Beste Beatrijs,
Ik werk in een verzorgingstehuis als zorgassistente. Bij ons in huis zit een oude man en die is handtastelijk. Vooral bij jonge meisjes, bij de oudere niet zo. Kunt u mij adviseren hoe we hier het beste mee om kunnen gaan? Binnenkort wordt er een avond over dit onderwerp georganiseerd voor het personeel. Misschien hebt u nog tips?
Lastiggevallen door patiënt
Beste Lastiggevallen,
Ongewenste intimiteiten hoeft u zich niet te laten welgevallen. Ook al is deze oude man zielig, hulpbehoevend en eenzaam, dat geeft hem geen vrijbrief voor handtastelijkheden. Ook werkers in de zorg hebben recht op een correcte behandeling van de mensen met wie ze professioneel te maken hebben. Laat dus niet over u heen lopen en wijs hem kordaat terecht. Doe dit niet op een beledigende manier (‘Handen thuis, ouwe!’), want hij en u moeten nog samen verder. Houd het zakelijk en gebruik ijzige beleefdheid: ‘Wilt u alstublieft ophouden met …’ (en dan benoemt u precies de overtreding) ‘aan me zitten/ in mijn billen knijpen/ mijn borsten aanraken/ fluiten of sissen/ dubbelzinnige opmerkingen/ obscene smakgeluiden maken/ uw geslachtsorgaan exposeren.’ Laat een kleine pauze vallen, kijk hem indringend aan en maak uw slotopmerking: ‘Anders moet ik uw gedrag aan de hoofdzuster rapporteren!’ Gebruik expres de term ‘hoofdzuster’, ook al is uw leidinggevende een manager, want veel oude mannen zijn niet bang voor een manager, maar wel voor de mythische, strenge hoofdzuster.
Rapporteer de ongewenste intimiteiten altijd. Zo kan er een dossier worden opgebouwd. Als hij ondanks nadrukkelijke waarschuwingen doorgaat met z’n gedrag of onprettige variaties verzint, of zich zogenaamd niet-begrijpend opstelt, zeg dan tegen uw leidinggevende dat u weigert om hem nog langer te verzorgen. U gaat in staking voor één patiënt. Dan kan er misschien iets worden geregeld dat deze patiënt nooit door een jonge vrouw in haar eentje verzorgd moet worden, maar dat er altijd een ander personeelslid bij aanwezig moet zijn, of dat hij alleen door mannelijk personeel wordt verzorgd.
Misschien kan er voor deze patiënt en voor anderen die daar behoefte aan hebben in overleg een prostitutie-regeling worden getroffen. Er zijn best prostituees te vinden die bereid zijn tot huisbezoek in een zorginstelling. Mits ze adequaat betaald krijgen – van de spaarcentjes van de cliënt natuurlijk. Het is niet de bedoeling dat de zorginstelling voor deze kosten opdraait. Drank en sigaren zijn tenslotte ook voor eigen rekening van de patiënt.
Iedere zaterdag lees ik met veel plezier uw rubriek in Trouw. Vandaag stond er een vraag in van een zorgassistente die in een verzorgingstehuis wordt lastiggevallen door een oudere man. Waarschijnlijk is uw antwoord afdoende, Er is echter een kans dat de betrokken patiënt aan een of andere vorm van dementie lijdt. Dementie kan gepaard gaan met ongeremd en/of ongemanierd gedrag. In dat geval heeft het weinig zin om iemand vermanend terecht te wijzen, omdat deze persoon niet begrijpt wat hij fout doet. Over dit onderwerp is wel het een en ander bekend bij de Stichting Alzheimer Nederland, waar ik tot voor kort werkzaam was. Zie http://www.alzheimer-nederland.nl of 030 – 6596 900 (mevrouw Appels of mevr. Van der Poel). Wellicht is uw brievenschrijfster hiermee geholpen.
Allereerst lijkt me van belang hoe het hoofd van deze man is? Hij kan bijvoorbeeld dement zijn of iets dergelijks. en er misschien niets aan doen dat hij zo reageert. Wel zou je zo’n man moeten proberen bij te sturen. Maar ik ken een vrouw, haar man – een oud-politieagent – was dement geworden. Zij las in het dossier van haar man dat hij “jonge meisjes lastig viel”. Zij kreeg op een dag een meisje van de verpleging op bezoek. Gekleed in zwarte netkousen, mini rok en laag uitgesneden bloesje. Haar man reageerde daar op. (Lijkt me wel logisch bij een hetero man.) Echter, een demente man reageert natuurlijk anders op dergelijke prikkels dan een “normale” man. Helaas voor de demente man wist hij dit niet in te houden. De vrouw van deze man heeft het meisje verteld dat ze erg verdrietig was door te moeten lezen in de dagrapporten dat haar man jonge meisjes lastigviel, maar waarom zij er zó gekleed bij liep bij deze kwetsbare mannen? Dat zij misschien ook beter moest letten op haar kledinggedrag bij deze mannen. Dat zulke mannen er misschien niets aan konden doen dat ze zo deden?
Dit moest mij toch even van het hart. Want het dreigen met de “hoofdzuster” is mij wat te kort door de bocht bij mannen die -misschien- er niets aan kunnen doen? Wat niet wil zeggen dat zulke meisjes alles moeten tolereren, maar op hun eigen gedrag letten kan misschien preventief werken?