veel leeftijdgenoten (60+) waren gewend om fooien te geven, maar ik merk een nagenoeg algemeen verschijnsel van het niet meer geven van fooien, of het nipt afronden naar boven als het om enkele centen gaat. Uit diverse publicaties merk ik ook dat de horeca zelf in de gaten heeft dat het te ver is gegaan met het idee ‘euro = gulden’ en de omzetten lopen terug. Ik denk dat de horeca blij mag zijn dat er nog mensen gebruik willen maken van hun gelegenheden, maar zullen moeten accepteren dat de mensen uiting geven aan hun onvrede over de gang van zaken.
Naar aanleiding van uw antwoord op het probleem van de ‘Bereidwillige fooiengever’ het volgende:
Ikzelf geef slechts zelden een fooi. Soms rond ik een Horeca-rekening wat naar boven af, ook afhankelijk van het gebodene. Reeds tientallen jaren geleden is in de Horeca-branche afgesproken de prijzen van 10 % bedieningsgeld te verhogen, teneinde de fooien-willekeur te stroomlijnen. Vele Horeca-ondernemingen vermeldden vaak duidelijk op hun prijslijst ‘inclusief 10 % bedieningsgeld’. Daar zie je echter nooit meer iets van. Ik heb echter ook nooit iets vernomen over afschaffing hiervan. Mijns inzien is het dus in principe niet nodig ‘alsnog’ een fooi te geven, tenzij er gratis extra diensten worden geboden, zoals een bak water voor de hond of hulp bij een morspartij, e.d.
Onlangs was ik op doorreis even in Amsterdam. Op een terras in de buurt van het CS bestelde ik een glas bitter lemon (meer ijs dan bitter lemon) en een omelet Champignon (twee taaie flinterdunne boterhammetjes, een plukje rauwkost en een lauwe champignonarme omelet) voor de prijs van 7,70 euro (omgerekend ƒ16,95). Je moet dan toch wel gek zijn om je verplicht te voelen ook nog een fooi te geven, hoewel het personeel op het drukke (hoe bestaat het??) terras hard moest werken en ook nog beleefd was. Echter, de prijs-kwaliteitsverhouding was ver te zoeken.
Op uw antwoord op ‘Bereidwillige fooiengever’ wil ik even reageren. Ik herinner mij namelijk dat het fooienstelsel na de oorlog in diskrediet kwam. Ik heb er de Oosthoek encyclopedie op nageslagen en die vermeldt: ‘De vrijwilligheid werd veelal een maatschappelijke verplichting…Men zag zich na WO II genoodzaakt regelingen te ontwerpen…’ In de praktijk kwam het hierop neer dat in de prijzen van Horeca, taxi’s e.d. bedieningsgeld werd opgenomen. Ik herinner mij nog de afrekeningen met de clausule ‘inclusief 15 % bedieningsgeld’. Hoewel deze zin al lang niet meer op de bonnetjes wordt vermeld, zit deze fooi nog steeds in het bedrag. M.i. heeft de zus dus correct gehandeld.
mijn vader geeft vaak 5 cent fooi. bij een bedrag van 9,95 geeft hij tien euro en zegt met een triomfantelijk gezicht: “laat de rest maar zitten!” en die arme ober moet dan nog dank u zeggen ook! ik weet niet wat erger is, geen fooi geven of dit.