Beste Beatrijs,

Onlangs is mijn oudere zus overleden. Ze was 87. Wij verschilden dertien jaar in leeftijd. Toen ik klein was, had zij veel aandacht voor mij, haar kleine broertje. In onze volwassenheid zagen we elkaar weinig, maar na mijn pensionering kwam ik redelijk dicht bij haar in de buurt te wonen en was het contact intensiever. Toen haar man overleed, hebben wij extra aandacht aan haar gegeven. Na een herseninfarct kwam ze in een verpleeghuis terecht en hebben we haar frequent bezocht. Als haar dochter op vakantie ging, kwam de vraag om wat vaker naar haar toe te gaan, wat we natuurlijk deden. Via een app kregen wij het bericht dat zij overleden was en dat wij en de rest van de familie niet bij de crematie mochten zijn. Dochter en zoon brachten haar alleen, in besloten kring zoals zij dit noemden, naar het crematorium. Wij waren verbaasd en verdrietig dat we de afscheidsbijeenkomst niet mochten bijwonen. Haar kinderen vroegen respect van ons voor hun besluit. Wat me tot de vraag brengt: wat betekent precies ‘in besloten kring’?

Niet welkom bij afscheid

Beste Niet welkom bij afscheid,

‘In besloten kring’ of ‘in stilte’ betekent alleen naaste familie en hooguit een enkele intieme vriend(in) van de overledene. Als een overledene erg oud is geworden, zijn er vaak geen vrienden meer over en komt ‘besloten’ neer op alleen familie. Uitvaarten in besloten kring worden meestal georganiseerd voor overledenen die zo veel maatschappelijk aanzien genoten dat nabestaanden een grote opkomst van onbekenden vrezen bij de uitvaart. Nabestaanden geven dan de voorkeur aan een kleinschalig afscheid in besloten kring boven een massaal evenement. Soms wordt er voor de bredere kennissenkring op een ander tijdstip een openbare gedenkbijeenkomst georganiseerd.

In geval van mensen zonder nationale bekendheid heeft een afscheid in besloten kring of in stilte weinig zin. Integendeel, het is goed gebruik om iedereen die dat graag wil de gelegenheid te geven om een overledene de laatste eer te bewijzen. Zoals Ivo de Wijs dichtte: ‘Als ik ooit doodga, kom dan allemaal maar/ En hou je flink of snotter, alles mag/ Vooruit, laat het maar druk zijn en luidruchtig/ Ik zorg wel voor de stilte op die dag.’

Soms heeft een overledene zelf beschikt dat hij/zij een afscheid in stilte wil. Soms beslissen nabestaanden dat. Hoe dit ook zij, een broer of zuster van een overledene hoort bij de naaste familie, dus u had vanzelfsprekend welkom moeten zijn bij het afscheid van uw zus, besloten of niet. En al helemaal, omdat u uw zus ook bijgestaan hebt in de laatste periode van haar leven. Het is onbegrijpelijk dat de kinderen van uw zus haar afscheid op zo’n kille, uitsluitende manier hebben afgehandeld. Het lijkt erop dat de kinderen het te veel moeite vonden om iets te maken van de crematiebijeenkomst: praatjes van enkele mensen die belangrijk waren in het leven van uw zuster, mooie muziek en een uurtje herinneringen ophalen in de foyer. Mogelijk was de verhouding met hun moeder grondig verstoord. Of ze hadden geen zin om er geld aan te besteden, dat kan ook. Chic was het in ieder geval niet om u uit te sluiten.