Beste Beatrijs,
Ik ben medeorganisator van het jaarlijkse diner van mijn ‘studentenjaar’ op onze sociëteit (60-70 man). Dit doen wij al dertig jaar. Eerst borrelen, daarna aan tafel. Eén van ons wil per se dat er stilte gehouden wordt voor het eten. Een paar anderen zouden het wel plezierig vinden, maar hebben er geen probleem mee, wanneer het niet gebeurt. Een veel groter aantal jaargenoten heeft mij laten weten mordicus tegen te zijn. Zelf ben ik er ook tegen. Ik vind het zelfs aanmatigend om erop te staan dat er speciaal voor jou stilte gehouden wordt, terwijl je weet dat je anderen mateloos irriteert! Is dat ‘Religie’? Hoe kan de stilte-verzoeker van zijn moment genieten onder deze omstandigheden? Hoe dit op te lossen?
Herrie over stilte
Beste Herrie over stilte,
Het is geen kwestie van ‘genieten van het moment’, wanneer iemand om een ogenblikje stilte verzoekt, maar van het vervullen van een religieuze plicht. Het is niet zo dat de bidder heimelijk in zijn vuistje lacht, terwijl of omdat hij anderen dwars zit. Wie weet voelt hij zich ook wel ongemakkelijk. Hoe dit ook zij, het hoort in Nederland bij de traditie om anderen de vrijheid te gunnen aan hun religieuze plichten te voldoen en er geen aanstoot aan te nemen, althans niet openlijk. Dat komt er in de praktijk op neer dat moslima’s een hoofddoek mogen dragen (ook al hebben sommige anderen een bloedhekel aan dat kledingstuk), en dat gelovige christenen een minuutje stilte van het feestgedruis mogen claimen. Het is allemaal reuze overkomelijk en niet de moeite waard om er een halszaak van te maken, tenzij u de (orthodoxe) christenen uit uw vereniging wil gooien natuurlijk.
Dit lijkt me echt zo’n voorbeeld waarin de ondergrond onder etiquette vergeten wordt. Men wil wel weten wat ‘mag’ en ‘moet’ maar denk niet aan voorkomendheid. Het is aan de bidder om beleefd een ogenblik stilte te vragen, het is aan de anderen om dat zonder morren toe te staan en het is dan weer aan de bidder(s) om vlot korte metten te maken. Een halve minuut is vaak ook wel voldoende. Alle partijen gedragen zich zo voorkomend. Waarom zijn sommige disgenoten eigenlijk mordicus tegen een moment stilte? Wat deert het hen?
Daarnaast komt natuurlijk dat mw. Ritsema gelijk heeft dat dit nog steeds een gebruik is. Althans, nog wel. Gebruiken veranderen. Zelfs al ware het dat niet, dan ben ik nog van mening dat iemand’s eigenaardigheden die maar een korte onderbreking vragen niet in de weg gestaan zouden moeten worden.
De vraag is welk effect de voorgestelde opties sorteren. Ik vermoed dat de persoon in kwestie wat ouder is; en de ouderen genieten zeker in studentenvereniging nou juist een bepaalde status. Als de biddende gast zijn moment stilte niet gegund wordt zal hij dat ervaren als een respectloze bejegening en hoogstwaarschijnlijk niet komen. Dat lijkt me in elk geval de minst wenselijke situatie. Als ervaren bijwoner en organisator van vergelijkbare evenementen kan ik adviseren het met een beetje humor op te lossen. Laat de tafelheer een momentje stilte aankondigen om “zij die ons ontvallen zijn te herdenken, voor … zijn contact met onze lieve heer, of al was het maar zodat we even van het gebral van … en … af zijn.’ Uiteindelijk zal op het moment suprême niemand écht bezwaar hebben tegen de gang van zaken. Bij ons is ooit iemand boos weggelopen bij een door jongerejaars opgevoerde cabaretvoorstelling omdat hij de zin ‘Jezus was een knor, met zijn sandalen en zijn snor’ niet vond kunnen. De rest van de zaal kon het gelukkig op waarde schatten: gemopper van een ouwe zeur.
Je kunt het een gebruik noemen of traditie. Ik vind het een volslagen idiote situatie waarin mensen met een geloof bepalen hoe mensen zonder geloof zich moeten gedragen. Daar pas ik voor.
Ik ben niet gelovig, maar ik begrijp totaal niet waar de “mateloze irritatie” van de briefschrijver en blijkbaar ook van Erik vandaan komt. Ik vind het heel normaal om een beetje rekening te houden met andermans wensen, zeker als dat een kleine moeite is. En gelukkig zijn velen dat met mij eens, anders zou de wereld erg onaangenaam worden.
Erik, dus het is wel OK als mensen zonder geloof mogen bepalen hoe mensen met een geloof zich moeten gedragen? Los daarvan denk ik dat a. een moment stilte voor iedereen heilzaam is, maar b. God je ook hoort midden in enorm rumoer. Als bidder zou ik er geen punt van maken.
Zelfs in de 21ste eeuw zijn religieuzen in staat hun wil/tradities op te dringen aan de rest van de wereld. Als overtuigd atheïst zal dit me altijd blijven storen.
Je dwingt anderen toch niet tot gebed maar verzoekt vriendelijk om een kort moment van stilte waarin medegasten mogen denken wat ze willen. Waarom zou je je daar als atheïst aan storen? Anderen verlaten een gezelschap om een sigaretje te roken. Ook storend? Laat mensen vrij, dat geeft de meeste vrijheid voor iedereen.