De zegeningen van vette vis

Na zielige kinderen zijn ziektes favoriet als bestemming voor vrijgevigheid. Kinderen met ziektes (vooral kanker) zijn onbetwist kampioen zieligheid, maar ziektes als zodanig genereren via de collectebus toch ook forse geldstromen. Elke week is het wel ‘de week van’ een of andere aandoening. Daarnaast heb je de campagnes met een gimmick, zoals opstaan en de Mont Ventoux opfietsen tegen kanker. De recente ice bucket challenge tegen de spierziekte ALS (mensen laten een emmer met ijswater over zich heen storten of betalen 75 dollar en het liefst allebei) was een groot succes. De gimmick werd een mondiale rage met tienduizenden ijsemmerfilmpjes op Youtube, wat de ALS-bestrijding miljoenen opleverde.

Het is me een raadsel waaraan deze actie haar populariteit te danken heeft, behalve dan dat het geinig is om deel uit te maken van een internet-rage, zoals mensen het een paar jaar geleden leuk vonden om te planken (ergens als een plank te gaan liggen) of mee te doen met het paardendansje van die Koreaan. Maar de ijsemmer heeft daarnaast een filantropische bedoeling: bewustwording van een breed publiek en geldinzameling.

Ik stoor me niet zozeer aan de sentimentaliteit van het inspelen op zieligheid. Elk goed doel doet een beroep op empathische vermogens van degene die uitgenodigd wordt geld af te staan. Zonder het hart te beroeren lukt dat niet. Ik heb geen moeite met het inzetten van verhalen en beelden van oorlogsslachtoffers, vluchtelingen, uitgemergelde derde-wereld-kinderen, slachtoffers van natuurrampen, daklozen en politieke gevangenen achter tralies. Allemaal vreselijk zielig inderdaad en een financiële donatie kan allicht tot een klein beetje reductie van de ellende leiden.

Geen enkele filantropische euro gaat naar bestaande kankerpatiënten.

Met ziektes ligt het anders. In ieder geval in het rijke westen vallen ziektes onder verantwoordelijkheid van de overheid die door middel van de uit collectieve middelen betaalde gezondheidszorg ervoor moet zorgen dat patiënten met wat voor aandoening dan ook zo goed mogelijk worden geholpen. Geen enkele filantropische euro die door het kankerfonds wordt opgehaald gaat naar bestaande kankerpatiënten, want die krijgen al medische zorg naar beste kunnen. De ingezamelde gelden zijn nadrukkelijk bestemd voor onderzoek, maar in dat onderzoek wordt ook allang voorzien: door diezelfde overheid (universitaire onderzoeksinstituten) al dan niet in samenwerking met de farmacologische industrie. Wat moeten particuliere initiatiefnemers daar tussen gaan zitten? Op de medische onderzoekswereld is vast van alles aan te merken, maar met de uitwisseling van informatie zit het wel goed. Zodra zich, laten we zeggen in Amerika of Hong Kong, een doorbraak voordoet in de bestrijding van een of andere ziekte, kan de rest van de wereld meeliften. Daar zijn geen collectebussen of ijsemmers voor nodig.

Wat mij serieus tegenstaat aan ziektes als goede doelen is het arbitraire aspect. ALS is absoluut een gruwelijke ziekte. In Nederland zijn er 1500 ALS-patiënten. Een rondje internet leert dat er 30.000 Parkinson-lijders zijn, 16.000 mensen met multiple sclerose, 6500 nierdialysepatiënten (waarvan 800 op de wachtlijst voor transplantatie) en 260.000 mensen met dementie. Ook allemaal buitengewoon gruwelijke ziektes, waar al decennia lang onderzoek naar gedaan wordt zonder uitzicht op ook maar het begin van genezing, als je eenmaal met zo’n ziekte geslagen bent. Het komt vooral neer op pappen en nathouden, zoals ook geldt voor de twee miljoen reumapatiënten, de één miljoen mensen met hart- en vaatziektes en de nodige kankerpatiënten, ziektes met de bestrijding waarvan wél enige voortgang is geboekt.

Deze week las ik dat onderzoek had uitgewezen dat het eten van vette vis (omega-3-vetzuren) de kans op ALS met 35% vermindert. Maar die kans is om te beginnen al minuscuul gezien de zeldzaamheid van de ziekte. Fijn onderzoek! Neem nog een haring! Helpt evenveel als een ijsemmer.