Spring naar inhoud


Een uitgesplitste afrekening

Beste Beatrijs,

Wij zijn met kennissen op groepsreis geweest. Iedereen stort geld in de pot voor algemene zaken (theatertickets, cadeau reisleider, fooien gids en chauffeur). Na afloop van de reis vroeg ik aan onze pot-beheerder of hij nog met een eindafrekening komt, waarop hij zei: ‘De kas is leeg.’ Ik: ‘Daar gaat het niet om, maar waar is het geld aan uitgegeven?’ Hij reageert gepikeerd met: ‘Dat is niet meer te achterhalen.’ Ik word als wantrouwende zeur weggezet. Is mijn vraag zo vreemd?

Afrekening groepsvakantie

Beste Afrekening groepsvakantie,

Het is niet erg gebruikelijk om een precieze administratie bij te houden van de gemeenschappelijke kosten van een groepje vrienden tijdens een vakantie. Zo’n tijdelijke vakantiepot wordt aangelegd voor het gemak. In plaats van dat afzonderlijke mensen uitgaven doen voor het algemeen belang (die achteraf verrekend moeten worden), stort iedereen van tevoren een gelijk bedrag in een huishoudportemonnee, waarvan gemeenschappelijke uitgaven worden betaald. Als de pot leeg is voordat de vakantie ia afgelopen, stort iedereen opnieuw een gelijk bedrag.

Het gaat om een groepje goede bekenden, er is duidelijk van tevoren afgesproken waar het geld voor bestemd was, iedereen kan voor zichzelf onthouden welk bedrag hij in de pot heeft gestort. Waarom is er dan nog een uitgesplitste afrekening nodig? Uw vraag suggereerde wantrouwen, alsof u rekening hield met de mogelijkheid dat de algemene middelen niet correct zijn aangewend. Onder bekenden mag u ervan uitgaan dat de financiën eerlijk worden beheerd. Ik kan me voorstellen dat de pot-beheerder zich enigszins gepikeerd voelde, toen u hem aansprak in de hoedanigheid van boekhouder, een rol waar hij niet voor getekend had.

Artikelen in Reizen, Vrienden en kennissen.

Gelabeld met .


Een misplaatste vraag naar loyaliteit

Beste Beatrijs,

Mijn ouders (zeventigers) hebben al dertig jaar een slechte relatie, maar wonen nog wel in hetzelfde huis. Waarom, dat begrijpen alleen zij twee. Ze leiden aparte levens. Mijn moeder wil niet samen met mijn vader op een familiegelegenheid zijn. Ze ontloopt hem ook in huis. Mijn vader heeft geen probleem met de aanwezigheid van mijn moeder. Elk jaar met mijn verjaardag loop ik weer tegen hetzelfde aan: ik nodig hen beiden uit en dan is mijn moeder verongelijkt. Ik moet toch begrijpen dat zij dan niet kan komen? Ze vindt dat ik haar tekort doe en dat ze het recht heeft om ook eens naar mijn feest te komen zonder dat mijn vader daar is. Ik vind dat ze mij daar geen partij in moeten maken. Ben ik niet loyaal tegenover mijn moeder?

Onder druk gezet

Beste Onder druk gezet,

Zelfs als uw ouders wel gescheiden waren en apart woonden, zou u hen nog steeds allebei voor uw verjaardag kunnen uitnodigen! De vraag van uw moeder om uw vader niet uit te nodigen, omdat ze ook wel eens alleen naar uw feestje wil is buitengewoon aanmatigend. Het ligt nogal voor de hand dat u aan uw beide ouders loyaal wil zijn en niet de wens van de een wil honoreren ten koste van de ander. Zo moeilijk is het niet om op een bijeenkomst te zijn waar de gehate ander ook rondloopt. Uw moeder hoeft zich ter plekke niet met uw vader te bemoeien, geen gesprekken te voeren en geen ruzie te maken. Zij kan hem eenvoudig negeren en zich met andere aanwezigen onderhouden. Als ze hem helemaal niet wil zien, kan ze thuis blijven, waar ze hem een paar uur later alsnog tegen het lijf loopt.

Artikelen in Huwelijk en scheiding, Ouders en volwassen kinderen, Verjaardag.

Gelabeld met .


Altijd weer ‘Waar kom je vandaan?’

Beste Beatrijs,

Ik ben een jonge vrouw die bijna haar hele leven in Nederland heeft gewoond en zich hier ook thuis voelt. Toen ik een baby was zijn mijn ouders met mij naar Nederland gevlucht vanuit Syrië. Mijn uiterlijk valt duidelijk niet in de categorie ‘typisch Nederlands’ en ik krijg dan ook vaak vragen naar mijn afkomst: ‘Waar ben je geboren?’, ‘Waar kom je vandaan?’, ‘Wat een interessante achternaam, waar komt die vandaan?’ Dit gebeurt zowel in sociale als werkgerelateerde situaties.

Ik vind dit steeds irritanter, ook omdat men dan een hele discussie over de Syrische situatie wil gaan voeren met mij. Ik voel me niet Syrisch, ik heb niks met dat land en ik heb al helemaal geen behoefte aan een politieke of religieuze discussies met onbekenden. Ik probeer weleens om geen antwoord te geven, maar de vraag wordt dan doodleuk opnieuw gesteld. Als ik ga uitleggen waarom ik het er niet over wil hebben, moet ik ook weer persoonlijke informatie geven. Moet ik me er bij neerleggen dat ik deze vraag de rest van mijn leven zal krijgen?

Die eeuwige afkomst

Beste Die eeuwige afkomst,

Dit is een bekend probleem, waar immigranten (niet alleen in Nederland, maar waar ook ter wereld) mee te maken hebben. Iemand ziet er anders uit dan de meerderheid in een bepaald land en die persoon moet zich verantwoorden over zijn of haar origine. Meestal zijn die vragen aardig bedoeld. Gewoon om een praatje te maken nemen mensen het eerste wat hun opvalt: het uiterlijk. Wanneer dit af en toe gebeurt, is dat natuurlijk geen probleem, maar het is buitengewoon vervelend voor een persoon die er ietsje anders uitziet om voortdurend dezelfde vragen van onbekenden te moeten beantwoorden.

Ik wil u dan ook aanraden om de platgetreden uitwisseling bij voorbaat de nek om te draaien. U zegt: ‘Mijn familie komt uit Syrië, maar zelf woon ik al mijn hele leven in Nederland.’ Aan dit antwoord zou een attente gesprekspartner genoeg moeten hebben om de conversatie een veiliger richting op te sturen. Hij kan bijvoorbeeld zeggen: ‘O, ben je in deze streek opgegroeid? Ik kom van het platteland’ en dan gaat het gesprek verder over waar u en uw gesprekspartner vandaan komen in Néderland.

Als iemand de hint niet vat en u toch begint door te zagen over Syrië of over vluchtelingen of over oorlog, zegt u: ‘Sorry, ik heb geen zin om over Syrië en oorlog te praten, waar kom jíj vandaan?’ Het is niet erg dat dit een beetje bot kan overkomen. Mensen moeten leren dat ze niet automatisch over afkomst moeten beginnen, wanneer ze met een anders uitziend persoon in gesprek raken. Ze kunnen best iets anders verzinnen: ‘Wat doe je voor werk/ studie?’ bijvoorbeeld of ‘Leuke schoenen heb je aan!’ of ‘Doe je aan sport?’ Als u vervelende vragen meteen afkapt (wel met een glimlach), houden ze er wel over op. Op uw vraag of u de rest van uw leven afkomstvragen zult blijven krijgen luidt het antwoord ‘ja’. Dit zal uw hele leven zo doorgaan. Maar als u erop voorbereid bent, kunt u het onderwerp best elegant afweren.

Artikelen in Aanspreken en begroeten.

Gelabeld met , .


Alleen een hoofdgerecht

Beste Beatrijs,

Als wij uit eten gaan in een restaurant, komt het regelmatig voor dat ik meer eetlust heb dan mijn vriendin. Dan neem ik graag een voorafje en een hoofdgerecht, terwijl zij genoeg heeft aan een hoofdgerecht. Ik vind dat lastig, omdat ik ofwel moet eten terwijl zij toekijkt, ofwel het voorgerecht, waar ik heel veel zin in heb, moet overslaan. Wat zegt de etiquette hierover?

Verschillen in eetlust

Beste Verschillen in eetlust,

Het is zeker toegestaan om een voorgerecht te bestellen, terwijl de tafelgenoot alleen een hoofdgerecht neemt. Dan moet de ander even wachten, maar dat zal geen probleem zijn, want die ander wíl helemaal geen voorgerecht. Wat sommige mensen ook wel eens doen in die situatie: degene met minder eetlust bestelt twee voorgerechten in plaats van alleen een hoofdgerecht. Op die manier wordt de ongemakkelijke situatie vermeden dat de een zit te eten, terwijl de ander toekijkt, maar is het voor degene met minder honger toch niet te veel. Twee voorgerechten wegen ongeveer op tegen een enkel hoofdgerecht.

Artikelen in Eten en drinken, Horeca.

Gelabeld met .


Een afgedwongen speech

Beste Beatrijs,

Een van de teamleden verlaat onze organisatie, omdat hij een andere baan heeft gekregen. Als afscheid krijgt hij een etentje met een beperkt aantal collega’s. Als leidinggevende heb ik dit met hem doorgesproken. Nu blijk ik tot mijn verbazing niet uitgenodigd voor het etentje. In onze organisatie is het de direct leidinggevende die een toespraak houdt bij een afscheid. Omdat ik er niet bij zal zijn, heeft een andere collega de taak overgenomen om te speechen, maar van mij wordt verwacht dat ik die speech schrijf. Ik voel daar niets voor en heb dit geweigerd. Ik had als leidinggevende met alle plezier een speech willen houden, maar ik ben geen speechschrijver voor derden. Hoe kan ik me verweren tegen de aantijging dat ik emotioneel en onprofessioneel handel? Ik had altijd een prettige werkrelatie met de vertrekkende collega.

Tweedehands speech?

Beste Tweedehands speech,

Dit is heel simpel. Uw aanwezigheid is niet gevraagd bij het afscheidsetentje, dus u schrijft ook geen speech. Een afscheidstoespraak is iets persoonlijks, waarin de leidinggevende de loftrompet steekt over degene die vertrekt en een paar herinneringen ophaalt of wat grappige anekdotes vertelt. Het slaat nergens op om zo’n toespraak te schrijven en die door iemand anders te laten voorlezen. U bent geen buikspreker en de persoon die zich als spreker heeft opgeworpen is geen buikspreekpop. De collega die nu de taak op zich heeft genomen om de toespraak te houden, zal zijn eigen woorden in het gelid moeten zetten. Trek uw handen af van het afscheid en deel betrokkenen mee dat professioneel handelen in dit geval betekent dat u zich aan een gezelschap waar u fysiek niet gewenst bent ook niet mentaal wil opdringen.

Artikelen in Collega's.

Gelabeld met .


Problemen van slechthorenden

Beste Beatrijs,

Zoals veel ouderen heb ook ik (man, tachtig-plus) een gehoorprobleem. Om nog een beetje mee te kunnen doen zijn hoorapparaten goede hulpmiddelen. Toch verlopen gesprekken vaak moeizaam. In telefonische contacten met bedrijven moet ik vaak om verduidelijking vragen: ‘Ik hoor slecht, wát zegt u?’ met wederzijdse irritatie tot gevolg. Ook radio- en tv-programma’s zijn vaak moeilijk te volgen door slecht articulerende presentatoren of door achtergrondmuziek. In kerkdiensten heb ik nog nooit een voorganger horen vragen of hij verstaanbaar was. Terwijl deze vraag in gebouwen met een slechte akoestiek zeker relevant is. Maar de voorgangers steken hun preek af, hun blik zweeft over de hoofden van de zondaren die het niet kunnen volgen en in slaap sukkelen. Er zijn ook ouderen die daardoor wegblijven. Thuis is er op tv een ruime keus uit kerkdiensten met ondertiteling. Maar het contact met geloofsgenoten is niet te vervangen. De eenzaamheid groeit daardoor. Wat zou het fijn zijn, als mensen meer rekening hielden met slechthorenden.

Veroordeeld tot eenzaamheid

Beste Veroordeeld tot eenzaamheid,

De problemen van slechthorende mensen zijn groot en worden verergerd doordat niet zichtbaar is dat ze slecht horen. Zeker in grote ruimtes met slechte akoestiek, maar ook in kleinere gezelschappen, waar iedereen snel en binnensmonds gesprekken voert. Hoortoestellen bieden slechts gedeeltelijk soelaas. Slechthorenden zijn erbij gebaat als anderen langzaam praten en duidelijk articuleren. Het gaat uitdrukkelijk níet om meer volume (hard praten of schreeuwen werkt zelfs contra-productief), maar om langzaam en duidelijk praten.

Het is niet realistisch om te verlangen dat iedereen dit zo zal doen, omdat spreekstijl een automatisme is en de meerderheid een snelle, ongearticuleerde manier van spreken prima kan volgen en aan een half woord genoeg heeft. Voor televisiekijken kunt u de ondertiteling erbij aanzetten, maar in gesprekken met anderen zit er maar één ding op, hoe vervelend dit ook is: vragen of de gesprekspartner zo vriendelijk wil zijn om langzaam te spreken en duidelijk te articuleren. Telkens weer, bij iedere nieuwe gesprekspartner opnieuw, ook in kleine groepen. In het geval van uw voorganger lijkt het de moeite waard om dit persoonlijk aan de orde te stellen en met nadruk te verzoeken de spreekstijl aan te passen naar langzaam en duidelijk, omdat er allerlei mensen met hoorproblemen in de kerk zitten. Van een dominee of all people zou je toch mogen verwachten dat hij of zij moeite wil doen om iedereen erbij te betrekken. Een technische oplossing kan zijn om de tekst van de preek op een scherm te projecteren, zodat gelovigen kunnen meelezen.

Artikelen in Kerk, Taalgebruik, Ziekte.

Gelabeld met , , .


Op wintersport met de boys

Beste Beatrijs,

Wij gaan ieder jaar op wintersport met een aantal vrienden (jongens). Nu wil ineens de vriendin van een van ons ook mee. Wij zien dit echt als een uitje met de boys en hebben dit liever niet. De vriend van het meisje heeft gezegd dat als zij niet mee mag, hij ook niet mee gaat en dat zouden we wel erg jammer vinden. Wat te doen?

We willen geen meisjes

Beste We willen geen meisjes,

Laat de vriendin zich aansluiten bij de groep. En spreek af dat andere vriendinnen ook mee mogen, als die er zijn. Het is een leuke traditie zo’n wintersportvakantie met een jongensclubje, maar op zeker moment komt daar toch een eind aan, omdat iedereen ouder wordt en meer verplichtingen krijgt. De jongens gaan samenwonen, krijgen vaste banen, en dan hebben ze vrouwen om mee rekening te houden qua vakantiedagen opnemen. Als deze jongen en zijn vriendin samenwonen en veel vrije tijd samen doorbrengen, kan ik me best voorstellen dat de vriendin liever mee wil gaan op wintersport dan een week alleen thuis zitten. Jullie gaan om te skiën – dat kan toch ook best met vrouwen erbij? Als vriendengroep van jongens onder elkaar kunt u door het jaar heen genoeg avondjes apart afspreken om elkaar zonder meisjes erbij te zien. Stel de skivakantie open voor vriendinnen en de traditie kan nog jaren mee.

Artikelen in Reizen.

Gelabeld met .


Ineens niet meer welkom

Beste Beatrijs,

Een tijdje terug kregen we nieuwe overburen. Het was een prettige kennismaking en zij kondigden al snel aan een feestje te geven voor de buren van de straat. Enkele weken later kregen wij hiervoor een mondelinge uitnodiging met een datum. Twee dagen vóór deze datum zag mijn man de buurman en vroeg hem hoe laat we werden verwacht. De buurman vertelde toen dat er iets veranderd was: zijn vrouw was nu zwanger, ze wilden een kleiner feestje geven, we waren kortom toch niet meer welkom. Enkele andere buren wel, want die hen hadden geholpen met het huis, zo vertelde hij, maar we hoefden ons vooral niet gepasseerd te voelen. Zo klein was het feestje niet, zagen we later, omdat de straat vol stond met fietsen en auto’s. Volgens ons is een uitnodiging intrekken hoogst onbeleefd. Het contact voelt nu ongemakkelijk. Hoe kunnen we hier mee omgaan, als we de relatie met de buren redelijk willen houden?

Wél gepasseerd

Beste Wél gepasseerd,

Een gegeven uitnodiging weer intrekken is inderdaad buitengewoon ongepast. Tenzij het hele feest niet doorgaat, dan is het overmacht. Maar in dit geval ging het feest gewoon door, alleen was u ineens niet meer welkom. Dat is een hele rare manier van doen. Begrijpelijk voelt u zich hierdoor in uw wiek geschoten. Deze sociale overtreding is er niet een om verhaal over te gaan halen bij de buren. U wil de burenverhouding redelijk houden (dat lijkt zeker verstandig), dus u moet hen niet in het defensief dringen en u kunt eigenlijk alleen maar doen alsof er niets is gebeurd. U groet de buren vriendelijk en u maakt af en toe een praatje. U zoekt geen toenadering (tenslotte hebben zij u afgewezen, dus u hoeft geen moeite voor hen te doen), maar u gaat niet zo ver dat u hen negeert. U gedraagt zich beleefd met een lichte afstandelijkheid – dat lijkt in dit geval de aangewezen route.

Artikelen in Buren.

Gelabeld met , .


Taalbarrière

Beste Beatrijs,

Ik woon al geruime tijd in Sri Lanka, waar ik vrijwilligerswerk doe. Bij het begin van mijn verblijf heb ik vier keer geprobeerd de Sinhala-taal te leren. Het is me niet gelukt, ik ben geen taalvirtuoos. Mijn Srilankese vrouw en ik spreken thuis Engels. Zodra er anderen bij zijn, schakelt zij over op Sinhala, terwijl bijna alle bezoekers redelijk Engels spreken. Mijn pijn zit vooral in de omgang met de familie. Een op een is er geen probleem (dan is het Engels), maar in een groep wordt er alleen maar Sinhala gesproken. Na al die jaren is dit niet veranderd, hoewel ik heel vaak gevraagd heb om gezamenlijk Engels te praten. Ik heb wel eens de auto met een paar schoonzussen aan de kant gezet en gevraagd om uit te stappen of Engels te spreken. Vervolgens heerste er een beklemmende stilte in de auto. Het zijn ritten van meer dan vijf uur.

Ik kom er niet aan te pas. Ik zit alleen buiten en zij hebben het onderling gezellig binnen. Ik heb dit probleem heel vaak met mijn vrouw besproken. Zij zegt: het gaat vanzelf met mijn familie om onze moedertaal te spreken, het lukt me niet Engels tegen mijn zussen te praten. Toen mijn vrouw en ik in Nederland waren voor familiebezoek, sprak iedereen voor haar Engels. Vraag ik te veel van mijn vrouw en haar familie? Het gekke is dat buiten mijn vrouw en haar familie de mensen hier graag Engels met me praten.

Buitengesloten

Beste Buitengesloten,

U dringt al jaren bij uw vrouw en haar familie erop aan dat ze Engels spreken in uw gezelschap, maar ze vertikken het. Ze willen het niet of het voelt tegennatuurlijk voor hen. U hebt gevraagd, gebeden, gesmeekt, gedreigd, u hebt de schoonfamilie zelfs uit de auto proberen te zetten, maar ze doen het niet. Ik kan wel zeggen dat het weinig attent is van die mensen (inclusief uw vrouw), maar daar hebt u niet zoveel aan, want het ziet ernaar uit dat ze nooit Engels zullen gaan spreken met u. Althans niet in een groep. Misschien hooguit even bij een onderonsje. Maar in een lopende conversatie zal iedereen meteen terugvallen op de eigen landstaal, zodra ze iets tegen een ander dan u zeggen.

Al met al ziet het er tamelijk hopeloos uit voor u. Dan is er maar één uitweg: leer zelf de taal. U hebt het al vier keer geprobeerd. Probeer het voor de vijfde keer! En deze keer beter. Zoek een goede privé docent met wie u zich op uw gemak voelt en voor wie u uw best wil doen. U zegt dat u geen taalvirtuoos bent. Dat hoeft ook niet. Iedereen die voor langere tijd in een ander land woont kan zich iets van die vreemde taal eigen maken. De plaatselijke taal leren is sowieso de belangrijkste taak van immigranten waar ook ter wereld. U hoeft het niet vloeiend te spreken, u mag heel veel fouten maken, het belangrijkste is dat u zo’n beetje kunt volgen wat er gezegd wordt. Verstaan is belangrijker dan spreken. En durven spreken is belangrijker dan correct spreken.

Ook al doet u vrijwilligerswerk, u zult best tijd hebben om elke dag een uur serieus aan het leren van Sinhala te besteden. Kijk naar de Sinhalese televisie, luister naar de Sinhalese radio. Doe elke dag uw taaloefeningen. Doe uw uiterste best om uzelf een beetje te kunnen redden in die taal. Als u de lessen een jaar volhoudt, zult u zeker vorderingen maken. De taal spreken, hoe gebrekkig ook, is de beste manier voor contact met de mensen om u heen.

Artikelen in Schoonfamilie, Taalgebruik.

Gelabeld met , .