Tandeloze seks

Beatrijs Ritsema

Het is met pornografie nooit helemaal geworden wat de verbreiders van de seksuele revolutie voor ogen stond: uit de duistere, smoezelige hoekjes ermee en in het volle, ongegeneerde daglicht. Heel even was het sjiek om Candy en Chick of Sextant nonchalant op de koffietafel te hebben slingeren, maar al snel ging de materie weer onder couvert. Er is voor de geïnteresseerde alles te krijgen wat hij maar wil, maar er moeten wel speciale kanalen aangeboord worden. De Hustler ligt niet in de schappen van de supermarkt. Voor het zwaardere S/M-werk kun je niet bij de sigarenboer op de hoek terecht. Pornofilms draaien niet in een reguliere bioscoop. Pornografie is wijd en zijd beschikbaar, maar wat eraan ontbreekt is respectabiliteit.

Een man heeft nog steeds reden om zich te schamen als zijn vrouw of vriendin een stapeltje sexblaadjes ontdekt ergens onder in een kast. Misschien zelfs nog wel sterker dan voorheen, omdat de pornografie niet alleen gefaald heeft haar odium van viezigheid van zich af te schudden, maar daarbovenop ook nog eens te maken heeft gekregen met het stempel vrouwvijandigheid. Wie pornografische voorstellingen consumeert is niet zomaar een viezerik, maar een vrouwonderdrukkende viezerik.

De associatie met vuiligheid is onvermijdelijk. Pornografie is geen pleegzuster bloedwijn. Het gaat er juist om te schokken en zonder bruutheid kan dat niet. Alle pogingen om van porno kunst te maken zijn dan ook tot mislukking gedoemd. Haal je de angel van de bruutheid eruit, dan krijg je esthetische edelkitsch à la David Hamilton. Maak je de voorstelling ingewikkelder met verwijzingen, grapjes, intellectuele dubbele bodems, dan verdwijnt de boodschap op een laffe manier temidden der respectabele tierlantijntjes. Porno op niveau heeft geen bestaansgrond.

Een minimum aan afzichtelijkheid is noodzakelijk om iets porno te noemen. Een algemene grens daarvoor aangeven is lastig, omdat sommigen een blote vrouwenborst al gelijkstellen met het aangezicht van Medusa. Maar met de bestaande restricties op verkooppunten en een wettelijk verbod op kinderporno lijkt het fenomeen toch aardig onder controle. De aficionado's kunnen lustig aan hun trekken komen, de pornohaters kunnen het makkelijk links laten liggen.

Porno is, zoals ook hoerenlopen, een typisch mannelijke hobby. Bepaalde radicale feministen als Catharine McKinnon en Andrea Dworkin menen in pornografie de wortel van alle maatschappelijk kwaad aan te treffen. Porno zwelgt in de vrouw als lustobject, vormt een springplank voor het echte vernederings- en verkrachtingswerk, en wordt door militante seksisten als alibi gebruikt voor het recht op vrije meningsuiting. Toch zwaar geschut voor iets wat zich in de achterafstraatjes van de maatschappij afspeelt.

De vrouwelijke pendant van porno daarentegen ligt overal voor het grijpen voor wie maar z'n neus buiten de deur steekt. Seks is het ultieme damesbladenonderwerp geworden. Is de mannelijke porno hard, koud, op effect gebouwd en vereist het een kokervisie, de vrouwelijke porno is zacht, warm, zogenaamd therapeutisch, gezellig en volslagen wazig. Vijf minuten rondkijken op de tijdschriftenafdeling in de supermarkt levert een verbluffende staalkaart van de vrouwelijke porno-beleving: 7 regels van het liefdesspel (en wanneer ze te breken), Hete ogenblikken in lingerie, Minnaars die niet aan seks doen, Quiz: ben je een goede flirt, Hoe te praten met een naakte man, De geheime kick die vrouwen niet willen toegeven, Het orgasme: veroveren of ondergaan? Te moe? 8 manieren om je liefdesleven wakker te schudden, Mooiste billen allertijden, Intieme operaties: het verbazende antwoord op seksuele problemen.

Het zijn de reguliere pornografieconsumenten en de MTV-generatie met hun seksueel expliciete videoclips die er altijd van langs krijgen vanwege hun wansmakelijkheden, maar de honderdduizenden vrouwen die een doorsnee damesblad lezen, weten er ook wel weg mee. De vrouwelijke seksindustrie van de damesbladen en de praatprogramma's maakt op mij geen bijzonder moreel hoogstaande indruk, vergeleken bij de mannelijke porno. De vrouwelijke variant is meer omzwachteld, quasi-informatief en kunstmatig gezoet. Ongevaarlijk en daarom niet verguisd. Maar de mannelijke porno heeft tanden, en je kunt hoog of laag springen, tanden horen bij seks.