Oma noemt iedereen dik

Beste Beatrijs,

Mijn oma is een lieve dame van 85 jaar. Hoewel ze veel houdt van haar kleinkinderen, heeft zij een onhebbelijke gewoonte: ze is geobsedeerd door gewicht, figuur en uiterlijk. Een tijdje geleden was ze op het feestje voor mijn 18de verjaardag en hoorde ik haar luidkeels vanuit de keuken tegen mijn moeder zeggen dat ik toch wel een buikje had. Dit vond ik kwetsend, ik ben helemaal niet dik en ik sport regelmatig. Mijn moeder is de afgelopen twee jaar heel erg afgevallen, maar volgens mijn oma zijn moeder en ik allebei toch wel erg dik. Zelfs op mijn vriendinnen en het overige bezoek had ze openlijke aanmerkingen. Ik durf in haar buurt niets meer te eten, omdat ze dan commentaar geeft dat ik niet zo veel moet eten.

Ik krijg hier genoeg van en ik heb mijn moeder voorgesteld dat ik eens hierover ga praten met oma. Maar mijn moeder ziet het nut hier niet van in en zegt dat oma haar dan elke dag gaat bellen om te vragen of het echt waar is wat ik zeg. Kunt u mij misschien vertellen hoe ik dit het beste kan aanpakken, want ik wil natuurlijk ook mijn oma niet kwetsen.

Oma ziet (dikke) spoken

Beste Oma ziet,

Heel eigenaardig gedrag van je oma. En vervelend voor de omstanders. Aannemende dat je oma niet aan dementie of iets dergelijks lijdt, denk ik dat je hier best over met haar kunt spreken. Roep oma niet op het matje (zo van: ‘Oma, u zegt altijd dat ik te dik ben, en dat bevalt me niks, wilt u daar mee ophouden?’), maar voer het gesprek op een informatievragende manier: ‘Oma, er is iets wat ik niet begrijp. Waarom bent u zo gefascineerd door hoe dik of hoe zwaar iedereen is? Het lijkt wel of u de mensen om u heen alleen beoordeelt in termen van hun lichaamsgewicht. Hoe komt dat?’ Als ze niet begrijpt wat je bedoelt, ga je het uitleggen en dan som je alle voorbeelden op die je je kunt herinneren.

Het gesprek dat je voert gaat dus niet over de (vermeende) dikheid van al die mensen, maar je vraagt naar de bronnen van die obsessie. Waarom let ze daar zo op? Waarom begint ze daar steeds over? Is het voor haar een bron van ergernis? Heeft ze er persoonlijk last van als iemand te dik is? In de loop van het gesprek kom je dan vanzelf toe aan de kwestie ‘zijn deze mensen ook inderdaad allemaal te dik?’ (nee dus). Maar als dat volgens je oma wel degelijk het geval is, kun je haar vervolgens proberen uit te leggen dat, ook al zijn die mensen te dik, ze het nog steeds niet leuk vinden om daar door anderen mee om hun oren te worden geslagen.

Desnoods kun je dikte met ouderdom vergelijken. ‘Oma, u bent 85 jaar. U zou het ook onprettig vinden als mensen tegen u zouden zeggen: “U bent wel oud, hè? 85 jaar is niet niks, dat kun je ook wel zien: rimpels overal, de vellen hangen erbij, veel haar is er niet meer over en de ogen staan waterig. Nee, de ouderdom maakt mensen niet aantrekkelijker.”

Dat laatste gaat misschien een beetje ver voor een kleinkind om tegen haar oma te zeggen – ook al zeg je het niet zelf, maar doe je net alsof iemand anders dat zou kunnen zeggen. Maar het kan geen kwaad om dit in je achterhoofd te houden, omdat het wel de juiste parallel is. Mensen horen andermans uiterlijk niet af te kammen. Die regel geldt voor iedereen, of je nu 15 jaar bent of 85.