Beste Beatrijs,
Na ongeveer 25 jaar slikken zijn mijn man en ik en zijn broers en zussen met aanhang het gedrag van één schoonzus ontzettend zat. Zij is inmiddels 50 jaar en bruuskeert tijdens familiebijeenkomsten voortdurend de anderen. Ze weet het altijd beter en kraakt iedereen af met wie ze het oneens is, of het nu over politiek, klimaat of kinderopvoeding gaat (zelf heeft ze geen kinderen). Sommige familieleden zetten haar van tijd tot tijd op haar nummer en dan bindt ze even in, maar nooit voor lang. Vanwege haar echtgenoot, de broer van mijn man, wil niemand het laten escaleren. Hij valt zijn vrouw overigens niet af en in hoeverre hij haar thuis aanspreekt op haar gedrag, weten we niet. Voor een komend etentje is de familie al aan het bespreken wie er nog naast schoonzus wil zitten. Er werd zelfs overwogen om de aanhang niet uit te nodigen, alleen om die schoonzus buiten de deur te houden. Dat ging ons toch te ver. Wat kunnen we doen om het gedrag van schoonzus voor eens en voor altijd de kop in te drukken?
Ze kraakt iedereen af!
Beste Ze kraakt iedereen af,
Uw schoonzuster heeft een bepaalde inborst met onaangename trekjes en er is geen manier waarop u haar gedrag structureel de kop in kunt drukken! Ik zeg het maar even duidelijk: dat kan niet. Een irritant dominant type verander je niet in een zacht gekookt ei. Ook is het onmogelijk om haar niet uit te nodigen, want zij maakt door haar huwelijk deel uit van de familie. Bij familiebijeenkomsten valt er simpelweg niet aan haar te ontkomen. Het enige wat overblijft is haar knarsetandend te verdragen. Zij is aanwezig bij familiefeestjes en -etentjes met grof gedrag en al. Dat betekent niet dat de rest van de familie alles lijdzaam over zich heen moet laten gaan. U schrijft al dat af en toe iemand haar op haar nummer zet. Ga daar vooral mee door! Iedereen die zij aanvalt of die zij onprettig bejegent, moet daar onmiddellijk tegen in het geweer komen. En als de aangevallene dat zelf niet doet, moet een ander die ernaast zit voor hem of haar in de bres springen.
Die kan dan zeggen: ‘Laten we geen stompzinnige ruzie maken over politiek’ of ‘Dat is erg onaardig wat je daar zegt’ of ‘Ik vind het niet leuk als je op de persoon speelt in plaats van op de bal’ of wat dan ook, zolang de schoonzus maar lik op stuk krijgt. Laat speldenprik noch dolkstoot passeren! Probeer de angel uit vervelende uitlatingen te halen door er een humoristische wending aan te geven, zodat er gelachen kan worden – ook door haar. Op een gegeven moment sijpelt misschien toch door dat ze het ter wille van de harmonie anders moet aanpakken.
Er wordt achter haar rug om over haar gepraat en dat voelt ze uiteraard, ze zal zich daardoor alleen maar meer afzetten.
In zo’n groep moet de weerstand wel voelbaar zijn en ze vangt ook heus wel blikken en andere wrevel op.
Dat maakt haar alleen maar strijdbaarder, ze voelt zich er niet bijhoren en dat maakt haar gedrag extremer.
Een totaal andere aanpak kan hier een positieve draai aan geven, ga eens echt met haar in gesprek: wilde ze bijvoorbeeld zelf geen kinderen, of juist erg graag? is ze teleurgesteld om welke reden dan ook en zet ze daarom ‘een keel’ op? mocht ze als kind en puber wellicht nooit haar mening geven? het is altijd oorzaak/gevolg, probeer echte gesprekken te voeren zonder in te gaan op betweterij.
Dat haar man haar niet afvalt in jullie gezelschap staat hem te prijzen, het is heel goed mogelijk dat hij haar beter begrijpt.
Doe moeite voor een beter contact, jullie behandelen haar nu als het zwarte schaap waar iedereen een beetje bang voor is.
Kom op! gedraag je als familie en stoot haar niet af, maar maak het contact (h)echter.
Humor is het machtigste wapen in deze. Op elke dolkstoot of speldeprik reageren met ”ik hou van je”, of met zijn allen uitbarsten in ”breng eens een zonnetje onder de mensen” of ”always look at the bright side of life”. Keer op keer op keer. Volhouden is de kunst. Succes!
Wie zegt dat het haar inborst is? Als het mijn schoonzus zou zijn, zou ik een keer een afspraak met haar alleen maken en dan goed doorvragen wat er écht aan de hand is en ook man en paard noemen. Echte interesse tonen en ook de confrontatie aangaan: haar gedrag benoemen en de uitwerking ervan in de familie. Mensen zijn namelijk niet met deze nare trekjes geboren. Lik-op-stuk-beleid handhaven binnen de familie, voor de nodige bijsturing.
Het lijkt me belangrijk dat het weerwoord _juist_ uit een andere persoon dan haar slachtoffer-du-jour komt. En dat de rest dan instemmend meeknikt: schoonzus is te ver gegaan.
Maak duidelijk dat wat de familie betreft schoonzus het probleem is: daar zal ze het vast niet mee eens zijn, maar onaangename mensen zoeken de schuld voor hun gedrag toch al buiten zichzelf (‘ik ben de enige die de waarheid durft te zeggen, al die zwijgende lafaards zijn het stiekem met mij eens’). Laat haar niet wegkomen met denken dat zij ‘een bron van inspiratie en kritisch denken’ is.
Mocht u tot haar door kunnen dringen, dan kan ook een 50-jarige echt nog wel haar ingesleten gewoontes veranderen, met wat moeite.
En anders is het helaas een kwestie van dragen en ontwijken en weglachen.
Soms is iemand gewoon zoals ze is, haar verleden heeft haar zo gemaakt en het is heel jammer dat de groep er zo lang mee wacht om het ‘probleem’ aan te pakken. Ik zou zeggen ga met de hele groep eens in gesprek met haar, niet om haar kapot te maken maar om haar duidelijk te maken wat ze veroorzaakt aan gevoelens binnen de groep. Zo te horen kan ze daar wel tegen en zal ze niet huilend wegkruipen in de hoek. In een open gesprek waar iedereen dan even zijn zegje kan doen, kun je de lucht klaren en weer samen een nieuwe start maken. Eindigend met een mega groepsknuffel want ik ga er dan wel vanuit dat iedereen de bedoeling heeft het goed te hebben samen inclusief schoonzus!