Het getouwtrek over seks en de publieke moraal neemt groteske vormen aan. Op de ene flank heerst, met dank aan de seksuele revolutie, een behoefte aan dionysische expressie waarin niets te dol is en alles moet kunnen. Op de andere flank proberen bezorgde autoriteiten tegengas te geven door potentiële slachtoffers van seksuele roofzucht enige weerbaarheid bij te brengen. Zo fietste ik deze week in gedachten verzonken door de stad en werd mijn oog getroffen door een abri-poster van de firma Suit Supply. De foto toont een bevallige vrouw die op een trap zit en een heer in een pak die het minuscule rokje van de dame optilt, terwijl hij een belangstellende blik werpt op haar kruis. Op internet is onder de vlag ‘Shameless’ de hele serie posters te vinden, waaronder een van een dame die buikelings gedrapeerd ligt over een kookeiland naast een glimmend stainless steel fornuis, terwijl diezelfde heer in pak staande tussen haar gespreide benen zich over haar rug heen buigt.

Pornochic heet deze reclamestijl, waarin de conventies van het pornowezen met een knipoog worden toegepast op het commerciële handwerk van pakken aan de man brengen. Vanzelfsprekend is alles ironisch bedoeld, verzekerde de woordvoerder van het kledingmerk, nadat twee dames op de opiniepagina van de Volkskrant hadden geprotesteerd tegen deze serie foto’s waarop vrouwen worden afgebeeld als lethargische seksobjecten voor de man die neemt wat hem toekomt. Geintje! Iedereen weet dat het er in werkelijkheid heel anders aan toegaat tussen mannen en vrouwen, en mensen begrijpen heus wel dat het niet de bedoeling is om vrouwvijandigheid te propageren, maar alleen om moderne herenkleding te verkopen – zo dom is het publiek nu ook weer niet, luidde het verweer.

Het door de wol geverfde publiek kan ongetwijfeld onderscheid maken tussen reclame en andersoortige expressie in het publieke domein, wat nog geen vrijbrief geeft om paardenmiddelen in te zetten voor het genereren van aandacht. Terwijl ik nog aan het nadenken was over de vraag hoe effectief deze pornochic campagne nou eigenlijk is (zouden er mannen zijn die denken: zo’n pak moet ik hebben? zouden er mannen zijn die denken: in die winkel zet ik geen voet? of gaat het alleen om naamsbekendheid?) viel mijn oog op de volgende abri-poster. Ook weer een met een seksueel geladen contekst. Een tienermeisje houdt een stuk papier in haar mond met de tekst: ‘Ik wil niet meteen een hand in mijn broek’. Nee zeg, dat zou ik ook niet willen. Waar gaat dit nu weer over?

De poster blijkt deel uit te maken van de net gestarte voorlichtingscampagne ‘Maak seks lekker duidelijk’ van de RutgersNisso Groep om jongeren er attent op te maken dat ze elkaars grenzen moeten respecteren. Dat gaat makkelijker, wanneer ze elkaar hun eigen gebruiksaanwijzing meedelen. Op een andere poster heeft een meisje de tekst ‘Ik flirt graag, maar dat blijft het bij’. De jongens op de posters tonen geruststellende teksten als: ‘Ik ben er klaar voor, maar jij bent de baas!’ en: ‘Ik kom alleen aan je borsten als jij dat wil’.

Buiten kijf een lofwaardige boodschap die hier wordt uitgedragen. Toch werd ik overvallen door een gevoel van moedeloosheid. Kennelijk is het zo deprimerend gesteld met de seksuele moraal onder jongeren dat het van overheidswege nodig wordt geacht om zo ongeveer het allerelementairste wat je kunt verzinnen op het gebied van omgangsvormen (laat je niet door een ander betasten als je daar geen zin in hebt; dwing een ander niet tot iets waar die persoon geen zin heeft) letterlijk uit te spellen, alsof het een ongekend nieuwe boodschap betreft voor een publiek van onnozelen.

En weer vraag ik me af hoe effectief een dergelijke seksuele-weerbaarheidcampagne zal zijn. Zouden er meisjes rondlopen die op het idee worden gebracht om de volgende keer níet over zich heen te laten lopen? Zouden er jongens zijn die tot het inzicht komen dat ze ook rekening zouden kunnen houden met de wensen van het meisje? Of put iedereen toch stiekem inspiratie uit die andere campagne, waarin het hele gedoe van machoman en serviele vrouw als een geintje wordt gebracht?

In de tv-documentaire ‘Ei voor later’ liet filmmaakster Marieke Schellart haar worsteling zien met haar eigen biologische klok. Met betraande ogen constateerde ze dat iedereen in haar omgeving kinderen kreeg, terwijl zij, een vrouw van 35, de afgelopen vijf jaar nog niet eens een relatie had gehad. Het was moedig om een filmdocument te maken van de acties die zij ondernam om dit probleem aan te vatten, want je komt in allerlei onprettige en ongemakkelijke situaties terecht, wanneer je besluit om niet bij de pakken neer te blijven zitten, maar maatregelen te treffen.

In Nederland zal van de vrouwen, die geboren werden in de jaren zeventig, naar verwachting een op de vijf kinderloos blijven, en het merendeel van die twintig procent heeft daar niet vrijwillig voor gekozen. Er lopen tienduizenden single 35-plus vrouwen rond met een onvervulde kinderwens. Natuurlijk zouden zij naar de spermabank kunnen gaan of zich laten bezwangeren door een passant in het uitgaansleven, maar de meeste vrouwen willen toch liever een kind binnen een bestendige liefdesrelatie, dus wachten ze in toenemende stress op de juiste man. Met het risico dat het tegen die tijd te laat zal zijn voor spontane voortplanting. Een manier om tijd te winnen is vitrificatie, oftewel het invriezen van eicellen. Deze techniek wordt in Nederland alleen op medische indicatie toegepast, maar in België kunnen vrouwen ook om sociale redenen terecht à raison van 11.000 euro voor de hele procedure van hormoonbehandeling, eicelextractie en opslag in de vrieskist.

Deze weg besloot de filmmaakster te bewandelen, terwijl ze daarnaast ook actief moeite deed op relatiegebied door aan haar vrienden, kennissen en ouders de naam van een potentieel geschikte man te vragen om een afspraakje mee te houden. Een briljant idee, omdat een afspraak met een via-via bekende nooit die kilheid heeft en het erop of eronder karakter van een internetdatingcontact. Niet dat het iets hielp in dit geval – gespitst zijn op de benodigde klikken en vonken zet kennelijk meteen al de handrem op zo’n date.

Een van de gegadigden werd afgekeurd, omdat hij, rijdend aan de rechterkant van het meisje bij een fietsritje van café naar huis, even inhield om links van haar te kunnen rijden: de klassieke manier waarop een man en een vrouw naast elkaar fietsen, de man aan de buitenkant als een buffer tussen de vrouw en het verkeer. ‘Wat doe je nou?’ had ze verontwaardigd uitgeroepen, alsof zij als zelfstandige, onafhankelijke vrouw deze ouderwetse bescherming nodig zou hebben! Het pijnlijke van dit voorval lag niet in de mannelijke ontkenning van de vrouw als geëmancipeerd persoon die heus wel voor zichzelf kan zorgen, maar in de vrouwelijke aanval op zijn automatische hoffelijkheid. Als dergelijke simpele welwillendheid al wordt afgestraft, is een relatie gedoemd tot hopeloosheid, want de man moet dan bij alles wat hij doet of laat nadenken of hij niet over een bepaalde grens heengaat.

Er was de vorige week veel aandacht voor het net verschenen boek van Elma Drayer, Verwende prinsesjes, waarin de auteur zich sterk maakt voor financieel onafhankelijke, full time werkende vrouwen. In haar ogen gedragen vrouwen zich lui en verwend met hun deeltijdbaantjes en hun behoefte aan ‘tijd voor zichzelf’. Geredeneerd vanuit een strikt arbeidsethos heeft Drayer een punt, maar als vrouwen zelf hier geen probleem mee ervaren blijft de kritiek in de lucht hangen. Marieke Schellart en al die andere 35-plus vrouwen hebben precies gedaan wat Drayer vindt dat moet gebeuren, en wat ouders trouwens ook altijd tegen hun dochters zeggen: ‘Je kan alles worden wat je wil, het gaat erom dat je later bevredigend werk kunt doen en dat je voor jezelf kunt zorgen.’ En dit consigne heeft hen met een gevoel van innerlijke leegte opgescheept, waardoor ze idiote bokkensprongen moeten maken (eicelextractie, deprimerende date-activiteiten) om de onvermijdelijke onvruchtbaarheid voor te blijven.

Het geldt als buitengewoon incorrect en anti-emancipatoir om tegen jonge meisjes te zeggen dat hun belangrijkste taak in het leven is om bijtijds een geschikte man te vinden en kinderen te krijgen. Maar zo ligt het wel. Problemen op het gebied van opleiding, werk en carrière, zelfs ook van echtscheiding, kunnen op elk moment in je leven worden aangevat en geredresseerd. Voor kinderen krijgen daarentegen ligt de slagboom dichterbij dan het lijkt.