Beste Beatrijs,
Wanneer ik visite heb en bij de koffie een taartje of taartpunt presenteer, gebeurt het nogal eens dat de gasten, vaak nog zonder de koffie te hebben aangeraakt, de traktatie in z’n geheel opeten. Die snelheid is in tegenspraak met wat ik van mijn moeder heb geleerd. Zij bracht ons bij om eerst enkele slokken koffie te nemen, dan pas aan de taart te beginnen en daarvan ongeveer de helft te bewaren voor bij het tweede kopje koffie. Is deze manier van doen ouderwets?
Taart opslokken
Beste Taart opslokken,
Vroeger ging het er absoluut afgepaster aan toe. Als het bezoekritueel voorschreef dat er maximaal twee koekjes werden gepresenteerd (een bij het eerste kopje koffie of thee en een bij de tweede ronde), dan gold voor taart dat één portie genoeg werd geacht voor twee koffierondes en dat die dus ook daarover verdeeld moest worden. Het twee-koekjes-ritueel (en daarna de trommel dicht) heeft het samen met spruitjesgeur gebracht tot typisch cliché van de benepen jaren vijftig, iets waar nu collectief van gegruwd wordt. Maar in de haast om afstand te nemen van die zuinigheid wordt vergeten dat koekjes en taart destijds luxe comestibles waren die nooit gedachteloos achterover werden geslagen. Zo belachelijk was die zuinigheid niet.
Een halve eeuw later is het hele idee van zoetigheid als luxeartikel verdwenen evenals alle afgepaste rituelen eromheen die ervoor dienden om de schaarse luxe netjes te verdelen. Mensen die zich nu inhouden met taart en koekjes doen dat uit gezondheidsoverwegingen of om dikte op afstand te houden, niet omdat zuinigheid de norm is. Er is geen externe noodzaak meer om gulzigheid in te tomen, want er is meer dan genoeg voor iedereen. Als gasten om wat voor reden dan ook behoefte hebben aan iets in hun maag, dan staat het hun vrij om hun stuk taart in zijn geheel te consumeren, voordat ze zelfs nog maar een slokje koffie hebben gedronken. Een gast wordt niet meer geacht de helft van zijn taart te bewaren voor de tweede ronde, ook al zijn er goede redenen (geen schrokop willen lijken, zelfbeheersing ziet er beter uit) om dat wél te doen. De zuinig-aan-gewoonte is inmiddels vervangen door de standaard kreet van immer gulle gastheren/vrouwen: ‘Wil er iemand nog een stuk taart? Tast toe, alsjeblieft, er is genoeg!’
Als gastvrouw deel ik sommige dingen rond (gebak) maar ik zet de tafel ook vol lekkers en mijn gasten mogen zichzelf bedienen. Hoeveel iedereen neemt (i.v.b gezondheid, voorkeuren, dieet, eetlust) mag iedereen natuurlijk zelf weten maar ik moedig gasten altijd aan om niet onnodig bescheiden te zijn. Wat op tafel staat, staat er niet voor de sier ;). Dat heeft nog nooit geleid tot taferelen waarbij gasten als dolle vechtende wolven op de tafel doken. Het idee alleen al dat ik als gastvrouw in het oog houd of iemand zijn taartje wel langzaam genoeg eet…te zot voor woorden.
Het schijnt mij toe dat het de gast inderdaad vrijstaat om z’n gebakje in één keer op te eten, zelfs nog voordat hij zijn koffie beroerd heeft. Op u als gastvrouw/-heer valt echter niets aan te merken als u bij de tweede kop koffie geen nieuw stuk gebak aanbiedt! Sterker nog, bij de tweede kop hoeft u helemaal niets aan te bieden. Ook geen koekje. Het is immers een gevalletje “eigen schuld, dikke bult”: had uw gast de helft van z’n gebakje overgelaten, dan had hij die tot zich kunnen nemen bij de tweede kop. Nu hij echter z’n gebakje gulzig heeft opgeschrokt, hoeft u zich daar niet schuldig over te voelen.
Ik herinner mij als ik kind dat ik een keer meeging naar het huis van een klasgenootje van buitenlandse origine (Afghanistan). Ondanks dat de familie overduidelijk geen geld teveel had, werd de hele tafel voor mij -een kind en gewoon eventjes maar op bezoek om te spelen- volgeladen met lekkernijen. Uit de verste hoeken van de kast werden koeken tevoorschijn gehaald en er was oprechte teleurstelling van de familie dat ik naar huis moest voor het avondeten en niet meeat.
Mijn grootouders (van een kant toch) waren dan eerder zoals de briefschrijver/schrijfster. Er mocht ook wel eens iets op tafel staan bij een feestje (schaaltje nootjes, bakje chips), maar het was allemaal afgemeten en als je een klein gehaktballetje of handje chips meer at dan het voorgeschreven aantal (=1tje dus), dan waren ze daar niet van gediend. En dit waren dan mensen die er financieel altijd goed voor hebben gestaan (rijkere middenklasse).
Ik kan u vertellen: zowel mijn jarenlange bezoeken aan mijn grootouders als dat ene bezoek aan mijn klasgenote hebben een levenslange indruk op mij gemaakt. De ene toch wat positiever dan de ander.