Beste Beatrijs,
Zoals veel ouderen heb ook ik (man, tachtig-plus) een gehoorprobleem. Om nog een beetje mee te kunnen doen zijn hoorapparaten goede hulpmiddelen. Toch verlopen gesprekken vaak moeizaam. In telefonische contacten met bedrijven moet ik vaak om verduidelijking vragen: ‘Ik hoor slecht, wát zegt u?’ met wederzijdse irritatie tot gevolg. Ook radio- en tv-programma’s zijn vaak moeilijk te volgen door slecht articulerende presentatoren of door achtergrondmuziek. In kerkdiensten heb ik nog nooit een voorganger horen vragen of hij verstaanbaar was. Terwijl deze vraag in gebouwen met een slechte akoestiek zeker relevant is. Maar de voorgangers steken hun preek af, hun blik zweeft over de hoofden van de zondaren die het niet kunnen volgen en in slaap sukkelen. Er zijn ook ouderen die daardoor wegblijven. Thuis is er op tv een ruime keus uit kerkdiensten met ondertiteling. Maar het contact met geloofsgenoten is niet te vervangen. De eenzaamheid groeit daardoor. Wat zou het fijn zijn, als mensen meer rekening hielden met slechthorenden.
Veroordeeld tot eenzaamheid
Beste Veroordeeld tot eenzaamheid,
De problemen van slechthorende mensen zijn groot en worden verergerd doordat niet zichtbaar is dat ze slecht horen. Zeker in grote ruimtes met slechte akoestiek, maar ook in kleinere gezelschappen, waar iedereen snel en binnensmonds gesprekken voert. Hoortoestellen bieden slechts gedeeltelijk soelaas. Slechthorenden zijn erbij gebaat als anderen langzaam praten en duidelijk articuleren. Het gaat uitdrukkelijk níet om meer volume (hard praten of schreeuwen werkt zelfs contra-productief), maar om langzaam en duidelijk praten.
Het is niet realistisch om te verlangen dat iedereen dit zo zal doen, omdat spreekstijl een automatisme is en de meerderheid een snelle, ongearticuleerde manier van spreken prima kan volgen en aan een half woord genoeg heeft. Voor televisiekijken kunt u de ondertiteling erbij aanzetten, maar in gesprekken met anderen zit er maar één ding op, hoe vervelend dit ook is: vragen of de gesprekspartner zo vriendelijk wil zijn om langzaam te spreken en duidelijk te articuleren. Telkens weer, bij iedere nieuwe gesprekspartner opnieuw, ook in kleine groepen. In het geval van uw voorganger lijkt het de moeite waard om dit persoonlijk aan de orde te stellen en met nadruk te verzoeken de spreekstijl aan te passen naar langzaam en duidelijk, omdat er allerlei mensen met hoorproblemen in de kerk zitten. Van een dominee of all people zou je toch mogen verwachten dat hij of zij moeite wil doen om iedereen erbij te betrekken. Een technische oplossing kan zijn om de tekst van de preek op een scherm te projecteren, zodat gelovigen kunnen meelezen.
Of maak gebruik van ringleiding! Veel kerken hebben dat, u hoort dan rechtstreeks wat de spreker zegt en heeft geen last meer van de akoestiek of achtergrondgeluiden.
Mijn gehoor gaat ook achteruit (ben 79) en ook ik heb twee hoortoestellen. Ik herken veel van de beschreven problemen.
Als ik een bedrijf of instantie wil benaderen, doe ik dat dan ook bij voorkeur per e-mail of internet en niet per telefoon. Daarbij vraag ik altijd om een reactie per e-mail. Dat zou meneer ook kunnen doen als hij een computer heeft. Ook ‘chatten’ (schriftelijk praten) is een oplossing, als dat wordt aangeboden.
Inderdaad kan hij bij televisie de ondertiteling aanzetten, maar dan kan hem nog steeds het een en ander ontgaan. Zelf heb ik geen televisie, programma’s (van de publieke omroep) bekijk ik op internet met ondertiteling. Het voordeel is dat je terug kunt kijken.
Er bestaat een patiëntenvereniging van slechthorenden: de Nederlandse Vereniging voor Slechthorenden (NVVS), onderdeel van stichtinghoormij.nl.
Ik hoop dat meneer iets aan deze suggesties heeft.
Sterker: dominees en priesters of all people krijgen in hun opleiding ook aangeleerd hoe ze vanaf altaar en preekstoel moeten spreken. Kennelijk is dit toch voor vele slechthorenden niet voldoende. In ons (kleine) kerkgebouw hebben we dus toch een geluidsinstallatie — daar zou ik zeker voor gaan ijveren in uw situatie. De tekst van een preek op een scherm projecteren geeft veel gedoe met synchronisatie, en kan sowieso alleen als een preek woord voor woord voorgelezen. Lang niet alle preken (of toespraken in het algemeen) zijn zo. Beter om de tekst dan achteraf uitgeprint mee te geven aan wie daarom vraagt.
Allereerst is het zeer storend dat we allemaal in min of meerdere mate last krijgt van slechthorendheid. In kerkdiensten bij ons vraagt regelmatig wel een voorganger of het allemaal verstaanbaar is. Het contact met geloofsgenoten is inderdaad niet of nooit te vervangen. Speel open kaart en stap er mee naar de kerkenraad. Wie weet, hebben zij er nooit bij stil gestaan. Verder kan ik u nog als tip meegeven, dat bij kerkdienst gemist of kerkomroep vele mogelijkheden zijn om daar een kerkdienst te beluisteren, indien thuisblijven echt noodzakelijk gaat worden. Probeer eerst het probleem slechthorendheid in de kerkenraad aan te pakken. Probeer het thuisblijven zo lang mogelijk uit te stellen, zodat u ook het contact met uw geloofsgenoten niet hoeft te missen. Verder ben ik het wel helemaal met u eens dat ik ook bijna gillend gek wordt van die achtergrondlawaai bij tv-programma’s. Succes
Wat er mijns inziens aan ontbreekt is het advies om goed gebruik te maken van hulpmiddelen, en hierom te vragen bij de audicien.
Ringleiding in openbare ruimtes
In vrijwel alle kerken en openbare gebouwen is er een ringleiding. Als je daar gebruik van maakt hoor je de spreker echt prima! Wel moeten de hoortoestellen daarvoor ingesteld worden bij de audicien. Dat kan bij mijn weten op alle toestellen, maar dat wordt niet altijd gedaan. Wanneer je dan in de kerk bent, moet het hoortoestel op het programma ringleiding worden afgesteld.
Verstaan televisie
Voor bij de televisie zijn speciale hulpmiddelen die geweldig helpen, dergelijke apparatuur wordt vaak vergoed door de ziektekostenverzekeraar.
Telefoons voor slechthorenden
Er bestaan telefoons die speciaal zijn ontwikkeld voor slechthorenden. Sommige normale toestellen werken ’toevallig’ goed voor slechthorenden. Zorg dat je je telefoon mag ruilen als ie niet voldoet bij aanschaf van een nieuwe, of vraag daarna bij de audicien.
Microfoon/ soloapparatuur.
Zelf gebruik ik bij vergaderingen en ook bij feestjes en etentjes een extra microfoon die ik op tafel neer kan leggen. Deze kan ik bij een rondleiding ook om de nek kan hangen van degene die de leiding heeft, waardoor ik het verhaal vaak beter hoor dan de goedhorenden om mij heen.
Audiciens
Mijn indruk is dat audiciens bij 80-plussers minder goed uitleg geven over alle mogelijkheden. En soms is het voor 80-plussers moeilijk om nog te leren omgaan met hulpmiddelen. Maar dat geldt zeker niet voor iedereen. Ook onze hoogbejaarde medemens heeft er recht op om goed geïnformeerd hulpmiddelen te kunnen uitproberen.
Communicieer over uw slechthorendheid met de mensen om u heen en zorg dat u de juiste apparatuur krijgt, vraag hierom bij uw audicien.