Beste Beatrijs,
Onze familie vierde onlangs oma’s verjaardag met een gezellig dagje: ’s middags naar de bioscoop, daarna samen eten. Alle kinderen en kleinkinderen waren er. Mijn zus is mij heel dierbaar en haar man ook. Schatten van mensen. Maar wat een ongelooflijk onbeschofte kinderen hebben ze! Ik had de pech tegenover hen te zitten en heb echt geen leuke avond gehad. Eten uitspugen, schreeuwen, ruziemaken, de schaal frites werd geconfisqueerd, mijn glas wijn werd door hen leeggedronken, cadeaus waar niet voor bedankt wordt. Ik heb eerder meegemaakt dat een cadeautje voor mijn ogen door hen in de vuilnisbak werden gegooid met de mededeling ‘Boeit me niet’ en ‘Tien euro, is dat alles?’ Mijn zus en haar man lijken dit helemaal niet in de gaten te hebben. Mijn neefje van acht zei het zelf: ‘Ik kan alles doen waar ik zin in heb.’ Ik heb hier zo genoeg van, maar ik wil me niet met de opvoeding van anderen bemoeien.
Tabak van brutale kinderen
Beste Tabak van,
Doorgaans raad ik mensen af om zich kritisch uit te laten over de kinderopvoeding van vrienden of familie, omdat je voor je het weet slaande ruzie en een jarenlange vete hebt. In dit geval zie ik wel wat aanknopingspunten voor een gesprek, omdat u niet alleen toeschouwer maar ook slachtoffer bent. Bovendien staat u op goede voet met uw zus, dus moet de relatie tegen een stootje kunnen.
Het moet wel een gesprek onder vier ogen zijn. Dus niet met uw man of haar man erbij, want dan wordt het meteen een aanval. U en uw zus alleen, dat is de beste opzet. Breng het onderwerp ter sprake als iets wat u dwarszit. Formuleer uw klacht over haar kinderen als een hulpvraag. De rode draad moet zijn dat u ‘niet boos maar verdrietig’ bent. Zeg dat u het u pijn doet, wanneer haar kinderen uw cadeau in de vuilnisbak gooien waar u bijstaat, of wanneer ze uw glas wijn opdrinken, of wanneer ze de friet van de hele tafel voor zichzelf houden. Zeg dat het schatten van kinderen zijn, maar dat u niet goed weet hoe u hiermee om kunt gaan. Vraag haar wat hier aan te doen zou kunnen zijn. Vraag haar of ze zelf wel eens last heeft van haar kinderen. Als u het gesprek op een open, niet-beschuldigende toon voert, hebt u de meeste kans dat uw zus uw woorden tot zich door laat dringen. De boodschap moet zijn (maar leg het er vooral niet te dik bovenop!) dat niet alleen uzelf maar waarschijnlijk ook allerlei andere mensen geen waardering hebben voor hoe deze kinderen zich gedragen. Als zij dit oppikt en niet reflexmatig in de verdediging schiet, kan het gesprek vervolgens gaan over hoe ouders dit kunnen corrigeren. Want dat kunnen ouders best – een kwestie van duidelijker regels stellen.
Zolang u geen agressief-verongelijkte toon laat doorklinken en u beperkt tot een persoonlijk gevoelde klacht, zal uw zus zich niet aangevallen voelen. Zo’n gesprek blijft altijd een mijnenveld en u moet uw woorden zorgvuldig kiezen, maar het is wel belangrijk dat u het aangaat. Als u het laat zitten, met het idee ‘ik wil geen gedoe en ze moet het zelf maar uitzoeken’, dan laat u haar en haar kinderen in de steek. Wordt uw zus ondanks uw voorzorg toch boos, dan hebt u in ieder geval uw best gedaan.
Ongelooflijk. Ik grijp in als kinderen van vrienden grenzen overschrijden, ook al is het bij hen thuis. Ik stel geen rare grenzen en spreek kinderen aan met normale argumenten, leg uit waarom iets niet kan, zonder verwijt. Zeggen dat iets gevaarlijk is en vervolgens anekdotes uit de eigen kindertijd vertellen werkt vaak prima. Ook als ouders erbij zijn roep ik kinderen tot de orde en men staat er altijd achter. Verder kijk ik naar de leeftijd. Jonge kinderen kun je uitleggen dat iets onacceptabel is, een keertje boos worden misschien, dan zand erover. Een jonge tiener die zich onbeschoft gedraagt spreek ik erop aan als een volwassene. Als het een spelletje wordt negeer ik hem vervolgens zoals ik onbeschofte volwassenen negeer. Geen leuke gesprekjes, totaal geen interesse in wat ie wil laten zien of horen, en bij onvermijdelijk direct contact vriendelijk bejegenen alsof het een klein kind is. Snel zie je vertwijfeling ontstaan. Mijn ervaring is dat het uitstekend werkt en zo’n jongen z’n best doet om het goed te maken. Mensen willen respect.
Wanneer ik ergens ben waar het de spuigaten uitloopt, bijvoorbeeld met vreemde kinderen en geen mogelijkheid in te grijpen of je te onttrekken dan ben ik er weg van. Zelfs als het met familie zou zijn. Je bent toch niet gek.