Spring naar inhoud


Platonisch

Tolerantie voor man/vrouw-vriendschappen is een goede graadmeter voor vrijheid, zowel op maatschappelijk als op individueel niveau. Een cultuur die een taboe in stand houdt voor vriendschappelijke omgang tussen de seksen legt zware beperkingen op. Een stel waarvan de man van zijn vrouw geen vriendinnen mag hebben, en de vrouw van haar man geen vrienden, houdt elkaar ook in een wantrouwige wurggreep gevangen. De achtergrond van dit taboe is natuurlijk seks: een man en een vrouw ongesuperviseerd samen in privéomstandigheden, dat moet wel uitlopen op hanky panky. Vandaar de meedogenloze seksesegregatie in bijvoorbeeld de moslimcultuur en het verschijnsel dat sommige echtparen alleen nog maar met andere stellen omgaan. Singles worden naar de periferie geduwd, want ze kunnen al flirtend de balans van het stel verstoren. Een gescheiden vrouw kan misschien net aanblijven als vriendin van een getrouwde vrouw, maar wordt als verse ongebondene toch liever weggehouden bij de echtgenoot voor het geval iemand zich iets in het hoofd haalt.

Tegenover de benepenheid om de omgang tussen mannen en vrouwen principieel in het teken van seks te stellen (en daarmee het hele leven te seksualiseren) staat de vrijheid van de platonische vriendschap, die als maatschappelijk geaccepteerd fenomeen overigens van betrekkelijk recente datum is. De seksuele revolutie leidde om te beginnen tot een eruptie van recreatieve seks tussen willige partners die niet bang hoefden te zijn voor zwangerschap. Maar had als minstens zo belangrijk neveneffect dat de mogelijkheid van platonische vriendschap tussen man en vrouw (een beladen onderneming waar tot dan toe hooguit bohémiens zich aan overgaven) binnen handbereik kwam. Doordat de seksuele revolutie mensen bevrijdde uit allerlei strikte beperkingen, werd seks een vrije keuze en bij gebrek aan zwaarwegende consequenties ook iets om minder zwaar aan te tillen. Wie er ‘ja’ tegen kan zeggen, kan er ook ‘nee’ tegen zeggen: als een man en een vrouw het goed met elkaar kunnen vinden, betekent dat nog niet noodzakelijkerwijs dat ze met elkaar het bed induiken. Voilà: de opkomst van de platonische vriendschap.

Als kind van de seksuele revolutie groeide ik op met de volslagen vanzelfsprekendheid van vriendschap met het andere geslacht. Veel van mijn vrienden waren jongens (mannen) en het leek me het toppunt van geborneerdheid om voor vriendschap veroordeeld te zijn tot alleen het eigen geslacht. Wat een geluk dat ik in een tijd leefde met zo veel vrijheid! Toch stond ik regelmatig raar te kijken als een of andere platonische vriend een pass maakte, zijn liefde bekende of domweg begon te zoenen. Een enkele keer was ik oprecht verbaasd (hoe haalde die het in z’n hoofd? alsof ik aanleiding had gegeven!), soms zag ik het aankomen, soms ook had ik zelf een oogje op intiemere betrekkingen, die doorgaans – het waren ten slotte de vrolijke jaren zeventig – moeiteloos werden geëffectueerd.

De aanhoudende dubbelzinnigheid deed mij gaandeweg twijfelen of platonische vriendschap tussen man en vrouw eigenlijk wel bestond. Vooralsnog hield ik het ideaal hoog, anderzijds was ik er vrij zeker van dat al mijn platonische vrienden open zouden staan voor seks, als ik me zu haben betoonde. Niet vanwege mijn onweerstaanbare aantrekkelijkheid, maar gewoon omdat ik er redelijk uitzag, aardig was en van huwbare leeftijd.

Tegenwoordig is het een clichéwijsheid dat jongens altijd wel in zijn voor seks, tenzij met een spook, en dat meisjes zich kieskeurig betonen, maar destijds drong dat als een lichtelijk ontnuchterend inzicht tot mij door. Toch was het leuk om de touwtjes in handen te hebben en die dubbelzinnigheid had iets spannends en beloftevols. Van platonische vriendschap ben ik nog steeds een warm pleitbezorger. Hoe ouder je wordt, hoe makkelijker het verder is om de relatie ook platonisch te houden.

Artikelen in Column.


3 reacties

Blijf op de hoogte, abonneer je op de RSS feed voor reacties op dit artikel.

  1. Dicky schrijft

    Mijn man helpt wel eens een alleend staande vriedin met zware
    boodschappen en hun kopen samen wel eens een cadeautje voor mij in de stad waar mijn man advies bij nodig heeft.
    Gelijk al praatjes, mijn man heeft een affaire met een ander.
    Ook ik praat met mannen, zelf ben ik verliefd geweest, maar ik doe er niets mee, omdat ik van mij eigen man hou.
    Als u 20 jaar getrouwd bent is het niet meer zo als in het begin.
    Soms ben ik verliefd op een ander, ik doe er niets mee.
    Soms is het lekker om heerlijk te dromen. Ga me niet vertellen dat ik de enigste ben. Ik doe er niemand kwaad mee. Per slot ben ik ook een vrouw die aantrekkelijk wil blijven, maar ik heb wel grenzen.

  2. Carel-Anton schrijft

    Na mijn scheiding ben ik een platonische relatie aangegaan met een getrouwde vrouw. Bij mij is sprake van verliefdheid,
    niet bij haar. De relatie ,die al 18 jaar stand houdt, is volkomen geaccepteerd door haar echtgenoot en kinderen, met wie ik
    geregeld contact heb.
    Het klikt uitermate goed tussen ons en ev. meningsverschillen worden met open vizier besproken en opgelost.
    Mijn verliefdheid als 70-plusser is er niet een die mij in de weg zit en/of de relatie bemoeilijkt.

  3. Elle schrijft

    Het is zoals Harry tegen Sally zei: als een man een vrouw aantrekkelijk vindt wil hij ook sex met haar. Sommigen hebben heel veel geduld en doen zich lange tijd voor als vriend/grote broer/vertrouweling maar zij wachten slechts op het juiste moment dat wat jou betreft nooit zal komen. Dat mevrouw single is schijnt voor met name de getrouwde man nog een extra prikkeling toe te voegen. Toen ik na 22 jaar huwelijk als alleenstaande in de werkelijke wereld werd geworpen bleek ik wat man/vrouw verhoudingen zo naief als een baby. Zelfs nadat de echtgenoot van mijn vriendin, na mij geholpen te hebben met het snoeien der tuin – overigens op aandringen van zijn vrouw – mij voorstelde het wat gezellig te maken onder de douche, wilde ik er nog niet aan. Menig man probeerde via een zgn vriendendienst bij me in bed te landen. Gehuwd vaker dan ongehuwd. Ook op het werk was het een ware plaag. Ik ben keihard van mn geloof gevallen en die ene man die blijft komen, waar ik wel een wijtje mee drink maar om de drie weken moet laten weten dat meer er niet in zit, staat over een tijdje ook voor een dichte deur. Ik ben nu heel duidelijk: ik vind je aardig maar er wordt niet geneukt. Het klinkt cru maar het is het enige dat helpt. Ik sta nu te boek als de preutse bitch en mijn circle is er niet een van loodgieters en klusjesmannen. Laten dit nou juist de kerels zijn waar mijn duidelijkheid wel op prijs wordt gesteld. Grappig.



Sommige HTML is toegestaan