Het Franse parlement heeft onlangs ingestemd met een wet die hoerenlopen strafbaar stelt. Een heterdaadje komt de klant op een boete van 1500 euro te staan. Frankrijk, het land van Toulouse-Lautrec en Irma la Douce, staat op het punt het Scandinavische model over te nemen. Wie had dat kunnen denken? Wat me vooral verbaast is de ongelooflijke kortzichtigheid, waarmee de initiatiefnemers (socialisten, feministen) het prostitutieprobleem te lijf denken te kunnen gaan: eenvoudig verbieden die verdorvenheid, zoals tijdens de drooglegging in Amerika met de alcohol gebeurde. Hier wordt een frontale aanval uitgevoerd op de menselijke zwakheid.
Van een jaar of dertig geleden herinner ik me een cafégesprek naar aanleiding van een destijds aandacht trekkend onderzoek over de frequentie van hoerenbezoek. Er was uitgekomen dat een op de drie mannen in de loop van zijn leven wel eens een prostituee had bezocht. Onder die 33 procent vielen zowel mannen met een regelmatig staat van dienst als mannen met slechts eenmalige ervaring, maar al met al is dat toch een betrekkelijk hoog percentage. Het interessante was dat twee mannen uit het gezelschap aan die cafétafel (hoogopgeleid, niet onaantrekkelijk, geen losers) inderdaad toegaven dat ze daar bij hoorden. Niet dat ze zich bekenden tot frequente hoerenlopers natuurlijk, maar dat ze ‘wel eens die ervaring hadden meegemaakt’. De motivatie bestond desgevraagd uit nieuwsgierigheid, lamlendigheid, ongerichte lust dan wel opgestookt worden door vrienden in een losgeslagen stemming.
Een dreiging van 1500 euro boete met bijbehorend strafblad is waarschijnlijk genoeg om deze groep van laagfrequente overtreders definitief af te schrikken – zij kunnen terugvallen op de legale, zij het eenzame geneugtes van de internetporno –, maar de veel kleinere groep vaste afnemers van betaalde seks zit met de gebakken peren. Die worden gecriminaliseerd en daar zit iets onuitstaanbaar nuffigs en hardvochtigs aan. Alsof het zo makkelijk is om onbetaalde seks te krijgen. Willige vrouwen liggen niet voor het oprapen. Je moet als man iets te bieden hebben op wat voor front dan ook om een vrouw zo ver te krijgen en zelfs als je een vrouw binnen een huwelijk of vaste relatie hebt verzekerd, komt het er nog vaak niet van.
Seks kan nooit helemaal worden opgehokt in een kalme, vaste relatie.
Daar komt bij dat seks interessanter is, naarmate er meer transgressie aan te pas komt. De leraar die in vuur en vlam staat voor een 17-jarig meisje uit de eindexamenklas (en vice versa). De buurman en de buurvrouw die iets op touw zetten buiten medeweten van hun echtgenoten. De chef marketing en zijn ondergeschikte die elkaar stiekem na werktijd betasten in de vergaderzaal. Het ambitieuze meisje uit welgestelde kringen en haar geheime moslimvriendje. Op al deze grensoverschrijdende seks staan sancties, wanneer de omgeving van betrokkenen erachter komt, wat geen reden vormt dat mensen ervoor terugdeinzen, integendeel de wetenschap dat het eigenlijk niet kan en niet mag maakt het alleen maar aantrekkelijker. Seks kan nooit helemaal worden opgehokt in een kalme, vaste relatie en ondermijnt per definitie de maatschappelijke orde. Vergeleken met andere soorten subversieve seks maakt hoerenbezoek korte metten met alle toeters en bellen, waar seks gewoonlijk mee gepaard gaat. Het is kaal, efficiënt en geeft geen gedoe vooraf of achteraf. Zo vreemd is het niet dat er een markt in stand blijft voor de zonde van het vlees.
Deze overwegingen spelen geen rol bij de pleitbezorgers van criminalisering. Het gaat hun niet om een moreel offensief tegen seks als zodanig, al is meer zuiverheid op dat front mooi meegenomen, maar om de onvrijwilligheid van de aanbiedsters die alleen maar seks verkopen dankzij vrouwenhandel. Over gedwongen prostitutie bestaan geen betrouwbare statistieken. De ene partij (van de strafbaarstellers) beweert dat 90 procent van de prostituees een gevolg is van vrouwenhandel. De andere partij (belangenvertegenwoordigers uit de seksbranche zelf) houdt vol dat het om hooguit 10 procent gaat. Op zo veel onzekerheid kan vooralsnog geen beleid worden gemaakt, althans niet zo’n draconisch beleid.
Vrouwenhandel moet bestreden worden, net zoals uitbuiting in gevaarlijke Zuid-Oost-Aziatische kledingfabrieken. Maar tienermeisjes met een krappe beurs die voor een habbekrats modieuze kleren kopen krijgen ook geen boete met een strafblad voor hun suspecte aanschaf. Wie op consumenten gaat jagen verliest de oorzaak van de misstand uit het oog. Erger nog: grote vissen profiteren alleen maar, wanneer de jacht zich op kleine vissen concentreert.
Zullen er mannen zijn die een boete voor prostituee-bezoek overhebben? Ik ben benieuwd of het aantal verkrachtingen in Frankrijk zal toenemen mocht deze wet aangenomen worden. Wat zullen de alternatieven zijn voor de prostituees mocht de omzet drastisch dalen? Zijn de plannen voor het creeren van werkgelegenheid voor de vrouwen die zich vrijwillig prostitueerden al klaar? Over wat de vrouwen die gedwongen werkzaam zijn in de prostitutie te wachten staat, wil ik niet eens nadenken.
Waar het om gaat is dat in Frankrijk tot nu toe alleen de prostituee strafbaar is en niet haar klant… een erg oneerlijke en ongelijke situatie. Ofwel je legaliseert het voor zowel klant als prostituee, óf je maakt het strafbaar voor beiden.
Als ik het leed afweeg van gedwongen prostituees tegen het ‘leed’ van geen gemakkelijke seks voorhanden hebben, dan lijkt me de keuze niet moeilijk. Beatrijs stapt wel erg gemakkelijk over het vreselijke leven dat deze vrouwen leiden heen.