Etiquette op school

Beste Beatrijs,

Voor een opdracht op school moet ik een betoog houden. Als onderwerp heb ik etiquette gekozen. Mijn stelling luidt dat er op scholen meer aandacht moet worden besteed aan etiquette om de groeiende onbeschoftheid in de maatschappij tegen te gaan. Hebt u misschien nog goede argumenten om in mijn betoog te verwerken?

Meisje uit Havo-4

Beste Meisje uit Havo-4,

Etiquette is een ander woord voor omgangsvormen, oftewel: hoe gedraag je je. Dit is een onafzienbaar breed terrein. Eigenlijk heeft alles in het leven met etiquette te maken, vanaf ‘hoe moet ik me kleden?’ (hangt af van de situatie) tot en met ‘hoe verbreek ik een relatie?’ (liever niet per sms). Sommige van die etiquetteregels zijn arbitrair: ze hadden ook anders kunnen zijn. In Nederland eet men bijvoorbeeld met mes en vork. In China eet men met stokjes. De ene eet-etiquette is niet beter dan de andere. Andere etiquetteregels zijn niet arbitrair. Dat zijn de regels die met omgang tussen mensen te maken hebben. Daar zijn er heel veel van, maar ze komen uiteindelijk op hetzelfde neer, namelijk: wat gij niet wil dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet. Daar is eigenlijk alles mee gezegd. Waarom is het niet beleefd om iemand bij een verschil van mening op z’n bek te timmeren? Omdat je dat zelf ook niet leuk zou vinden, als dat jou overkwam.

Deze simpele grondregel kan al door een kind van drie worden begrepen, dus het is overbodig om daar op school speciale verdiepingslessen aan te wijden. Als kinderen zich misdragen of onbeleefd te werk gaan, doen ze dat niet uit onwetendheid. Ze weten heus wel hoe het hoort, maar ze hebben er gewoon geen zin in! Een kind dat lekker blijft zitten in de bus, terwijl een oud vrouwtje zich wankelend staande moet houden, weet best dat deze situatie niet deugt.

Het is niet de taak van scholen om door middel van etiquettelessen de algemene onbeleefdheid in de maatschappij te bestrijden. Het is de taak van scholen om kinderen inhoudelijke kennis bij te brengen. Tegelijkertijd is het wel heel belangrijk dat scholen zorg dragen voor de handhaving van hun eigen regels. Kinderen zitten op school om iets te leren en dat kan alleen binnen een rustige omgeving, anders wordt er niets geleerd. Dat betekent dat er orde moet heersen in de klas en dat leerlingen de autoriteit van leraren erkennen. Om dit te bereiken volstaan (alweer) uiterst simpele regels die weinig uitlegtijd kosten: op tijd komen, geen rotzooi op de grond gooien, geen medeleerlingen of leraren pesten, niet vechten, niet schelden, geen grove taal, niet spieken, niet keten, geen alcohol en drugs. Worden de regels overtreden, dan volgen er sancties.

Als een school het voor elkaar krijgt dat de leerlingen zich min of meer houden aan normale omgangsvormen en simpele gedragsregels binnen de eigen school, is er al ongelooflijk veel resultaat geboekt. Vergeleken daarmee is theoretisch etiquette-onderwijs van nul en generlei waarde. Beleefdheid leer je door het in de praktijk te brengen en de school zelf vormt een prima oefenterrein. Wie weet nemen leerlingen er zelfs iets van mee naar elders in hun leven.