Spring naar inhoud


Therapeutische tijden

Beatrijs Ritsema

De televisieserie Consult van het afgelopen winterseizoen was een flop. Het ging over de praktijk van drie therapeuten, die cliënten behandelden, en over de persoonlijke verwikkelingen van de hoofdpersonen buiten kantooruren. Ik geloof dat ik zowat de enige was die dit een leuke serie vond. De kijkcijfers bleven achter bij de verwachtingen, ik heb er nooit een vriendelijk stukje over gelezen van een tv-recensent, en de paar mensen die ik erover sprak vonden het overdreven (want in werkelijkheid gaat het er in psychotherapie heel anders aan toe) of op z'n best een slap aftreksel van Pleidooi.

Nu had ik zelf Pleidooi nooit gezien, maar die serie wordt nu herhaald, zodat ik de gelegenheid had om te vergelijken. En inderdaad, in beide series zitten van die typisch Nederlandse lunchsessies op kantoor met krentebollen en plakjes kaas op volkoren boterhammetjes. Maar afgezien van on-Amerikaanse zinnetjes als 'Wil je me de melk even aangeven?'of 'Is de beschuit op?' volgen beide series het beproefde stramien van L.A. Law of ER, waarin het drama van de hoofdpersonen de spanningsboog op lange termijn vormt, terwijl per (wekelijkse) aflevering verschillende korte plotjes aan de orde komen.

Deze opzet biedt een groot voordeel boven een dagelijkse soap, namelijk inhoud. Soaps en tv-series zitten dicht tegen elkaar aan, maar in een soap gaat het uitsluitend over menselijke betrekkingen en hoe die op duizend manieren verstoord kunnen worden, terwijl er in een serie ook nog werk-scènes zitten: de therapeut/advokaat/arts/agent draait z'n dienst en een onbekende komt de spreekkamer in. Een soap kan makkelijk een dagelijkse frequentie volhouden, want dat zwatelt maar door over emoties, altijd hetzelfde en toch altijd weer anders. Een serie vereist casuïstiek, in ieder geval iets inhoudelijks wat een beetje los staat van de wetten van het hart en waar enige research bij te pas komt.

Pleidooi en Consult beschikten allebei over dat surplus aan inhoudelijkheid, wat je met een beetje ouderwets woord maatschappelijke relevantie zou kunnen noemen, maar de ene serie werd een hit en de andere niet. Waarom dat zo is begrijp ik niet, omdat de Pleidooi-advokaten nog verder van de werkelijkheid van het juridisch domein af leken te staan dan de Consult-therapeuten van de Riagg-werkelijkheid.

Een gewone advokaat heeft te maken met cliënten die verdacht worden van een wetsovertreding. Er doen zich duizenden van dat soort gevallen voor per jaar die je makkelijk over een kam kunt scheren als 'tegen de lamp gelopen en nu moet de advokaat er het hoogst haalbare uit slepen'. De praktijk van de advokaat die de tasjesrover of de drugskoerier moet verdedigen is niet bijzonder interessant. Natuurlijk zit achter elk misdrijf en achter elke verdachte een persoonlijk verhaal, dat je kunt aanscherpen en stroomlijnen tot een pakkend drama. Maar dat verhaal is nu juist therapeutisch van aard! Alle gevallen uit Pleidooi hadden zo in Consult gekund, maar dan in een eerder stadium voordat de wetsovertreding plaatsvond.

Consult heeft in potentie een onafzienbaar spectrum aan subplots en gevallen, omdat elke strubbeling in een mensenleven in aanmerking komt voor een therapeutische toonzetting. Zelfs de grootste therapie-hater ontkomt niet aan de therapeutische blik. Neem bijvoorbeeld het feit dat tien procent van de kinderen zonder ontbijt naar school gaat. Moet een schooldirectie dat aanvaarden als iets wat er kennelijk bijhoort in het rijke Nederland en vóór de les boterhammen met kaas en jam uitdelen?

Consult-psychiater Derk zou het wel anders aanpakken. Die zou de in gebreke blijvende ouders in een prettige maar zakelijke sessie uitleggen wat ouderschap inhoudt (onder andere je kinderen te eten geven) en samen met hen een programmaatje opstellen om het gewenste resultaat te bereiken. Zo'n therapeutische benadering is behoorlijk stupide, zij het net iets minder stupide dan het puin ruimen voor ouders die nog te beroerd zijn om ervoor te zorgen dat hun kinderen niet met een lege maag naar school gaan.

Artikelen in NRC-column.


0 reacties

Blijf op de hoogte, abonneer je op de RSS feed voor reacties op dit artikel.



Sommige HTML is toegestaan