Beste Beatrijs,
Ik woon samen met een man die een dochter van 15 heeft. Zij woont de ene week bij haar moeder en de andere week bij ons. Mijn stiefdochter is stilletjes, chagrijnig, ruimt nooit haar kamer op en helpt niet mee in huis. Ik heb nu doorgedrukt dat ze in ieder geval een keer per week de vaatwasser leeg ruimt. Vooral bij het avondeten, als we met ons drieën aan tafel zitten, erger ik me kapot aan haar chagrijnige zwijgzaamheid en dat ze nooit eens iets aardigs zegt over bijvoorbeeld mijn kookkunst. Ze is een moeilijke eter en juist in de week dat zij er is, doe ik mijn best om eten te maken dat ze niet al te vies vindt. Bij haar vader vind ik geen weerklank. Die gooit het op pubergedrag en vindt het allemaal wel meevallen, maar ik sta na het avondeten met maagzuur van de ergernis op. Heeft u tips hoe ik hiermee om kan gaan of hoe ik het bespreekbaar krijg bij vader en dochter?
Moeite met stiefdochter
Beste Moeite met stiefdochter,
Ik heb eigenlijk maar één tip voor u: onderdruk uw ergernis! De rol van stiefmoeder valt u niet mee. Ik kan u verzekeren dat dit meisje minstens zo veel moeite heeft met de rol van stiefdochter. Probeert u zich een beetje in te leven in een vijftienjarige: ze is de kinderjaren ontgroeid, er spelen allerlei puberperikelen, maar een zelfstandig leven leiden lijkt nog onnoemelijk ver weg. Deze tiener pendelt gedwongen tussen haar vaders en moeders huis. Ik vermoed dat ze daar weinig aardigheid in heeft. Zou u het wél leuk vinden om elke week te moeten verkassen?
U verwacht complimentjes voor uw kookkunst. Ik voorspel u: die komen niet.
Als zij in het huis van haar vader zit, verwacht u complimentjes voor uw kookkunst. Ik voorspel u: die komen niet. Tieners geven hun ouders geen complimentjes voor wat er op tafel staat, alsof het gasten zijn die voor een etentje zijn gevraagd. Het boeit hen niet. Uw stiefdochter zit bokkig te zwijgen, ze helpt niet mee in het huishouden en ruimt haar eigen kamer niet op. Irritant, maar niet uitzonderlijk. Veel tieners in ongebroken gezinnen doen humeurig en liggen dwars op het punt van huishoudelijke inzet, maar tieners met gescheiden ouders liggen nog veel dwarser. Vaak hebben ze er geen vrede mee dat hun ouders gescheiden zijn of ze vinden het vervelend om in twee huizen te moeten wonen. Het leven is voor hen moeilijker dan voor tieners uit ongebroken gezinnen. Maak het niet nog moeilijker voor uw stiefdochter door op haar nek te zitten en haar te willen opvoeden. Dat moeten haar vader en moeder maar opknappen.
Laat haar met rust. Behandel haar als een volwassene, met wie u kunt overleggen, niet als een kind dat moet doen wat u zegt. Laat haar vader degene zijn die de regels stelt, de opdrachten verstrekt en zo nodig correcties uitdeelt. Uw rol is het om acceptatie en terughoudendheid te betrachten tegenover uw stiefdochter, u niet van de wijs te laten brengen door haar recalcitrantie en de sfeer een beetje gezellig te houden. Stel af en toe iets leuks voor om te doen, bijvoorbeeld een film kijken. Bied hulp aan bij school/huiswerk of bij iets anders waar ze behoefte aan heeft.
Als kind van gescheiden ouders, alleenstaande moeder van inmiddels volwassen kinderen én al jaren stiefmoeder van 2 jongens zeg ik: Geweldig antwoord! De spijker op zijn kop. Vooral het ‘behandel haar als een volwassene, met wie u kunt overleggen, niet als een kind dat moet doen wat u zegt’… Ik denk dat veel ouders met een puber in een ‘ongebroken’ gezin, hier ook wat mee kunnen.
Ik kan me nog herinneren van toen ik zelf 15 was dat ik de helft van de tijd ook niet blij was met mijn eigen gedrag: snauwen, chagerijnig, lusteloos.. dat wilde ik zelf óók niet, maar op dat moment had ik (nog) geen andere handvaten om met al die nieuwe dingen (een nieuw lichaam, nieuwe emoties, nieuwe rol, nieuwe verantwoordelijkheden) om te gaan. Soms lieten mijn ouders me begaan, soms grepen ze in -en ook dat was goed. Maar dat laatste lijkt me als stiefouder niet jouw taak.
Dus zie pubergedrag in jouw geval maar een beetje als het weer: je hebt het niet in de hand, het overkomt je, je kan je er op voorbereiden (jas aan, of binnen blijven), maar het heeft geen zin om er op te schelden. En ook, misschien wel het belangrijkste: het gaat wel weer voorbij.
Ik lees bovenstaande reacties en ben het er deels mee eens. Toch vind ik, dat deze vrouw als stiefmoeder best een mening mag hebben en dit mag delen met de stiefdochter. Het is inmiddels ook de woning van de stiefmoeder en die moet zich ook thuisvoelen en het idee hebben dat zij ook een stem heeft in dit huishouden. De puber dient zich te gedragen en pubergedrag is normaal, maar in mijn ogen mag een verzetje naar de puberdochter vanuit de stiefmoeder zeker wel. Het is voor beiden een aanpassing en daar dienen beiden zich naar te schikken. Want, laten we wel zijn, de stiefmoeder kiest ook niet op wie ze verliefd wordt, en krijgt daar een gezin bij!
Als stiefdochter kan ik nog een aanvullend advies geven: het heeft geen zin om voor te stellen samen iets leuks te gaan doen, dit komt niet over en zéker niet als je je vooral ergert. De tijd tot het kind eindelijk haar eigen leven gaat leiden is voor jou ook onnoemelijk lang, en het heeft geen zin om te worstelen om de situatie anders te maken dan die is: jullie hebben niet voor elkaar gekozen en zitten met elkaar opgescheept. Denk dus ook om hoe jijzelf dat volhoudt. Ik moet het mijn stiefmoeder nageven: ze heeft zich al meer dan tien jaar(!) beleefd en vriendelijk gedragen naar de kinderen die het huis al uit waren, echt goed gezorgd voor de kinderen die nog thuis woonden en zich verder gericht op de relatie met mijn vader. En inmiddels zijn wij stiefkinderen uiteindelijk toch tot het inzicht gekomen dat we het nog niet zo slecht getroffen hebben met haar ;)